رحا مدیا | علی رشیدی، پژوهشگر و نویسنده
«سفارتخانه‌های آمریکا به صورت لانۀ توطئه‌های عمال سیا علیه آزادیخواهان کشورهای مختلف درآمده‌اند و چنین است که می‌بینیم پس از مبارزات پیروزمند ملت قهرمان، بلافاصله چند کودتا در السالوادور، کره جنوبی، بولیوی توسط عمال سیا طرح و اجراء میشود» این بخشی از بیانیۀ دانشجویان پیرو خط امام در روز سیزدهم آبان ماه 58 در مقابل سفارت رژیم آمریکا و خطاب به تودۀ مردم است. بیانیه‌ای که بیانگر توطئۀ امریکا علیه انقلاب نوظهور در ایران است.
48 ساعت پس از منتشر شدن افشاگری‌های دانشجویان خط امام نسبت به باند به ظاهر دیپلمات و در باطن جاسوس امریکایی، امام خمینی نیز سفارت امریکا را مرکز جاسوسی و مرکز توطئه خطاب می‌کنند.
تسخیر لانۀ جاسوسی امریکا، علل گوناگون و متعددی داشت، اما علت اصلی انفجارِ بغضِ انقلابیِ نیروهای مکتبی و انقلابیون زمان را، می‌توان یک عرصه پنداشت و آن هم سفر محمدرضا پهلوی از مصر به امریکا به همراه میلیون‌ها دلار بود. سفر سی‌ام مهر 58 محمدرضا پهلوی به امریکا و اجابت کردن او از جانب دولت امریکا، خون غیرتمندان، تازه نفسان و پابرهنگان انقلابی زمان را به جوشش آورد.
در کنار عازم شدن محمدرضا، توصیه‌ها و تذکرهای رهبر انقلاب اسلامی – امام خمینی – خطاب به دانشجویان، طلاب و دانش‌آموزان در باب دشمنی و خصومت‌های آمریکا و ملاقات پنهانی بازرگان – نخست وزیر وقت – با برژینسکی – مشاور امنیت ملی کاخ سفید – به آن جوش و خروش انقلابی افزود. پیش از اقدام دانشجویان برای تسخیر سفارت امریکا، امام خمینی در دیداری با دانشجویان، طلاب و دانش‌آموزان، دخالت‌های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و نظامی آمریکا در ایران را متذکر شده و از نقشۀ شوم آنان پرده برداشته بودند و نیروهای جوان اعم از طلاب، دانشجویان و دانش‌آموزان را به مقابله و مبارزۀ با آنان دعوت کرده بودند. دهم آبان ماه بازرگان در حاشیۀ سفری که به الجزایر داشته، با برژینسکی دیدار می‌کند و تصاویر و اخبار آن در رسانه‌ها، روزنامه‌ها و صدا و سیمای وقت بازخورد پیدا می‌کند و انتشار می‌یابد. این دو رویداد نیز مطلعی است تا در سیزدهم آبان ماه، فریاد و خروش غیورانۀ دانشجویان پیرو خط امام، از تهران تا قلب واشینگتن طنین انداز شود. دانشجویان پیرو خط امام که با گفت وشنود، فکر و ایدئولوژی از پیش تعیین شده سفارت آمریکا را به تسخیر خود در آورده بودند، در سه ساعت تمام با جوش و خروشی بر آنجا چیره می‌شوند و جاسوسان به ظاهر دیپلمات امریکایی را که مشغول الغاء اسناد جاسوسی خود بودند، بازداشت کرده و بر آنان غلبه پیدا می‌کنند.
در نهایت آنها دیپلمات‌های رده بالای آمریکایی را با چشمانی بسته، ظاهری خجل زده و باطنی خوف زده از کنج اتاق ها – لانه‌ها – بیرون می‌کشند و در اذهان عمومی مورد لودگی و وهن قرار می‌دهند.
تسخیر سفارت آمریکا رویدادی بود که تاکنون اثرات و پیامدهای حاوی آن در پیشبرد حکمرانی جمهوری اسلامی، مؤثر واقع شده است.
