رحا مدیا | آمنه عسکری منفرد
سازوکار بقای حقایق اسلام در تاریخ این بوده و هست که همواره راویانی که اهل حق و حقیقت باشند و از اصل وقایع به‌درستی مطلع باشند، با بیان روایت و خاطره‌گویی به تدوین و انتشار حقایق تاریخی بپردازند تا جایگاه واقعی آن حوادث، جاودان بماند. این در حالی است که ارزش‌گذاری این حقایق و تعیین میزان تأثیرگذاری آن‌ها در سیر تکوینی و تشریعی عالم، اهمیت روایت و حضور راوی امین در ماندگاری آن حقیقت را معین می‌کند.
از آنجا که واقعه عاشورا در سال ۶۱هجری قمری، بزرگ‌ترین و مهمترین حادثه‌ی ماندگار، در تاریخ اسلام است و نقش مهمی در سیر تکامل تشریعی بشریت دارد؛ تنها با روایتی حقیقی، انقلابی، به هنگام، هنرمندانه، جامع و بدون تحریف ماندگار می‌گشت. «بنیان‌گذار بنای حفظ حوادث با ادبیات و هنر، حضرت زینب کبری(س) هستند. اگر حرکت و اقدام ایشان نمی‌بود و بعد از آن بزرگوار هم بقیه‌ی اهل‌بیت(ع) -حضرت سجاد(ع) و دیگران- نمی‌بودند، حادثه‌ی عاشورا در تاریخ نمی‌ماند. سنت الهی این است که این‌گونه حوادث در تاریخ ماندگار شود.» ۱۳۸۴/۰۶/31
خطبه‌های رسا و بلیغ و شگفت‌آور مسجد شام از بیان امام سجاد(ع) و حضرت زینب(س) همچون «تیر برنده و تیغی تیز» پرده‌ی دروغ و فریب‌کاری یزید و یزیدیان را در پیش چشم همگان درید. این حرکت برای احیای اسلام ناب محمدی و آن هدفی که امام حسین(ع) و یارانشان برای آن شهید شده‌اند، امری ضروری و حیاتی بود.
کادرسازی اسلامی امام سجاد(ع) پس از واقعه عاشورا
بنابراین اگر چه امام سجاد(ع) به طور موقت و بنابر مصلحت الهی -از بین نرفتن سلسله‌ی امامت بعد از واقعه‌ی عاشورا- به‌طور موقتی در صحرای کربلا به شدت بیمار بودند؛ اما در وقایع بعد از آن و در دوران اسارت در تبیین حقایق و رسوا ساختن چهره‌ی پلید دشمنان اسلام نقشی اساسی و محوری داشتند. ایشان در ادامه‌ی راه امامت و در جهت تحقق هدف کلی و استراتژی امامان معصوم یعنی «تشکیل حکومت الهی برروی زمین» و «عینیت بخشیدن به تعالیم اسلام» با سیاست و درایت، شجاعت، دقت و لطافت به «کادرسازی» پرداختند.
در همین مسیر در برهه‌ای از زمان -بعد از عاشورا و اسارت- با ایراد خطبه‌های بلیغ، انقلابی و صریح و در دوران نفاق و رعب شدید دنیای اسلام -بعد از حادثه عاشورا- با زبان موعظه و ادعیه -که در قالب کتاب «صحیفه سجادیه» گردآوری شده- به ایجاد تشکیلات منسجم شیعی پرداختند تا با دنبال کردن سه هدف اصلی، محور مهم و تعیین کننده‌ی حرکت‌های سیاسی آینده را پایه‌ریزی کنند.
این اهداف سه گانه عبارتنداز: اول) تدوین اندیشه اسلامی به‌صورت صحیح و بر طبق آموزه‌های الهی، پس از دوران تحریف و فراموشی این اندیشه. دوم) اثبات حقانیت اهل‌بیت و استحقاق آن‌ها نسبت به خلافت، ولایت و امامت. سوم) ایجاد تشکیلات منسجم برای پیروان شیعی. نکته قابل توجه این است که امام عظیم‌الشأن، برای انتقال مواضع و مفاهیم مورد نظرشان در دوران خفقان، هیچ‌گاه از پای ننشستند و روش خردمندانه و حکیمانه‌ی «بیان موعظه و نصیحت» را در پیش گرفتند و به بهترین نحو به «انتقال و القای ایدئولوژی و افکار امامت» پرداختند، تا انگیزه‌های زندگی اسلامی را در ذهن مردم بیدار و زنده کنند تا اصلاح جامعه محقق شود.
امام سجاد(ع) طی ۳۴ سال دوران امامتشان، نقش مهمی در ایجاد «تشکیلات» و «کادرسازی» شیعیان داشتند، چنانکه وقتى در سال ۹۵هجرى وفات کردند، امام باقر(ع) در میان جمع کثیرى از شیعیان و محبان اهل‌بیت(ع) قرار گرفت، و این از برکات امامت و جهاد و تلاش آن بزرگوار بود. در حقیقت «حضرت یک مجموعه‌ى مؤمن صالحى که بتوانند قاعده‌اى بشوند براى کارهاى آینده به وجود آورد.» ۱۳۶۷/۰۶/۰۴
مطالب مرتبط با جهاد تبیین را در این صفحه بخوانید.
