به مناسبت سالروز شهادت آیت‌الله شیخ فضل الله محلاتی و 37 نفر از روحانیون پرواز آسمان
تاریخ تشیع سرشار از مجاهدت فقهای نامداری است که با نگاهی عالمانه پا در میدان مبارزه با زورگویان و مستکبران زمانه خویش گذاشته‌اند. با ورق زدن تاریخ معاصر نیز بسیاری از فقهای مجاهد را خواهیم یافت که علم مبارزه با ظالمان را برافراشته‌اند.
فقیهان نامداری چون شهید اول، شهید ثانی، شیخ فضل‌الله نوری در نهضت مشروطه، میرزا کوچک خان جنگلی در نهضت جنگل، شیخ محمد خیابانی در قیام تبریز، سید حسن مدرس در استبداد رضاخانی، میرزا محمدتقی شیرازی در قیام مردم عراق و … بسیاری از علمای دیگر، گواهانی هستند بر پیشکسوتی روحانیت در مبارزه با استبداد و استکبار.
به تعبیر امام راحل (ره) « در هر نهضت و انقلاب الهی و مردمی، علمای اسلام اولین کسانی بوده‌اند که بر تارک جبین‌شان خون و شهادت نقش بسته است. کدام انقلاب مردمی – اسلامی را سراغ داریم که در آن حوزه و روحانیت پیشکسوت شهادت نبوده‌اند و بر بالای دار نرفته‌اند و اجساد مطهرشان بر سنگفرش‌های حوادث خونین به شهادت نایستاده است؟ (صحیفه امام، ج۲۱،ص ۲۷۳)
در عصر حاضر نیز بسیاری از علما و روحانیون با فرمان‌برداری از امام خمینی قدس سره، پابه‌پای ایشان وارد میدان مبارزه با رژیم پهلوی شدند. پیشکسوتانی که جانشان را در کف دست گذاشتند و با مجاهدت عالمانه خویش انقلاب اسلامی را به ثمر نشاندند و برخی دیگر از آنها نیز در استمرار آن نقش‌آفرین بودند و هستند.
این نقش‌آفرینی آن‌چنان پُررنگ است که سخن گفتن از انقلاب اسلامی و برخی بُرهه‌های تاریخی آن ازجمله دفاع مقدس، بدون یاد کردن از شهدایی چون آیت‌الله غفاری، آیت‌الله سعیدی، آیت‌الله بهشتی و حجج اسلام سید علی اندرزگو، شریف قنوتی و سایر شهدای روحانیت، نوعی تحریف انقلاب محسوب می‌شود.
شهید شیخ فضل‌الله مهدی زاده محلاتی ازجمله مبارزانی بود که با تبعیت از امام راحل پا در میدان مبارزه با رژیم پهلوی گذاشت. البته قبل‌ترها براثر ارتباطاتی که با شهید سید مجتبی نواب صفوی داشت، عطش مبارزه با ظلم و ستم در وجودش دوچندان شد. همین عطش نیز باعث شد تا پس از تأسیس رژیم جعلی اسراییل بنا به دعوت شهید نواب برای رفتن به فلسطین و جنگیدن علیه صهیونیست‌ها نام‌نویسی کند.
تاثیری که خود شهید محلاتی در موردش چنین گفته است: « مرحوم نواب صفوی یک حق بزرگی به گردن من دارد و آن این است که این روحیه را او به من داد، یعنی او بود که با تأثیر نفسی که داشت با هر کسی برخورد می‌کرد و با او مأنوس می‌شد، نه‌تنها او را شجاع بار می‌آورد و روحیه می‌داد بلکه آن‌چنان تهوری در آدم به وجود می‌آورد که در رابطه با انجام وظیفه از هیچ چیز وحشت نداشته باشد.»
بر اساس همین روحیه بود که از ابتدای مبارزات امام راحل، نهضتش را همراهی کرد. این شهید والامقام که از شاگردان و مریدان امام خمینی بود، در همراهی با امام خمینی و به ثمر نشستن انقلاب اسلامی سنگ تمام گذاشت.
