رحا مدیا | یوسف پورجم، نویسنده و پژوهشگر
قیام ۱۹ دی سال ۱۳۵۶ مردم قم، یکی از نقاط عطف تاریخ انقلاب اسلامی بود. این واقعه، که در واکنش به انتشار مقاله‌ای توهین‌آمیز علیه امام‌خمینی (ره) شکل گرفت، نه‌تنها نشان‌دهنده‌ی مقاومت مردم در برابر ظلم و استبداد بود، بلکه پایه‌های حرکت‌های بعدی انقلاب را تقویت کرد. امروز، با نگاهی به این واقعه، می‌توانیم پیوندهای عمیقی بین روحیه‌ی مقاومت مردم قم و جبهه‌ی مقاومت اسلامی، به‌ویژه نقش شهید سلیمانی، پیدا کنیم. این یادداشت به بررسی زمینه‌های اجتماعی و فرهنگی قیام ۱۹ دی قم و پیوند آن با جبهه‌ی مقاومت اسلامی می‌پردازد.
مقاومت در برابر ظلم
قیام ۱۹ دی قم در سال ۱۳۵۶، یکی از مهم‌ترین نقاط عطف تاریخ انقلاب اسلامی بود. این واقعه در واکنش به انتشار مقاله‌ای توهین‌آمیز علیه امام‌خمینی (ره) در روزنامه‌ی اطلاعات شکل گرفت. مقاله‌ی مذکور، که با هدف تحقیر مرجعیت شیعه و تضعیف جایگاه رهبری انقلاب نوشته شده بود، خشم عمیق مردم را برانگیخت. مردم قم، با حضور گسترده و خودجوش در خیابان‌ها، نه‌تنها به این اقدام ظالمانه اعتراض کردند، بلکه نشان دادند که در برابر توهین به ارزش‌های دینی و رهبری خود سکوت نخواهند کرد.
این قیام، که با سرکوب شدید رژیم پهلوی مواجه شد، به نمادی از مقاومت مردمی تبدیل گردید. کشته‌شدن تعدادی از تظاهرکنندگان در روز ۱۹ دی، نه‌تنها مردم قم را مرعوب نکرد، بلکه خشم عمومی را در سراسر کشور شعله‌ور ساخت. این واقعه، الگویی برای حرکت‌های بعدی انقلاب شد و نشان داد که ظلم و استبداد، هرچند قدرتمند، پایدار نخواهد ماند.
این روحیه‌ی مقاومت، تنها محدود به مرزهای ایران نماند، بلکه در جبهه‌ی مقاومت اسلامی نیز به وضوح دیده‌می‌شود. فرماندهانی مانند شهید سلیمانی، با رهبری گروه‌های مقاومت در منطقه، نشان دادند که ایستادگی در برابر زورگویان ممکن است. از مبارزه با داعش در عراق و سوریه تا مقابله با فشارهای آمریکا، این جبهه ثابت کرده است که مقاومت، تنها راه مقابله با استکبار است. شهید سلیمانی، با الهام از همین روحیه‌ی مقاومت، توانست اتحادی بی‌سابقه بین گروه‌های مقاومت در منطقه ایجاد کند و نشان دهد که ظلم، هرچند قدرتمند، در برابر اراده‌ی ملت‌ها شکست‌پذیر است.
نقش رهبری دینی
قیام ۱۹ دی قم نه‌تنها یک حرکت خودجوش مردمی بود، بلکه تحت رهبری روحانیت و مراجع تقلید شکل گرفت. این موضوع نشان‌دهنده‌ی اهمیت رهبری دینی در بسیج مردم و ایجاد حرکت‌های اجتماعی است. مراجع قم، با صدور بیانیه‌ها و سخنرانی‌های آتشین، مردم را به مقاومت در برابر ظلم و توهین به ارزش‌های دینی فراخواندند. این رهبری دینی، نه‌تنها به قیام ۱۹ دی جهت داد، بلکه آن را به الگویی برای دیگر شهرهای ایران تبدیل کرد.
رهبری دینی در این واقعه، نشان داد که اسلام و تشیع، تنها یک مجموعه‌ی اعتقادی نیستند، بلکه نیرویی زنده و پویا هستند که می‌توانند جامعه را در مسیر عدالت و آزادی هدایت کنند. مردم قم، با پیروی از مراجع خود، نشان دادند که رهبری دینی می‌تواند به‌عنوان محوری برای وحدت و همبستگی عمل کند.
