رحا مدیا | یوسف پورجم
وقتی از «تجربه مقاومت» سخن می‌گوییم، تنها از جنگ و سخت‌افزارها حرف نمی‌زنیم. مقاومت، هنر تبدیل «ناممکن» به «حال» است. این را ایرانی ثابت کرده؛ هم در کویرهای سوخته سوریه که داعش را خاکستر کرد، هم در آزمایشگاه‌های پیشرفته‌ای که واکسن «کوو برکت» را در دل تحریم‌ها ساخت. اما این روایت، مرزی نمی‌شناسد. از حنجره خشک کودک یمنی که روی آوار بمب‌های سعودی سرود می‌خواند، تا شانه‌های مجروح مادر فلسطینی که زیر آتش صهیونیست‌ها، خانه پارچه‌ای جدید می‌سازد. اینجا، مقاومت یک «اکوسیستم زنده» است؛ اکوسیستمی که رهبری از آن به «منطق جهاد» تعبیر می‌کنند.
فصل اول: ایران، خیزشگاه مقاومت
دفاع مقدس، تنها یک جنگ هشت‌ساله نبود. آنجا بود که ایران، نظریه «مقاومت نامتقارن» را در عمل به جهانیان آموخت؛ نظریه‌ای که امروز در دانشگاه‌های نظامی غرب بررسی می‌شود. رزمنده‌ای با یک قایق تندرو، ناو جنگی آمریکا را در خلیج فارس غرق کرد. این، الگویی شد برای حزب‌الله لبنان که با موشک‌های ساده اما دقیق، اسطوره شکست‌ناپذیری اسرائیل را در هم شکست.
اما مقاومت در ایران، پس از جنگ هم ادامه یافت. تحریم‌های دهه ۹۰ شمسی، ایران را به «پدرخوانده فناوری‌های تحریم‌شکن» تبدیل کرد. شبکه مالی «شتاب» که تراکنش‌های بانکی را از دل تحریم‌ها عبور داد، تنها یک سامانه نیست؛ نمادی است از ذهنیتی که هر مانع را به پلکانی برای صعود تبدیل می‌کند. حتی در بحبوحه کرونا، ایران با ساخت دستگاه‌های «سی پاپ» و اکسیژن‌ساز، ثابت کرد تحریم‌ها نه‌تنها گردش پیشرفت را متوقف نکرده، که آن را شتاب بخشیده‌است.
نکته کلیدی اما اینجاست: مقاومت ایرانی، تنها در میدان جنگ پیروز نشده است. «جنگ روایت» امروز، عرصه نبرد اصلی است. ریشه اصلی و خاستگاه این تقابل نیز از نمادسازی، عینیت‌بخشی و قهرمان‌پروری‌هایی است که ملت مقاوم ایران در برابر پروپاگاندای دستگاه استکبار به نمایش گذاشت. این ملت بود که قیام سرور و سالار شهیدان را در قرن حاضر عینیت بخشید و عدالت علوی را به‌صورت جهانی مطالبه کرد. بله، مقاومت، نیازمند «قلب نرم» است؛ قلبی که بتواند جهانیان را با خود همراه کند. و ایرانیان صاحبان این قلب تپنده هستند.
فصل دوم: امت اسلامی، زنجیری که دشمن را خفه کرده
در سال ۲۰۰۶، حزب‌الله لبنان با موشک‌های «خیبر ۱» که بردشان به ۱۰۰ کیلومتر نمی‌رسید، صهیونیست‌ها را به‌زانو درآورد. اما امروز، موشک‌های «خیبر-پانزده» این گروه، تمام خاک اشغالی را نشانه گرفته‌اند. این تحول، تصادفی نیست. ایران، دانش فنی را به لبنان منتقل کرد، اما حزب‌الله، آن را با «خلاقیت محلی» آمیخت. مثلاً استفاده از تونل‌های زیرزمینی در نبرد ۲۰۲۱ غزه، ایده‌ای بود که از تجربه حزب‌الله در لبنان الهام گرفته شد.