امام راحل نیز شیخ فضل‌الله جوان را که حدود 10 سال در دروس خارجش حضور مستمر داشت را به‌خوبی می‌شناخت و اعتماد و اطمینان کاملی به ایشان داشت. همین اعتماد بود که هم قبل از انقلاب و هم بعد از انقلاب برخی امورات مهم را به ایشان سپردند. در ماجرای تصویب نامه انجمن‌های ایالتی و ولایتی، آن‌چنان مورد اطمینان امام بود که نامه و تلگرافی را به واسطه ایشان به اسدالله علم رساند. بسیاری از نامه‌ها و اعلامیه‌های امام نیز توسط ایشان به سایر افراد می‌رسید و به نحوی امین امام محسوب می‌شد.
همراه با دستگیری امام در ۱۵ خرداد ۱۳۴۲، ایشان نیز دستگیر، شکنجه، محاکمه و ممنوع المنبر شد اما این محدودیت‌ها هیچ وقت نتوانست مانع فعالیت‌های مبارزاتی این طلبه فعال و انقلابی شود. اگرچه ایشان تا زمان پیروزی انقلاب اسلامی ممنوع‌المنبر بود اما همچنان با سخنرانی‌های روشنگرانه، مواضع انقلابی و همچنین تشدید فعالیت‌های تشکیلاتی، در محوری‌ترین مقاطع نهضت امام حضوری اثرگذار داشتند.
پس از پیروزی انقلاب نیز علاوه بر مسئولیت‌های متعددی ازجمله معاون کمیته مرکزی انقلاب اسلامی، نماینده امام و سرپرست صندوق تعاون اصناف، اولین نماینده امام و سرپرست حجاج ایرانی در سال 1358، نماینده امام در شورای عالی حج و اوقاف، نماینده مردم محلات در اولین دوره مجلس شورای اسلامی و نماینده امام در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را بر عهده داشتند.
اما چنین مسئولیت‌هایی باعث نشد تا ایشان از مهم‌ترین رویداد کشور یعنی جنگ تحمیلی غافل شوند، هیچ‌گاه اجازه نمی‌داد مسائلی كه باعث اخلال در جنگ می‌شوند، در سپاه مطرح و برجسته شوند. با کسانی كه نسبت به جنگ و مسائل مربوط به آن شايعاتی را مطرح می‌کردند و موجبات تضعيف روحيه رزمندگان و فرماندهان فراهم می‌کردند به‌شدت برخورد می‌کرد. در شب‌های آغاز عمليات در سنگر فرماندهان جنگ حاضر می‌شد و با سخنان حكيمانه خويش مايه قوت قلب فرماندهان می‌شد.
او به طور مدام و مستمر بین جبهه‌ها و تهران در رفت‌وآمد بود و در بیشتر عملیات رزمندگان حضور مستقیم داشت. در یکی از همین رفت‌وآمدها در اول اسفند 1364، ساعت 30/12 دقیقه ظهر بود که هواپیمای حامل او و گروهی از روحانیون و نمایندگان مجلس و مسئولان فرهنگی که از تهران به مقصد اهواز در حرکت بود، در آسمان این شهر هدف دو موشک قرار گرفت و در شمال اهواز سرنگون شد و به درجه رفیع شهادت نائل شدند.
امام خمینی درباره شهید محلاتی فرمودند: «با یاد و گرامی داشت خاطره فداکاری‌های یکی از سرداران بزرگ نهضت اسلامی ایران، مرحوم شهید حجت‌الاسلام آقای حاج شیخ فضل‌الله محلاتی که از یاران باوفای این‌جانب و از سختی کشیدگان دوران مبارزات خون‌بار انقلاب اسلامی ایران و همچنین مردی صالح و فداکار و برادری دلسوز برای پاسداران عزیز انقلاب اسلامی بود که خدایش رحمت کند و در جوار خود پذیرایش گردد.» (صحیفه امام؛ جلد 21؛ صفحه 313)
از ویژگی‌های برجسته شهید محلاتی عشق و ارادت روزافزون ایشان به امام خمینی بود. او امام راحل را قطب نمای زندگی خویش می‌دانست. همین علاقه نیز باعث شد که در ابتدای جوانی وقتی به قم آمده بودند خانه‌ای را روبه‌روی منزل امام ، در محله معروف يخچال قاضی تهیه کند تا به‌راحتی بتواند با امام ملاقات کند.
