مسئلۀ رونق و جهش تولید، ستون فقرات نظام اقتصادی در هر جامعه و کشوری می باشد؛ که لازم است ضمن تلاش برای تحقق آن ملاحظاتی نیز در چرایی و چگونگیِ تحقق آن مد نظر قرار گیرد.
تولید در ایران اسلامی از چنان اهمیتی برخوردار است که رهبر انقلاب اسلامی، حضرت آیت الله خامنه ای (مد ظله العالی) در یک دهۀ اخیر و خصوصاً با شدت یافتنِ جنگ ترکیبی دشمنان در جبهه های مختلف، از جمله جبهۀ جنگ اقتصادی، تأکید بسیاری بر آن داشته‌اند.
بنا بر اندیشه‌های رهبر معظم انقلاب اسلامی که برگرفته از منابع اصیل اسلامی می باشد، رونق تولید و رشد اقتصادی دارای مولفه‌های مهم و متعددی است که از متن آن‌ها، چرایی و چگونگیِ تحقق “جهش تولید با مشارکت مردم” بیرون می آید؛
مولفۀ نخست؛ تولید به مثابۀ عمل صالح
در اندیشۀ تعالی بخشِ اسلام، اعمالی مورد پذیرش است که مصداق “معروف” باشد از همین رو اعمال و فعالیت‌های اقتصادی و تولیدیِ مورد نظر شریعت اسلام فعالیت هایی هستند که در همین قاعده بگنجند.
رهبر معظم انقلاب اسلامی در سخنرانیِ نوروزی خود، در سال 1394 و در حرم مطهر رضوی(علیه السلام) ضمن برشمردن مصادیق “معروف” از منظر شریعت اسلام، مسئلۀ رونق تولید و اقتصاد را با قرار دادن در کنار مولفه‌هایی نظیر عدالت اقتصادی، گسترش علم و…، از معروف‌ها خواندند و تأکید کردند که همه موظف‌اند در راه این معروف‌ها بکوشند.
همچنین ایشان در کنار رونق تولید با تأکید بر زدودن فساد از ساحت مسائل اقتصادی اینگونه تأکید می‌کنند: در مسئلۀ اقتصاد، مسائلی اصلی وجود دارد که یکی مسئلۀ رونق تولید است… اصل اساسی در این مسیر بُریدن دست مفسدان اقتصادی یعنی اختلاس‌گر، تروریست اقتصادی و قاچاقچی بی‌رحم است، که دست این‌ها را باید از اقتصاد بُرید (14/3/ 1398)
مولفۀ دوم؛ تولید ثروت با تکیه بر ارزش‌های اخلاقی
رویکرد اسلامی به مقولۀ کسب سود و ثروت، به معنای دست‌یابی به آن، با هر روشی نمی‌باشد بلکه از منظر اسلام ارزش‌های اخلاقی در اولویت می باشند.
در اسلام، ارزش‌های اخلاقی در پای منافع اقتصادی ذبح و فدا نمی‌شوند بلکه تولید و اقتصاد است که برای تحقق سعادت دنیوی و اخرویِ جامعه به کار گرفته می شود. به عبارتی دیگر، تحصیل رضایت خداوند در کسب ثروت و رونق اقتصاد در هر شرایطی مد نظر می باشد.
مولفۀ سوم؛ تولید مبتنی بر خلاقیت و نوآوری
بنا بر تعاریف موجود، خلاقیت مترادف با استخدام توانایی ذهنی برای تلفیق عناصر موجود و سابق جهت ابداع یک راه و هدف نو و ارزشمند می باشد. از عرصه های ظهور خلاقیت و نوآوری، خلاقیت در عرصۀ تولید می باشد که می‌تواند منجر به رشد و تحقق شکوفاییِ اقتصادی و رونق تولید گردد.
رهبر معظم انقلاب اسلامی در همین باره می‌فرمایند: یک نکتۀ مهم، مسئلۀ نوآوری، ابتکار و زیبایی است… در تولیدات کشور از جمله چیزهایی که باید مورد توجه قرار بگیرد نوآوری کردن در همۀ تولیدات به صورت پی در پی و لحاظ حس، یعنی اشباع حس زیبایی شناسی در مصرف کننده است (16/6/1389)
همچنین ایشان تأکید می‌کنند: یکی از عامل‌های درجه اولِ تولید ثروت در کشور عبارت است از کارگر، کارگر هرچه ماهر باشد، نوآور باشد، خلاق باشد، طبعاً نتیجۀ کار برتر و بالاتر است (17/2/1399)
مولفۀ چهارم؛ ربا زدایی از ساحت اقتصاد
در شریعتِ تعالی بخش اسلام، داد و ستدِ مشروع و عدالت محور است که سبب رشد و تعالی فرد و جامعه می شود. ربا در اقتصاد عامل نابودیِ مساوات و برابری است و جایگزین آن در اندیشۀ اسلامی سنت حسنۀ قرض‌الحسنه می باشد که عاملی برای تحکیم برادری و برابری نیز می باشد.
رهبر انقلاب بر همین اساس است که تأکید می‌فرمایند: خصوصیت بانکداری اسلامی و از لوازم آن، داد و ستد پول بر اساس غیر ربا، تنظیم مبادلات پولی بر اساس قوانین اسلامی و معاملات اسلامیِ صحیح است، که در آن ها ظلم، استثمار، تبعیض، اختلاف طبقاتی و امثال این‌ها به وجود نمی‌آید (7/6/1369)
مولفۀ پنجم؛ توسعۀ تعاون و مشارکت
از جمله راه‌های تحقق رونق تولید، توسعۀ مجموعه‌های مشارکتی و تعاونی‌ها می باشد. وقتی بنا باشد “جهش تولید با مشارکت مردمی” تحقق یابد یکی از راه‌های مطمئن آن، تسهیل ایجاد تعاونی‌های مردمی می باشد.
جمع شدن افکار، اموال و مهارت‌های گوناگونِ مردمی ذیل یک مجموعۀ تعاونی، می‌تواند قوام بخشِ قسمت گسترده‌ای از اقتصادِ یک کشورِ مصمم به پیشرفت همچون ایران اسلامی باشد.
رهبر انقلاب در همین زمینه می فرمایند: تعاونی‌ها بسیار پدیدۀ مطلوبی هستند برای اقتصاد ما، سرمایه‌های خُرد را جمع می‌کنند، افراد را توانمند می‌کنند، اشتغال فراوان ایجاد می‌کنند… اگر بشود این تعاونی‌ها را شبکه‌سازی کرد، یک مجموعه‌های عظیمی به وجود می‌آید، خیلی برکات دارد، این تعاونی‌ها را باید دنبال کنند (28/8/1398)
هرچند در مسیر تحقق “جهش تولید با مشارکت مردم” راهکارهای متععدی وجود دارد اما در این نوشتار تلاش شد تا در پاسخ به چرایی جهش و رونق تولیدِ مردمی، به کلان مولفه‌های نظیر نگاه متعالی به تولید ذیل عنوانِ تولید به مثابۀ عمل صالح، همچنین تأکید بر تولید ثروت با تکیه بر ارزش‌های اخلاقی و در پاسخ به چگونگی تحقق جهش تولید با مشارکت مردم به کلان راهکارهایی نظیر التفات به خلاقیت و نوآوری، زدودن ساحت اقتصاد از ربا و گسترش و توسعۀ روحیۀ تعاون و همکاری، اشاره شود.
