رحا مدیا | هادی حمیدی
آیت‌الله رضا استادی در کتاب یادنامه مرحوم آیت‌الله العظمی شیخ محمدعلی اراکی(ره) از قول ایشان نقل می‌کند: در کتاب «غیبة ابن عقده» حدیث عجیبی از امام صادق(ع) وجود دارد که از جهاتی قابل انطباق با شیخ شهید آیت‌الله فضل الله نوری(ره) است. جالب است که نسخه‌ای از این روایت به خط مرجع شهید علامه شیخ فضل الله نوری(ره)، در آلبوم آقاضیاءالدین نوری (یکی از فرزندان خلف شیخ) یافت شده که کلیشه آن در کتاب، «خانه بر دامنه آتشفشان» استاد علی ابوالحسنی منذر نیز آمده است.
ماجرای زیر که توسط آیت‌الله العظمی اراکی(ره) نقل شده می‌تواند اشاره به همین حدیث باشد: [در زمان درگیری‌های مشروطه] آقا نجفی اصفهانی معروف به آقانجفی (از روحانیون حامی مشروطه) برای مرحوم [مرجع شهید علامه] شیخ فضل‌الله نوری کاغذی نوشته و گفته‌بود، من برای جان شما بیمناکم و در آیات و روایات که مطالعه نموده‌ام و دقت کرده‌ام، احتمال می‌دهم مصداق آن شیخ مازندرانی که بر دار «شهید» می‌شود، شما باشید.
ایشان [شیخ فضل الله نوری] جواب داده‌بودند: «من هم این‌هایی را که شما فرموده‌اید، مطالعه کرده و دیده‌ام. امیدوارم که مصداق آن، من باشم!»
مجاهد کبیر و فقیه سترگ مرجع شهید علامه شیخ فضل‌الله نوری(ره)، اندیشمندی ژرف‌بین و مبارزی ثابت قدم بود. جمع این دو صفت ژرف‌بینی و ثبات قدم و نیز بهره‌گیری از محضر بزرگانی همچون میرزای شیرازی که او را تمام وجود و نفس خود در ایران می‌دانست و میرزای رشتی (دو وارث بزرگ سیاست و علم شیخ آل اعظم انصاری)، از او شخصیتی بی‌نظیر ساخته‌بود که نظیرش را در میان علمای دو قرن اخیر ایران، کمتر می‌توان یافت.
شیخ شهید، عمری دراز در راه عقیده‌اش قلم و قدم زده و به‌ویژه در پگاه مشروطه، پیش‌بینی‌هایی کرده (از جمله قتلش را) و هشدارها داده‌بود. نکته بسیار قابل دقت و تأمل آن است که ایشان هر آنچه پیش‌بینی کرده یا هشدار داده، درست از آب در آمده است!
۱. در اواخر سال ۱۳۲۶ ق سفرای انگلیس و روس با تهدید و اخطار، محمدعلی شاه را به تجدید مشروطه و مجلس مورد نظر، اجبار کردند. ظاهر امر، حکایت از آن داشت که شاه قاجار، سخت سرگشته و مضطرب شد. در چنان موقعیتی، وی خطاب به شاه گفت: اگر در برابر سفارتخانه‌ها، سستی نشان دهد عبرت روزگار خواهد شد. از توپ و تشر سفرای روس و انگلیس نترسد در برابر آنها دست به مقاوت قاطع بزند و عوامل نفوذی آنها را براند. شاه قاجار تذکرات شیخ را نشنیده گرفت و با امیدی که به وعده‌های تزار روسیه داشت، در مقابله با متجاسرین و حامیان خارجی آنها جدیت نشان نداد و همان‌گونه که شیخ گفته‌بود، به اسوه حال گرفتار شد و تبانی انگلیس و روس، او را با رسوایی تمام، خلع و به خارج کشور تبعید کرد!
۲. شیخ همچنین، قتل خود و سیدعبدالله بهبهانی (از حامیان مشروطه) را پیش‌بینی کرده و گفته‌بود؛ «والله!… مسلم بدان که هم مرا می‌کشند و هم تو را!» بهبهانی در جواب گفته‌بود؛ «نخیر چنین نیست!» شیخ گفت: «اکنون باش معلوم شما خواهد شد!»
شیخ در گفت‌وگو با طباطبایی و بهبهانی در حرم حضرت عبدالعظیم(ع)، اظهار داشته‌بود: «می‌دانم اگر دست شورشیان اشرار به من برسد، از هیچ‌گونه بی‌آبرویی و افتضاح و هتک شرف مضایقه ندارند!»
بهبهانی را یک سال پس از شهادت شیخ، در خانه‌اش به‌طرز فجیع ترور کردند!
۳. علامه شیخ فضل‌الله نوری در تحصن حرم حضرت عبدالعظیم(ع)، طی مکتوبی خطاب به علمای ایران و عراق، نسبت به پیامدهای سوء مشروطه هشدار داد و پیش‌بینی کرد که مشروطه‌چیان غربزده، کشور را به‌سمت نابودی اسلام و روحانیت، رواج بی‌بند و باری، شیوع منکرات و مسکرات، کشف حجاب و دوری قرآن از جامعه، سوق خواهند داد! به‌راستی آیا چنین نشد که شیخ گفته‌بود؟!
جالب است، بسیاری از علما و روحانیونی که در مکتوب فوق، مورد خطاب شیخ محسوب می‌شدند، تحقق هشدارهای او را در عصر مشروطه و عصر رضاخان دیدند، همچون، آخوند خراسانی و آقازاده‌اش، میرزای نائینی، حاج‌آقا نورالله اصفهانی، سید محمد طباطبایی و آقا زاده‌اش، سید عبدالله بهبهانی و آقا زاده‌اش. اما متأسفانه، حرکت جدی هم برای جبران، انجام نگرفت یا بهتر است بگوییم که عزمی برای جبران نبود!.
سیر تاریخ مشروطه کاملا بر صدق تمامی اظهارات و پیش‌گویی‌های ایشان، صحه گذاشت. ندامت بعدی مخالفین شیخ و نیز سیر معکوس و متنزل تاریخ مشروطه، گواه دور‌بینی و آینده‌نگری شیخ شهید و صحت هشدارهای اوست.
منابع: آثار قلمی و کلامی استاد مرحوم علی ابوالحسنی منذر، علی دوانی، مهدی انصاری، محمد ترکمان، یعقوب توکلی، شیخ آقا بزرگ تهرانی، محدث بزرگ میرزا حسین نوری (نقباء البشر)، شیخ حسین لنکرانی، سایت مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، کانال تخصصی شهید رابع.