طول حیات طیبه این شهید والامقام را اگر مرور کنیم سرشار از عشق و علاقه به امام خمینی است. ایشان حتی در وصیت‌نامه‌اش نیز این عشق را چنین منعکس کرده که «از معظم له [ امام خمینی ] بخواهيد برای آمرزش من، دعای مخصوص نمايد. من در اين عالم به اوعشق می‌ورزیدم و امر او را امر خدا و رسول (ص) می‌دانستم. اميد است ايشان هم بعد از اين عالم و در پيشگاه خداوند شفاعت كند تا ان‌شاءالله در آن دار بقا در كنار ايشان باشم.» همچنین در بخشی از وصیت‌نامه‌اش خطاب به فرزندش چنین می‌گوید: « سه چیز را اگر نداشته باشید، من از شما نمىگذرم، و از شما راضى نخواهم بود، اللّه، قرآن و امام».
حضرت امام(ره) در بخشی از پیام خود به مناسبت شهادت شهید محلاتی فرمودند: «امید آن است حجت‌الاسلام حاج شیخ فضل‌الله محلاتی، شهید عزیز را که من و شما او را می‌شناسیم که عمر خود را در راه انقلاب صرف کرد و باید گفت یکی از چهره‌های درخشان انقلاب بود و در این راه که راه خداوند است، تحمل سختی‌ها کرد و رنج‌ها کشید و با قامت استوار ایستادگی کرد، اجازه ورود در محضر شهدای صدر اسلام مرحمت فرماید.»
اکثر قریب به اتفاق افراد حاضر در این پرواز سرخ، فضلا و روحانیونی بودند که همراه با شهید شیخ فضل‌الله محلاتی به شهادت رسیدند. شهدایی که از دل آسمان، پروازی دیگر را شروع کرده و به آسمانهای بالاتر سعود کردند.
اسامی این شهدای روحانی بر اساس خبرگزاری دفاع مقدس به این شرح است:
• آیت‌الله شیخ فضل الله محلاتی
• حجت‌الاسلام عنایت الله احمدی
• حجت‌الاسلام سید ابولقاسم ارشادی
• حجت‌الاسلام رجبعلی اسلامی
• حجت‌الاسلام محمد حسین افتخاری
• حجت‌الاسلام احمد انصاری
• حجت‌الاسلام مهدی عاشوری
• حجت‌الاسلام سید ابوالحسن خضری
• حجت‌الاسلام سید نورالدین رحیمی
• حجت‌الاسلام ابو القاسم رزاقی
• حجت‌الاسلام احمد رقمی
• حجت‌الاسلام محمد علی روحانی فرد
• حجت‌الاسلام غلامرضا سلطانی
• حجت‌الاسلام سید حسن شاهچراغی
• حجت‌الاسلام محبوب شیری
• حجت‌الاسلام محمد صادق نژاد
• حجت‌الاسلام سید حسن طباطبایی نسب
• حجت‌الاسلام محمد حسین عنایتی
• حجت‌الاسلام اسدالله عیسی نیا
• حجت‌الاسلام سید احمد قاسمیان
• حجت‌الاسلام سلطانمراد کزازی
• حجت‌الاسلام محمد گلاب گیلان
• حجت‌الاسلام علی محبی
• حجت‌الاسلام احمد محمودی
• حجت‌الاسلام محمد مصطفوی
• حجت‌الاسلام سید حسین معنوی
• حجت‌الاسلام محمد مقدسیان
• حجت‌الاسلام سید رشید موسوی
• حجت‌الاسلام سید مطارم موسوی
• حجت‌الاسلام سید محمود میری
• حجت‌الاسلام فرج الله نصیری
• حجت‌الاسلام محمد نوری خواه
• حجت‌الاسلام جعفر نیری
• حجت‌الاسلام مهدی یعقوبی
• حجت‌الاسلام سید ابولقاسم موسوی دامغانی
• حجت‌الاسلام جواد صدقیان
• حجت‌الاسلام صادق مطهری
• حجت‌الاسلام سید اکبر احمدی
