به گزارش رحا مدیا، دکتر مجتبی رستمی‌کیا، پژوهشگر فلسفه دین در نشست «شورای عالی انقلاب فرهنگی و تدیّن امروز ایرانیان» که به همت رسانه‌ی رحا مدیا برگزار شد، گفت: شورای عالی انقلاب فرهنگی را باید از دو منظر بررسی کرد، در مورد روند کلانی که هم عرصه فرهنگ و هم عرصه دانش کشور را در تأثیر خود قرار داده است. نام این کلان روند را می‌توان بروکراتیزه کردن مسأله‌ها گذاشت؛ چه در حوزه فعالیت، چه در حوزه تعریف مأموریت شورای انقلاب فرهنگی.
وی با بیان اینکه متأسفانه منطق خاصی از سیاست‌گذاری وارد کشور شده‌است، اظهار داشت: یکی از دلایل عقیم ماندن سیاست‌گذاری و تصمیماتی که در کشور در حوزه فرهنگ و دانش گرفته‌می‌شود، ناشی از این کلان روند است که خیلی علاقه‌مند است همه‌چیز را به همه به‌صورت متمرکز اداره کند و بسیاری از فرهنگ‌ها و ارزش‌های بومی و سنتی را که در گذشته بوده است را عملاً منسوخ می‌کند.
استاد حوزه و دانشگاه افزود: کلان روندی که شورا در پیش گرفته است، فرهنگ بومی و سنتی را به قانون و مقررات و سیاست تبدیل می‌کند و این یک نظم مدرن چالش‌برانگیزی برای حوزه فرهنگ و حوزه دینداری کشور خواهد بود.
وی اضافه‌کرد: وقتی شما وارد فرایند بروکراتیزه کردن می‌شوید، دینداری را یک آیین‌نامه می‌بینید، دینداری را یک سیاست می‌بینید، یک قانون می‌بینید. یک جمله «ویتگنشتاین» در کتاب «پژوهش‌های فلسفی» دارد که «وقت آن رسیده است که ما دیگر فکر نکنیم و فقط نگاه کنیم.» به نظرم این روند بروکراتیزه کردن باعث شده که ما بیش از حد فکر می‌کنیم در حالی که بعضی از چیزها را باید تجربه کرد.
وی با اشاره به اینکه باید وارد فرهنگ توده‌ای دین‌داران شد، ارزش‌های آنها را پاس داشت و نسبت به ترویج آنها و تثبیت آنها اقدام کرد، افزود: نقش متمرکز مرجع‌وار شورای عالی انقلاب فرهنگی تا حدود زیادی چالش‌های خیلی جدی ایجاد کرده و معلوم نیست جایگاه شورای عالی انقلاب فرهنگی در میان انبوه شبهاتی که به جامعه دین‌داران وارد می‌شود کجاست؟!
این استاد دانشگاه درباره موفقیت‌هایی که در حوزه فرهنگ اتفاق می‌افتد، گفت: هر کجا که ما موفقیت فرهنگی یا موفقیتی در حوزه دینداری داشته‌ایم متأسفانه رد پای شورای عالی فرهنگی در آن دیده نمی‌شود و اگر بخواهیم یک منطق درستی برای فعالیت‌های این شورا درست کنیم این است که شورا باید بیش از آنکه فکر کند به فرهنگ‌ها نگاه کند و آنها را ترویج دهد.
دکتر رستمی‌کیا ضرورت تغییر رویکرد شورای عالی انقلاب فرهنگی را با توجه به اتفاقاتی که برای انسان عصر مدرن در حال وقوع است را این‌گونه بیان کرد: نکته مهم دیگر اینکه باید به روند آینده توجه شود، ما در حال وارد شدن به مرحله‌ای از دینداری هستیم. امروزه مردم وارد معنویت‌های گزینشی می‌شوند؛ دینداری آنها مرجع‌گریز و شخصی شده‌است و این فرهنگ را نمی‌توان با سیاست‌گذاری متمرکز مدیریت کرد.
وی با بیان اینکه شورای عالی انقلاب فرهنگی نیازمند نگاهی نو به نسل جدید دارد، ادامه‌داد: برخی از شاخص‌های فرهنگی شورای انقلاب فرهنگی این است؛ «پروانه‌هایی که برای نشر بازی‌های رایانه‌ای صادر شده، تعداد زائران حج تمتع عمره و عتبات، تعداد رسانه‌های برخط ثبت‌شده، سرانه شمارگان کتاب، میزان دسترسی به کانال‌های فرهنگی مساجد، صدور مجوز مؤسسات فرهنگی و هنری، وضعیت رفتن به سینما به‌کل جمعیت، میزان ثبت اثر هنری و ادبی، تعداد مجوزهای بازی‌ها و نرم‌افزارهای رسانه‌ای همراه و هوشمند، تعداد موقوفات، میزان فروش سینماهای کشور» این شاخص‌ها حاکی از نوعی نگاه بروکرات به فرهنگ و مقوله دین است و مقوله دین را کاملاً کالا می‌بیند و این عیب بسیار بزرگی‌است.
استاد الهیات، در تشریح وظایف حیاتی و مهم شورای عالی انقلاب به سخنان رهبر معظم انقلاب اشاره کرد و گفت: در سال ۱۴۰۰ رهبر معظم انقلاب بعد از منصوب‌کردن اعضای جدید شورای عالی انقلاب فرهنگی یک مقدمه بسیار خوبی دارند؛ همه را ارجاع می‌دهند به اینکه «این شورا، شورای تمدنی کشور است» در حالی که اکنون درگیر امور حاشیه‌ای هستیم و به کلان روندها توجه نمی‌کنیم. اگر کلان روندها را خوب رصد کنیم و حوزه سیاست‌گذاری در کل دنیا را رصد کنیم؛ خصوصاً
دکتر رستمی‌کیا با اشاره به روند دینداری در جوامع مختلف و فضای مجازی تصریح‌کرد: امروزه روندهای بسیار قدرتمندی در حوزه دینداری در حال شکل‌گیری است که مرجعیت دینی را تهدید می‌کند؛ عصر بلاگرها و فضای سایبر، الهیات متفاوتی را طلب می‌کند. مع‌الأسف شورای عالی انقلاب فرهنگی نسبت به انسان عصری جمهوری اسلامی شناختی ناکامل و برنامه‌ریزی نادرستی دارد و به تفاوت‌های نسلی توجهی ندارد.
وی در پایان با قبول کم‌کاری حوزه علمیه در تولید فرهنگ و تحکیم و تعمیق دین‌باوری در جامعه گفت: رهبر انقلاب اسلامی در سال ۸۶ در جمع برخی نخبگان حوزوی فرمودند: «اگر حوزه بخواهد از تحول بگریزد، منزوی خواهد شد؛ اگر نمیرد، اگر زنده بماند. البته مایه‌ی دین مانع مردن می‌شود، اما منزوی خواهد شد؛ روزبه‌روز منزوی‌تر خواهد شد.» و دیدن نشانه‌های این انزوا خوشایند نیست. در هر حال در کنار کم‌کاری‌حوزه، هنوز هم توپ در زمین شورای عالی انقلاب فرهنگی است و شورا در ارتباط با نخبگان حوزوی شایسته است تجدید نظر کند. حوزه انقلابی رحا مدیا
گزارشگر: محمد رحمانی
