رحا مدیا | جعفر نایبی اصل
کتاب «حدیث پیمانه» نوشته «حمید پارسانیا» به بررسی عمیق پدیده انقلاب اسلامی ایران می‌پردازد و تلاش می‌کند تا جنبه‌های مختلف این تحول بزرگ تاریخی را تحلیل کند. پارسانیا بر این باور است که انقلاب اسلامی ایران نه‌تنها یک واقعه اجتماعی باشد، بلکه باید به‌عنوان یک پدیده تاریخی و فرهنگی خاص مورد مطالعه قرار گیرد.
انقلاب اسلامی به عنوان یکی از مهم‌ترین تحولات در تاریخ معاصر ایران، ویژگی‌های منحصر به‌فردی دارد که آن را از سایر انقلاب‌ها متمایز می‌کند. این کتاب بر اهمیت مطالعه عمیق‌تر این پدیده تاکید دارد و خاطرنشان می‌کند که فهم ناشی از این مطالعه می‌تواند به درک بهتر تحولات اجتماعی و سیاسی ایران کمک کند. پارسانیا با تکیه بر مبانی اسلامی و تراث غنی فکری دین، سعی دارد نظریه‌ای جامع برای تحلیل جامعه‌شناختی انقلاب اسلامی ارائه دهد. او معتقد است که برای درک عمیق از انقلاب‌های اجتماعی، بایستی عوامل و نیروهای اجتماعی مؤثر را شناسایی و بررسی کرد.
کتاب «حدیث پیمانه» به تبیین نیروها و عواملی می‌پردازد که در شکل‌گیری و پیروزی انقلاب اسلامی نقش داشته‌اند. این عوامل شامل اقتصادی، سیاسی و اجتماعی، دینی و فرهنگی است که به نوعی زمینه‌ساز حرکت انقلابی مردم ایران شد. پارسانیا همچنین به لایه‌های عمیق‌تر انقلاب اسلامی پرداخته و سعی دارد ارتباط میان این انقلاب و تاریخ فرهنگی و دینی ایران را کشف کند. او به‌دنبال آن است که نشان دهد چگونه آرمان‌های اسلامی و مطالبات اجتماعی در نظام فکری مردم ایران همگرا شدند و به پیدایش یک انقلاب منحصر به فرد منجر شدند.
کتاب «حدیث پیمانه» به عنوان یک اثر مهم در فهم انقلاب اسلامی ایران، تلاش دارد تا جریانات مختلف و نیروهای اجتماعی مؤثر در این تحول تاریخی را به تصویر بکشد. نویسنده با تحلیل دقیق سه نیروی اصلی نیروهای مذهبی، استبداد و منورالفکری و روشنفکری به بررسی دینامیک‌های اجتماعی و سیاسی که منجر به وقوع انقلاب شد، می‌پردازد.
1.نیروی مذهبی: این نیرو به عنوان بستر اصلی حرکت انقلاب، ارزش‌ها و اصول اسلامی را در قالبی جدید به جامعه ارائه داد و الهام‌بخش گروه‌های مختلف اجتماعی بود.
2.نیروی استبداد: نظام حاکم، نماینده استبداد و سرکوب‌گری بود که با استفاده از ابزارهای مختلف سعی در حفظ قدرت داشت و به مقابله با خواسته‌های مشروع مردم می‌پرداخت.
3.نیروی منورالفکری و روشنفکری: این نیروی تأثیرگذار تلاش کرد تا با معرفی ایده‌های نوین، به نقد جامعه و نظام موجود بپردازد و در مسیر شکل‌دهی به آگاهی اجتماعی نقش ایفا کند.
فصل‌های کتاب:
فصل اول: مذهب و عصبیت: بررسی نقش مذهب در وحدت و انسجام اجتماعی و تأثیر آن بر شکل‌گیری هویت ملی.
فصل دوم: غرب و غرب‌زدگی: تحلیل تأثیرات فرهنگی و اجتماعی مدرنیته و چالش‌هایی که این فرایند برای جامعه ایرانی ایجاد کرد.
فصل سوم: منورالفکری و استبداد استعماری: کاوش در تقابل میان روشنفکری و نظام استبدادی، و بررسی نقش روشنفکران در تغییرات اجتماعی.
فصل چهارم: روشنفکری و جابه‌جایی قدرت: مطالعه فرآیندهای نظری و عملی که منجر به تغییر ساختار قدرت شدند.
فصل پنجم: سنت و تجددطلبی دینی: بررسی تنش‌ها و تعاملات میان سنت‌های دینی و نیاز به نوگرایی در جامعه.
این کتاب نه تنها تاریخچه‌ای از تحولات ایران را ارائه می‌دهد، بلکه زمینه‌ساز نوعی خودشناسی تاریخی و اجتماعی برای خواننده است. از طریق این شناخت، افراد می‌توانند به تحلیل بهتری از مسائل فعلی جامعه بپردازند و نسبت به رویدادهای معاصر واکنش‌های آگاهانه‌تری داشته باشند. در کل، «حدیث پیمانه» اثری است که با نگاهی جامع و عمیق به روند انقلاب اسلامی، به بررسی ریشه‌ها، عوامل و پیامدهای آن پرداخته و درکی عمیق از واقعیت‌های اجتماعی و تاریخی معاصر ایران به دست می‌دهد.
