به گزارش رحا مدیا، پانزدهمین جلسه از سلسه جلسات «رواق اهل قلم» با حضور محمدعلی رکنی، رماننویس و فعال عرصه ادبیات، به همت مدرسه اندیشهورز رحا، به صورت برخط برگزار شد.
این نویسنده و مدرس حوزوی، آشنایی با ساحتهای گوناگون ادبیات را در فضای نویسندگی دارای اهمیت دانست و گفت: ادبیات، صرفا به معنای سواد خواندن و نوشتن نیست؛ بلکه ساحتی بسیار عمیقتر و گستردهتر است، به طوری که نویسنده باید با ادبیات، پیشینه آن، بزرگان تاریخ ادبیات و تحولات آن انس و آشنایی داشته باشد.
وی در ادامه به تجربه زیسته خود در نویسندگی پرداخت:
۱- آب را از سرچشمه بجویید
برای غنی شدن، باید سراغ سرچشمههای ادبیات رفت. غفلت از سرچشمهها و قلههای ادبیات ما را دچار تولیدات کلیشهوار و تکراری میکند و باعث میشود کاری ضعیف به مخاطب تحویل دهیم. باید ادبیات را از امیر ارسلان نامدار آموخت، باید سراغ گلستان و بوستان رفت. تاریخ بیهقی، سفرنامه حاجی بابای اصفهانی، مثنوی، حافظ و بزرگان دیگر این عرصه.
۲- ابزار نویسنده «کلمه» است
نویسنده با کلمات فکر میکند، حرف میزند، مینویسد. لذا باید انبان پری از کلمات داشته باشد. و غنابخشی کلمات ممکن نیست مگر از طریق مواجهه با سرچشمههای ادبیات. باید دستمان از کلمات پر شود. اگر میخواهیم متن ما هم در تاریخ جریان داشته باشد و باقی بماند باید کلماتمان را غنی کنیم. «چرند و پرند» دهخدا را ببینید، با اینکه زمان زیادی از نگارش آن گذشته، اما هنوز یادداشتنویسها آن را میخوانند و لذت میبرند.
۳- با ادبیات کهن انس داشته باشید
ادبیات کهن را شروع به خواندن کنید؛ کلمات و جملات پرمعنا و جالب را در دفتر یادداشت کنید. مطمئن باشید در آینده هرجا در نوشتههایتان لازم بود معنایی را منتقل کنید، از این کلمات و عبارات پرمغز استفاده خواهید کرد.
۴- امضای شخصی خودتان را پیدا کنید
مطالعه و غور در کتابهای مختلف، از بزرگان ادبیات، به شما لحن و امضای شخصی خودتان را میبخشد. شاید اوایل، قلم و لحن شبیه به شخص دیگری شود، اما بوییدن گلهای مختلف، ذره ذره شما را شبیه به خودتان میکند. و این یک برگ برنده است برای یادداشتنویس که عیار قلم را بالا میبرد و مخاطب متوجه میشود که این یادداشت، برای فلان نویسنده است؛ یعنی فرم نوشته، امضای نویسنده میشود.
۵- در حوزههای مختلف مطالعه کنید
من رماننویس هستم، اما اگر فقط در فضای رمان متوقف بشوم و فقط رمان بخوانم، بدون تردید دستم موقع نوشتن خالی است و مخاطب احساس میکند نویسنده، لاغر افکار است. باید در حوزههای مختلف مطالعه داشته باشیم، از هر کدام توشتهای برداریم. اگر فقط در حیطه خودمان بمانیم، رشد نمیکنیم. روانشناسی، تاریخ مسیحیت، اسلام، فلسفه غرب، فلسفه اسلامی، جامعه شناسی، نقد ادبی، مکاتب ادبی و ساحتهای دیگر.
۶- کیفیت مطالعه خود را با کتاب تنظیم کنید
مطالعه، دو روش دارد. یک وقت میخواهیم کتاب مرجعی را با دقت تمام بخوانیم، باید خط به خط بخوانیم و مثلا خلاصه برداری و یادداشتنویسی داشته باشیم. اما بعضی از کتابها صرف روزنامهای خواندنشان کفایت میکند و ما باید فقط در جریان مطالب کتاب قرار بگیریم. در هر حوزه، باید ساحت مطالعه هر کتاب را مشخص کنیم و روش مطالعه متناسب با آن را پیش بگیریم.
۷- نسبت خود را با جهان امروز ادبیات پیدا کنید
مختصات جهانی را بشناسیم و بدانیم ما کجا ایستادهایم. بدانیم در همین حیطهای که ما مینویسیم، چه نویسندگانی قلم میزنند، چطور تحلیل میکنند. اینطور نباشد که خودمان دور هم جمع شویم و برای خودمان هم بنویسیم و همدیگر را هم تشویق کنیم. باید زمین بازی فعلی دنیا را بشناسیم، افراد درجه یک جهان و ایران را بشناسیم. برای مثال میتوان از بستر اینترنت استفاده کرد و یادداشتنویسهای مطرح را پیدا کرد و صفحات آنها را دنبال و مطالبشان را پیگری کرد.
۸- به نوشتن، احترام بگذارید
به نوشتن اهمیت دهید، به آن احترام بگذارید. حرمت نویسندگی را برای خودتان و متنتان قائل باشید. مثلا یک میز مخصوص یا یک مکان مخصوص برای نوشتن داشته باشید. یک جایی که ذهنتان در آن آرام باشد، با آن انس داشته باشد. به نوشتن بیلطفی نکنید، آشفته نباشید، اینکه حالا یکبار با گوشی بنویسم و از این قبیل، اصلا از نویسنده پذیرفته نیست.
گزارشگر: محمد مهدی الوندی