در جهان‌زیست رویداد نامبرده، سه اتفاق دیگر بواطن انقلاب اسلامی را در چشم جهانیان عیان کرد و به اذهان سپرد. به صورت تحلیلی، سه اتفاق مزبور را می‌توان در سه ساحت نگریست:
1. استعفا و کناره‌گیری بازرگان و هیأت همراه را می‌توان یکی از دستاوردهای تسخیر لانۀ جاسوسی برشمرد. دولتی که عملا در مقابل خبرگان رهبری قد علم کرده و با پیش‌نویس قانون اساسی در باب ولایت فقیه مخالفت ورزیده بود، به قطع می‌توانست انقلاب نوظهور اسلامی را متلاشی سازد؛ زیرا بازرگان نگاه و ایدئولوژی متفاوت و تضادگونه‌ای با امام خمینی داشته و همین امر سبب شد تا با شورای انقلاب که متشکل از متفکرین انقلاب اسلامی بود، نیز نتواند همکاری کند.
بازرگان تسخیر لانۀ جاسوسی که برگرفته از تفکری،پ آزادیخواه و انقلابی بود را، پس زد؛ زیرا قائل بر مصالحه، سازش و مسامحه بود و از این باب، تسخیر لانۀ جاسوسی را می‌توان سبب غربالگری بَدوی درون حاکمیتی در جمهوری اسلامی برشمرد.
2. بلافاصله پس از تسخیر لانۀ جاسوسی امریکا در ایران، دولت امریکا اقدام به بازداشت تعدادی از دانشجویان ساکن امریکا کرد و خواستار بازگشت ایرانیان مقیم امریکا، به ایران شد. فارغ از اقدامات عجولانه و شتابزده‌ای که دولت وقت امریکا در واکنش به تسخیر سفارت خود انجام داد، ایران را از تبادلات اقتصادی و روابط دیپلماتیک محروم کرد. اقدامی که بی جواب نماند و امام خمینی نیز 444 روز، حوائج و درخواستهای دولت آمریکا را بی اهمیت انگاشته و پس از 444 روز با شرایطی، به دولت امریکا جوابی درخور داد.
تسخیر لانۀ جاسوسی، مقدمه‌ای شد بر نمایاندن اهداف و اغراض دولت امریکا. در زمان پهلوی، انقلابیون مدعی حمایت سراسیمۀ امریکا از رژیم ستمشاهی بودند و شاهد این امر بودند که آمریکا با هدف و اغراضی سودمندانه، زورگویانه و قلدرمآبانه، خواستار به زانو درآوردن کشور و تودۀ ایرانی‌ست. این ادعا، با تسخیر لانۀ جاسوسی و تحریم همه‌جانبۀ ایران از طرف امریکا، نمایان شد و مشخص گردید که حمایت از شاهِ وقت، دوستی ظاهرگونه و خوش و بش‌های عمیقانۀ آن زمان، پشتوانه‌ای مغرضانه داشته است.
آمریکا که پروژۀ محمدرضا پهلوی و پس از آن پروژۀ بازرگان را نیز شکست خورده می‌انگاشت، با این اقدام عجولانه و فارغ از منطق، غرض خصمانۀ خود در چشم همگان عیان کرد.
3. عملیات پنجۀ عقاب یا به تعبیر دیگر عملیات طبس که در پانزدهم اردیبهشت 59 از جانب امریکا انجام گرفت حاوی پیامدی مهم بود. عملیاتی که دولت امریکا برای آزادسازی گروگانهای خویش انجام داد و مقدمۀ آن را تسخیر سفارت فراهم کرده بود، مفتضحانه، شکست خورد. آن عملیات که با خواست الهی برملا شد، بیانگر وجود دست الهی بر سر انقلاب اسلامی بود.
با چنین پیامدها و آثاری از تسخیر لانۀ جاسوسی و توطئۀ امریکا که امام خمینی از آن به عنوان انقلاب دوم یاد کردند پی می‌بریم که به حق، چنین تعبیری از رویداد سیزدهم آبان ماه 58، درخور این رویداد است. باشد که این اقدام، الگو و سرمشقی باشد بر دانشجویان، نیروهای مکتبی و آیندگان..