یمن اما صحنه دیگری از این اکوسیستم مقاومت است. انصارالله یمن با ساخت موشک‌های «صاروخ» و پهپادهای «قاسِم»، نه‌تنها عربستان را به بن‌بست کشاند، بلکه برای اولین بار، کشتی‌های صهیونیسم اشغالگر در دریای سرخ را هدف گرفتند. اینجا، مقاومت از مرزهای جغرافیایی عبور کرده است. پهپادهای یمنی که با قطعات «آردوینو» و موتورهای اصلاح‌شده دستگاه‌های کپی ساخته می‌شوند، اثبات می‌کنند فقر امکانات، نمی‌تواند ثروت اراده را شکست دهد.
فلسطین اما قلب این اکوسیستم است. گروه‌های جهادی امروز، از «مقاومت کلاسیک» به «مقاومت هوشمند» رسیده‌اند. عملیات «طوفان‌الاقصی» در اکتبر ۲۰۲۳، که در آن از پهپادهای انبوه و موشک‌های کروز استفاده شد، نشان داد فلسطین دیگر اسیر تفنگ‌های قدیمی نیست. این تحول، حاصل شبکه‌ای از دانش است که از تهران تا دمشق و بیروت گسترده شده‌است.
فصل سوم: مقاومت به مثابه «ژن فرهنگی»
مقاومت در خاورمیانه، دیگر یک تاکتیک نیست؛ به «دی ان ای فرهنگی» ملت‌ها تبدیل شده‌است. کودکان لبنانی در مدارس، ریاضیات را با شبیه‌سازی موشک‌ها می‌آموزند. دختران نوجوان غزه، به‌جای عروسک‌بازی، شهیدبازی می‌کنند. حتی در ایران، استارت‌آپ‌هایی مانند نانودارو که داروهای سرطان را تولید می‌کنند، بخشی از همین ژن فرهنگی هستند.
این همان «نرم‌افزار مقاومت» است که دشمن را می‌ترساند. رهبری در تحلیل خود می‌گویند: «آنها از موشک‌های ما نمی‌ترسند، از این می‌ترسند که ملت‌ها باور کنند می‌توانند قله‌ها را فتح کنند.» یمن ویران اما مقاوم، عراقی که داعش را در هم کوبید، و افغانستانی که اشغال ۲۰ ساله غرب را به خاک نشاند، همه گواه این حقیقتند.
فصل چهارم: مقاومتِ بدون مرز؛ از کارائیب تا کشمیر
مقاومت اسلامی، امروز به جغرافیای خاورمیانه محدود نیست. در کشمیر، جوانان با الهام از انتفاضه فلسطین، سنگ‌ها را به سلاح تبدیل کرده‌اند. در نیجریه، گروه‌های شیعی «جنبش نیجریه» با ساخت مدارس و بیمارستان‌های خودکفا، الگویی از مقاومت اجتماعی ارائه داده‌اند. حتی در آمریکای لاتین، کشورهایی مانند ونزوئلا و کوبا، با الهام از مدل مقاومت ایران، تحریم‌های آمریکا را به فرصتی برای تقویت تولید داخلی تبدیل کرده‌اند.
نکته جالب اما، ظهور «نسل جدید مقاومت» در دل جوامع غربی است. در فرانسه، جوانان مسلمانی که با گرافیتی‌های خیابانی، جنایات صهیونیست‌ها را افشا می‌کنند، یا در آمریکا، استادان دانشگاهی که مقالات علمی خود را به زبان فارسی منتشر می‌کنند تا از تحریم دانش ایران عبور کنند، همه نشان می‌دهند مقاومت، مرز نمی‌شناسد.
پایان سخن: مقاومت، فلسفه حیات است
آخرین کلام را از زبان یک فلسطینی مقاوم بشنویم: «صبر، یعنی حرکت در جهت مخالف جریان ویرانی» و این دقیقاً همان کاری است که ایران و امت اسلامی انجام داده‌اند. امروز، هر کودک فلسطینی که زیر آتش صهیونیست‌ها به مدرسه می‌رود، هر پزشک ایرانی که در آزمایشگاه تحریم‌شده دارو می‌سازد، و هر مادر یمنی که در سوگ شهیدی اشک می‌ریزد، دارد تاریخ جدیدی را رقم می‌زند. تاریخی که وعده الهی را محقق می‌کند: «و نُریدُ أن نَمُنَّ عَلَی الَّذینَ استُضعِفوا فِی الارض و نَجعَلَهُم أئِمَّةً وَ نَجعَلَهُمُ الوارِثین»
