به گزارش رحا مدیا، حجت‌الاسلام محمد عشایری منفرد، عضو هیأت علمی جامعةالمصطفی‌العالمیة در «همایش فقه مقاومت؛ غزه در ترازوی فقه» که در دانشگاه باقرالعلوم (ع) برگزار شد، با اشاره به نقدی که از طرف دارالإفتاء مصر نسبت به فتوای صادره از آقای قره داغی صورت‌گرفته است، گفت: ایراد گرفته‌اند که فتوای جهاد بدون رایت و دولت و بدون هماهنگی با حاکمان مسلمان موجود کار پسندیده‌ای نبوده است. به نظر می‌آید ایراد این نقد آن است که اگر بر اساس فتاوای خود اهل‌سنت، جهاد را به جهاد دفاعی و ابتدایی تقسیم کنیم، در این نوع جهاد این مسأله شرط نیست.
وی افزود: بنابراین وقتی جهاد، جنبه دفاعی پیدا می‌کند، این‌قدر شرایط ریزش می‌کند که حتی تصریح کرده‌اند اگر حضور زنان نیاز شود، اذن زوج لازم نیست و اگر حضور فرزندان لازم شود، اذن والدین لازم نیست.
عشایری در پاسخ به این شبهه که تهاجم به کشور دیگری چرا باید برای ما باشد، گفت: خودشان تصریح کردند که اگر مقاومت و دفاع خود آن بلد اسلامی کافی نباشد بر همه مسلمانان واجب می‌شود؛ حتی تصریح کردند مثل صوم و صلات واجب می‌شود. بنابراین اینکه رایت را شرط بدانیم برای چنین حالتی که جهاد دفاعی است، از نظر موازین فقهی خود اهل‌سنت سخن پسندیده‌ای نیست.
او ادامه داد: خود فقهای اهل‌سنت چند معیار برای صدق جهاد دفاعی دارند که دو مورد درباره غزه وجود دارد؛ یکی هجوم به بلد مسلمانان و یکی اسیرکردن جمعی از مسلمانان که در این دو حالت، جهاد، حالت دفاعی پیدا می‌کند و شروطی که قائل شدند ساقط است.
حجت الاسلام عشایری در انتقاد به نقد دیگری از دارالإفتای مصر مبنی بر هرج و مرج و اختلال نظام نسبت به فتوای جنگ با اسرائیل، درباره اختلال نظام خاطرنشان کرد: نظام غیر از اینکه در فقه سیاسی ما و اهل‌سنت یک هویت ساختاری دارد، باید با غایت‌ها و خروجی‌هایش هم اعتبار سنجی بشود.
وی افزود: برای اینکه اصل آن نظام را بپذیریم و حفظ آن نظام را واجب بدانیم، اعتبارسنجی ساختار یک نظام سیاسی لازم است؛ یعنی اگر یک نظامی مثلاً در نظام امامیه با فقیه عام نایب امام زمان شکل گرفته باشد اصل ساختار درست است و برای حفظش باید تلاش کرد؛ اما هم این نظام و هم نظام سیاسی مورد اعتماد فقهای اهل تسنن، در خروجی‌هایش باید اعتبارسنجی بشود.
عضو هیأت علمی جامعه المصطفی ادامه داد: ادله‌ای در فقه اهل‌سنت و ما وجود دارد که اولین کارکرد یک نظام، احقاق حق است. بنابراین اگر یک نظامی در کارکردهایش ابطال حق مظلوم را نتواند به‌طور درست انجام دهد، همان‌طوری که حفظ نظام واجب است، وجوب اصلاح نظام مطرح می‌شود؛ یعنی این فتوا می‌خواهد بگوید ولو اینکه بر اساس نظام سیاسی مذاهب اهل‌سنت، حاکمان موجود جهان اسلام را هم بخواهند بپذیرند؛ این حاکمان موجود، نظام سیاسی موجودشان از نظر کارکردی وجوب اصلاح دارد؛ چون ظلم گسترده‌ای در حال اتفاق افتادن است. دقیقاً وظیفه این لجنه همین بوده که فتوا بدهد و وظیفه خودش را در زمانی که نظام‌های سیاسی مورد تأیید فقه اهل‌سنت در جهان اسلام کارکرد خودشان را ندارند، آن‌ها را دعوت به اصلاح کند و کارش اتفاقاً فنی است.
وی با روایتی درباره ظلم از ابواب کتاب الایمان کافی گفت: خروجی یک نظام مطلوب باید جلوگیری از ظلم باشد. در روایت معتبری خدا به یکی از انبیا امر کرد که به حاکم ظالم زمان خودت بگو اگر اسباب به قدرت رسیدن تو را فراهم کردم به خاطر این است که صدای ناله مظلومان را تو باید خاموش کنی.
عشایری با ذکر حدیثی از نهج البلاغه که هر کسی (چه حاکم و چه رعیت) حتی اگر بالاترین فضیلت را داشته باشد بالاتر از این نیست که به‌کمک رعیت نیاز داشته باشد، گفت: هر کس در هر موقعیتی قرار می‌گیرد به‌کمک دیگران نیاز دارد. این کمک گاهی وقت‌ها روشنگری یک لجنه است، گاهی سر و صدای رعیت است و گاهی اعتراض مردم مسلمان در استادیوم قطر است.
گفتنی است، نشست «همایش فقه مقاومت؛ غزه در ترازوی فقه» به همت گروه فقه سیاسی دانشگاه باقرالعلوم (ع) و با همکاری نهادها و مؤسسات علمی و رسانه‌ای همچون مرکز مطالعات راهبردی خبرگزاری تسنیم و مدرسه اندیشه‌ورز رحا در قم برگزار شد.
گزارشگر: بابک شکورزاده