این نقش رهبری دینی، در جبهه‌ی مقاومت اسلامی نیز به وضوح دیده‌می‌شود. شهید سلیمانی، به‌عنوان یک فرمانده‌ی مذهبی، همواره بر نقش رهبری دینی در مبارزه با استکبار تأکید داشت. او با الهام از تعالیم اسلامی و با تکیه‌بر ارزش‌های دینی، جبهه‌ی مقاومت را رهبری کرد و نشان داد که ایمان و اعتقاد، می‌تواند به سلاحی قدرتمند در برابر ظلم تبدیل شود. از عراق تا سوریه و یمن، شهید سلیمانی ثابت کرد که رهبری دینی، نه‌تنها می‌تواند ملت‌ها را در برابر دشمن مشترک متحد کند، بلکه می‌تواند آن‌ها را به پیروزی برساند.
وحدت و همبستگی
قیام ۱۹ دی قم نه‌تنها یک حرکت اعتراضی بود، بلکه نشان‌دهنده‌ی وحدت و همبستگی مردم در برابر دشمن مشترک بود. این واقعه، که با حضور گسترده‌ی مردم از همه‌ی اقشار جامعه همراه بود، نشان داد که جامعه‌ی ایرانی می‌تواند در مواجهه با ظلم و بی‌عدالتی، یکپارچه و متحد عمل کند. زنان و مردان، جوانان و کهنسال ان، همه در کنار هم ایستادند تا از ارزش‌های دینی و هویت فرهنگی خود دفاع کنند.
این وحدت، تنها محدود به قم نماند، بلکه به‌سرعت به دیگر شهرهای ایران گسترش یافت. قیام ۱۹ دی، الگویی شد برای حرکت‌های بعدی انقلاب و نشان داد که تنها با همبستگی می‌توان به پیروزی رسید. این روحیه‌ی وحدت، یکی از کلیدی‌ترین عوامل موفقیت انقلاب اسلامی بود.
در سطح منطقه‌ای نیز، جبهه‌ی مقاومت اسلامی بر پایه‌ی همین وحدت و همبستگی شکل گرفته است. شهید سلیمانی، با ایجاد اتحاد بین گروه‌های مقاومت در کشورهای مختلف، نشان داد که وحدت ملت‌های مسلمان می‌تواند به پیروزی منجر شود. از عراق و سوریه تا یمن و لبنان، جبهه‌ی مقاومت ثابت کرده است که تنها با همکاری و همبستگی می‌توان در برابر استکبار ایستادگی کرد. این اتحاد، نه‌تنها باعث شکست داعش شد، بلکه فشارهای آمریکا و متحدانش را نیز خنثی کرد.
نقش زنان در قیام و مقاومت
زنان در قیام ۱۹ دی قم نقش فعال و تأثیرگذاری داشتند. آن‌ها نه‌تنها در تظاهرات شرکت کردند، بلکه در خانه‌ها و مساجد نیز به سازمان‌دهی و حمایت از حرکت‌های مردمی پرداختند. این حضور نشان داد که مبارزه برای عدالت و آزادی، محدود به جنسیت نیست و زنان می‌توانند به‌عنوان نیروی محرکه‌ی تغییر عمل کنند. در آن روزهای سخت، زنان قم با شجاعت و ایستادگی، همراه مردان در خیابان‌ها حاضر شدند و از ارزش‌های دینی و فرهنگی خود دفاع کردند.
این نقش زنان، تنها محدود به قیام ۱۹ دی نماند، بلکه در جبهه‌ی مقاومت اسلامی نیز به وضوح دیده‌می‌شود. در کشورهایی مانند سوریه، عراق و یمن، زنان نه‌تنها در خط مقدم مبارزه حضور داشتند، بلکه به‌عنوان مادران، همسران و خواهران شهیدان، نقش حمایتی و روحیه‌بخشی خود را ایفا کردند. آن‌ها ثابت کردند که مقاومت بدون حضور زنان ناقص است و هر جنبش مردمی برای موفقیت، نیازمند مشارکت همه‌ی اقشار جامعه، از جمله زنان، است.
فرماندهان جبهه‌ی مقاومت نیز همواره بر نقش زنان در مبارزه تأکید داشتند. آن‌ها با الهام از تعالیم اسلامی، نشان دادند که زنان نه‌تنها قربانیان جنگ نیستند، بلکه می‌توانند به‌عنوان عناصری فعال و تأثیرگذار، در پیشبرد اهداف مقاومت نقش ایفا کنند. این نگاه، باعث شد تا زنان در کشورهای مختلف منطقه، با اعتماد به نفس بیشتری در مبارزه‌های خود شرکت کنند و به نمادهایی از ایستادگی و مقاومت تبدیل شوند.
