به گزارش رحامدیا، حجت‌الاسلام دکتر محمدعلی سوادی، عضو گروه عوم سیاسی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در نشستی علمی که با عنوان «فلسفه مقاومت براساس دیدگاه مجاهدکبیر شهیدسیدحسن نصرالله» توسط گروه علمی فلسفه سیاسی مجمع عالی حکمت اسلامی برگزار شده بود به موضوع «لایه‌های مقاومت در اندیشه مقاومت» پرداخت.
وی گفت: مقاومت به‌معنای تلاش برای اداکردن کامل یک آرمان است. در عالم هیچ‌چیز مهم‌تر از دین وجود ندارد و دین یک منظومه است. هدف دین هدایت و مدیریت کل عالم است. اگر دین‌دار و دین‌شناس واقعی هستیم باید دین را آن‌گونه بفهمیم که به کل ساحت‌ها و نیازهای انسان و جامعه، درکل عالم پاسخ بدهد. اگر دین را غیر این شناختیم، نگاه ما به دین سطحی است.
«شناخت» پیش‌نیاز پاسخ به نیازهای جهانی است
قرآن قانون اساسی برای کل عالم تا پایان عالم است. خطوط کلی و گزاره‌های اصلی دین باید در قالب اخلاق، فقه، فلسفه، کلام، سیاست، فرهنگ، تمدن و … ریخته شود تا به‌توان قوانین الهی را در زمین اجرا کرد و آرمان‌ها و ارزش‌های الهی عینیت بیابد. در این زمینه، باید نگاه حداکثری به دین داشته باشیم نه حداقلی؛ چون اگر اسلام را به‌عنوان یک سامانه هدایتی و مدیریتی کل عالم درنظر بگیریم، ما به نیازهای عالم می‌خواهیم پاسخ می‌دهیم؛ اما پیش‌نیاز و مقدمه پاسخ به نیازهای اقتصادی، حقوقی و فرهنگی بشر، ابتدا شناخت آنها نیازها و خلأها است. به‌عنوان مثال، الگوی آموزش و پرورش باید به گونه‌ای باشد که خواست الهی در آن‌جا محقق شود و الگوهای حقوقی، سیاسی و اجتماعی ما باید از هرنظر جامع باشد و این کار یک دین‌شناس، کار حوزه‌های علمیه، دانشگاه‌ها و مراکز علمی و دینی است.
مقاومت یعنی ایستادگی تا جایی‌که نظریه جامع، اصیل و الهی در عالم پیاده شود که پیش‌نیاز پیاده‌سازی، شناخت و فهم نیازعا است. نه این‌که نسبت به نیازهای موجود در غفلت کامل به‌سر ببریم. از این منظر وظیفه تمام مراکز علمی و دینی این است که علاوه بر برگزاری همایش‌ها و صِرف تولید آثار، در فکر نتایج علمی آن نیز باشند.
مقاومت چگونه شکل می‌گیرد؟
اگر به‌گونه‌ای تلاش کنیم تا به نتیجه و مقصد برسیم، مقاومت شکل گرفته است. این‌که چرا مقاومت حزب الله در اندیشه امام و رهبری ارزشمند تلقی شده؟ و نیز طبق گفت‌وگویی که با مقامات ارشد آنها داشتم، علت این ارزشمندی و رمز موفقیت آن‌ا، تبعیت محض از امام و رهبری و آمادگی برای ایثار و نثار همه‌چیز است؛ بنابراین مقاومت لایه‌ها و شرایط مختلفی دارد. پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله در مکه به یک نوع مقاومت و در مدینه به نوع دیگری از مقاومت مأمور بود. در مدینه مأمور به قتال می‌شود. پس باید لایه‌های مقاومت را شناخت و درهرجا به اقتضای موقعیت، آن را به کار گرفت.
نکته بسیار مهم در مقاومت، درنظرگرفتن دین به‌عنوان یک منظومه است و بدانیم که غایت دین، رسیدن کل انسانیت و جوامع به بالاترین درجه کمال است. البته اقتضائات و لوازمی دارد که باید به آن پایبند باشیم.
تعامل با عقلانیت جهانی در منظومه الهی و مقاومت
ما باید نیرو تربیت کنیم و فلسفه‌های پشتیبان و … تولید کنیم و اینها را در عمل بیازماییم و تجربه کنیم؛ چراکه در عمل با مشکلاتی مواجه خواهیم شد. پس باید در عمل بیازماییم تا درنهایت به‌عنوان الگو به جهان معرفی کنیم. در این زمینه باید توحید و حاکمیت مطلق الهی را درنظر بگیریم. یعنی جزئیات زندگانی بشری توحیدی بشود که چنین چیزی برای جامعه توحیدی ملاک است.
تا آن‌جا که شما در چنین منظومه‌ای باید مباحث خردمندانه را منظور کنی تا عقلانیت جهانی بتواند با شما تعامل و گفت‌و‌گو داشته باشد. از این نظر عقلانی‌کردن و عقلایی‌کردن منظومه‌ای که با او مرتبط هستیم، بخشی مهمی از کار است.
«پیشرفت» مبنای اصلی اندیشه نظام اسلامی
نظام اسلامی نظامی پیشرفت‌مدار است و براین اساس باید پیشرفت صد‌درصد در جامعه ایجاد کنیم و در تمام زمینه‌ها بدانیم، چگونه باید کامل باشیم. نظام اسلام پیشرفت‌پایه است و پیشرفت مبنای اصلی اندیشه نظام اسلامی است، نه از فروع آن. بنابراین باید دین را طوری فهمید و عرضه کرد که پیشرفت صددرصدی ایجاد کند.
گزارشگر: علی کردانی
