رحا مدیا | سپهر کامیاب، پژوهشگر علوم دینی
از قدیم گفتهاند: تا نباشد چیزکی، مردم نگویند چیزها. شاید آن زمان که این ضربالمثل دهانبهدهان، میچرخید، هنوز شناختن آدم خوب و بد مشکل نبود؛ اما رفته رفته با پیدایش رسانه، تعریف خوب و بد، زشتی و زیبایی، حق و باطل و دیگر از دوگانههای واقعی گرفتار شکاکیت و جابجایی شدند.
یک زمان، فلان علامه دهر، از سوی سلطان به سمت شیخالاسلامی کشوری منصوب میشد تا الگوی پیر و جوان در پیمودن راه حق باشد؛ ولی امروز شخصیت همان علامه، به گونهای متفاوت و نادرست تحریف گشته، که برای تبیین روایت درست آن نیازمند هزاران قسم و آیه هستیم.
بیتردید نقد علمی به اثر یا کار یک عالم از سوی عالم دیگر را تحریف نمیگویند. چه بسیار است نقدها و تعریضها که نه تنها شخصیت با فضیلت عالمی را ضرر نرسانیده؛ بلکه سبب بالا رفتن منزلت و جایگاه او شده است.
شاید یکی از علل تحریف و ترور شخصیت عالمان را کینه و حسادت دشمنان دانست. کینهای که نه از سر فضیلت بیشتر و یا ازدیاد علمی دانشمندان است؛ بلکه مرور زمان نشان میدهد که علت این حسادت چیزی جز تقابل دو اندیشه انسانساز و انسانسوز نیست!
مدتی قبل، برای تحقیق در مورد شخصیت علمی علامه مجلسی(صاحب بحارالانوار) در میان ویکیها کنکاش میکردم که با عبارتی ناپسند مواجه شدم. ویکی پدیا که به عنوان یکی از سایتهای اطلاعات عمومی از قضا محل رجوع اهل علم نیز قرار گرفتهاست؛ مرحوم مجلسی(ره) را انسانی مخالف با علم معرفی کرده است. همچنین ابراز داشته که او شیعیان را تشویق میکرده تا خیالاتشان در مورد امور دینی را جزء ایمان بهحساب آورده و برای اهل بیت مقام فوق بشری قائل شوند. ویکیپدیا ضمن اخباری خواندن علامه مجلسی، او را معتقد به علوم انسانی اسلامی دانسته و زین رو علامه را با لحنی دور از ادب و انصاف تخریب کرده است.
قطع نظر از نقد نظرات علامه مجلسی، که البته نیازمند وزانت علمی و متانت در کلام است؛ باید گفت چنین سخنانی با چاشنی لُمپنیزم نه تنها خدمت به تفکر و پژوهش نیست؛ بلکه در راستای خیانت به علم و عالم بوده و در تلاش است با کنارگذاشتن وارثان انبیاء از میدان تقنین و تشریع، اندیشمندان علوم غربی و غیر بومی را سکانداران آن قرار دهند.
این سخنان که ناشی از فقر اندیشه است، سالیان سال به دنبال تخریب عالمانی بودهاند که بحثهای بیفایده انتزاعی را کنار گذاشته و خرد را جامه عمل پوشانیدهاند. خردی که جز به زیر پرچم اسلام اجرا نمیشود و باعث رشد انسان نمیگردد. شاید به همین علت، امام خمینی(ره) ریشه عنادورزیهای این چنینی را دشمنی با اسلام دانستهاند.
اینکه بعد از گذشت ۴۰۰ سال از وفات علامه مجلسی این عالم صاحبنام و صاحب اندیشه، عدهای به دنبال تحریف شخصیت او هستند، درخور توجه است. اتفاقی که مشابه آن بارها و بارها از سوی مریدان و نوکران رفرمیسم غربی صورت گرفته تا با ابزار مطبوعات و رسانه، از عقلانیت دینی، تحجری ضد فرهنگ و پیشرفت بسازند.
اکنون میتوان گفت، ضربالمثل اول یادداشت، دیگر صادق نیست؛ چراکه امروزه جارچیان بهجای مردم، فکر میکنند و به جای آنان سؤال و جواب میدهند.