مقاومت به‌عنوان یک فرهنگ
قیام ۱۹ دی قم نشان داد که مقاومت در برابر ظلم، بخشی از فرهنگ و هویت مردم ایران است. این ارزش فرهنگی، که ریشه در تاریخ و باورهای دینی جامعه دارد، در طول سال‌ها به‌عنوان یک اصل اساسی در مبارزات ضداستعماری و ضد استبدادی ایران دیده شده‌است. مقاومت، نه‌تنها یک تاکتیک یا استراتژی، بلکه یک فرهنگ و سبک زندگی است که در خون مردم ایران جاری است.
این فرهنگ مقاومت، تنها محدود به مرزهای ایران نماند، بلکه در سطح منطقه‌ای نیز گسترش یافت. جبهه‌ی مقاومت اسلامی، با الهام از همین فرهنگ، توانست ملت‌های مختلف را در برابر دشمن مشترک متحد کند. فرماندهان این جبهه، با تکیه‌بر ارزش‌های دینی و فرهنگی، نشان دادند که مقاومت می‌تواند به‌عنوان یک نیروی قدرتمند، در برابر ظلم و استکبار ایستادگی کند.
از مبارزه با داعش در عراق و سوریه تا مقابله با فشارهای آمریکا و متحدانش، جبهه‌ی مقاومت ثابت کرده است که مقاومت، تنها راه مقابله با استکبار است. این فرهنگ، که ریشه در ایمان و اعتقاد مردم دارد، نه‌تنها باعث شکست دشمنان شده، بلکه الهام‌بخش ملت‌های دیگر در سراسر جهان نیز بوده است.
فرماندهان جبهه‌ی مقاومت، با الهام از همین فرهنگ، توانستند اتحادی بی‌سابقه بین گروه‌های مختلف ایجاد کنند. آن‌ها نشان دادند که مقاومت، تنها یک اقدام نظامی نیست، بلکه یک فرهنگ است که می‌تواند ملت‌ها را در برابر ظلم متحد کند. این نگاه، باعث شد تا جبهه‌ی مقاومت به‌عنوان یک نیروی قدرتمند و تأثیرگذار در منطقه شناخته شود.
جمع‌بندی
قیام ۱۹ دی قم، نه‌تنها یک حرکت اعتراضی، بلکه فصلی از تاریخ مقاومت ایران بود که نشان داد ظلم و استبداد، هرچند قدرتمند، در برابر اراده‌ی یک ملت متحد و آگاه، شکست‌پذیر است. این واقعه، که با حضور گسترده‌ی مردم از همه‌ی اقشار جامعه شکل گرفت، به الگویی برای حرکت‌های بعدی انقلاب تبدیل شد و ثابت کرد که مقاومت، بخشی از هویت و فرهنگ مردم ایران است.
امروز، با نگاهی به جبهه‌ی مقاومت اسلامی، می‌توانیم ردپای همان روحیه‌ی مقاومت را در سراسر منطقه ببینیم. فرماندهان این جبهه، با الهام از ارزش‌های دینی و فرهنگی، نشان دادند که مقاومت، تنها یک تاکتیک نظامی نیست، بلکه یک فرهنگ است که می‌تواند ملت‌ها را در برابر ظلم متحد کند. از مبارزه با داعش تا مقابله با فشارهای استکبار، جبهه‌ی مقاومت ثابت کرده است که تنها با وحدت و همبستگی می‌توان به پیروزی رسید.
قیام ۱۹ دی قم و جبهه‌ی مقاومت اسلامی، هر دو نشان‌دهنده‌ی این حقیقت هستند که مقاومت، نه‌تنها یک انتخاب، بلکه یک ضرورت است. در دنیایی که ظلم و استکبار همچنان به اشکال مختلف خود را نشان‌می‌دهد، مقاومت تنها راه حفظ کرامت، آزادی و عدالت است. این راه، اگرچه پرچالش و دشوار است، اما با ایمان، وحدت و همدلی، می‌توان به پیروزی رسید.
امروز، یادآوری قیام ۱۹ دی قم و پیوند آن با جبهه‌ی مقاومت، نه‌تنها یادآور گذشته‌ی پرافتخار ماست، بلکه الهام‌بخش نسل‌های آینده برای ادامه‌ی راه آزادی و عدالت است. مقاومت، همچون رودی خروشان، از دل تاریخ می‌گذرد و به آینده می‌رود؛ آینده‌ای که در آن، ظلم و استبداد جایی ندارند و کرامت انسان، برترین ارزش است.
