رحا مدیا | قدرت الله غلمانی
مناسک حج از دیرباز تنها عبادتی فردی و روحانی نبوده، بلکه بستری برای تبلور پیام‌های اجتماعی، سیاسی و تمدنی دین اسلام نیز به‌شمار می‌رفته است. یکی از جلوه‌های برجسته این ابعاد، «برائت از مشرکین» و در عصر حاضر «برائت از نظام سلطه و رژیم‌های ظالم و اشغالگر» به‌ویژه رژیم صهیونیستی است. پیام راهبردی مقام معظم رهبری حضرت آیت‌الله خامنه‌ای(مدظله‌العالی) به حجاج بیت‌الله الحرام در سال ۱۴۰۴، بار دیگر بر این بُعد اصیل حج تأکید نمود و آن را با تحولات خونین غزه و جنایات بی‌سابقه رژیم صهیونیستی پیوند زد.
جایگاه برائت در اندیشه اسلامی
برائت از ظالمین و طواغیت، ریشه‌ای قرآنی دارد: «إِنَّا بُرَءَاءُ مِنْكُمْ وَمِمَّا تَعْبُدُونَ» (ممتحنه: ۴). در سیره پیامبر اسلام(ص) نیز مراسم حج به‌مثابه صحنه اعلام برائت از مشرکان در سال نهم هجری نمود یافت. از این رو، برائت نه تنها اقدامی عاطفی یا سیاسی، بلکه بخشی از توحید عملی و تعهد ایمانی مسلمانان نسبت به عدالت الهی است.
در پیام ۱۴۰۴ نیز این پیوند به‌روشنی تبیین شده است؛ رهبر انقلاب حج را «فرصت برائت مقتدرانه در کنار وحدت برادروار» می‌نامند. در این نگاه، وحدت و برائت دو قطب مکمل یکدیگرند: وحدت در درون امت اسلامی، و برائت در برابر دشمنان مشترک آن.
صحرای عرفات؛ فضای نمادین و معنوی برائت
روز عرفه، در دل سرزمین عرفات، اوج معنویت و خودشناسی در حج است. اما همین مکان که انسان در آن «خود» را می‌یابد، باید به مکانی برای یافتن «امت» نیز بدل شود. به همین دلیل، برائت در صحرای عرفات معنایی دوگانه دارد: از یک سو، فاصله‌گرفتن از شرک و کفر فردی؛ و از سوی دیگر، موضع‌گیری علیه ساختارهای ظلم و اشغالگری مانند رژیم صهیونیستی.
رهبر معظم انقلاب در پیام امسال، صحرای عرفات را بستری برای «نگاه به افق امت اسلامی» و «نقشه راه آینده» توصیف کردند. در چنین چشم‌اندازی، نمی‌توان در برابر فجایع جاری در غزه سکوت کرد.
رژیم صهیونیستی؛ مصداق عینی شر در عصر حاضر
در پیام حج ۱۴۰۴، رهبر انقلاب با صراحت از «رژیم صهیونیستی بی‌رحم و رو به زوال» سخن می‌گویند که در غزه، جنایاتی بی‌سابقه علیه انسانیت مرتکب شده است. این رژیم نه تنها دشمن فلسطینیان، بلکه دشمن بشریت، عدالت و اصول دینی است.
رهبر انقلاب تأکید می‌کنند که «جای هیچ‌گونه ملاحظه و مماشات» باقی نمانده و همه دولت‌ها، ملت‌ها و نخبگان مسلمان باید در گفتار و کردار خود این برائت را آشکار سازند. این فراخوان، صرفاً یک اعلام موضع اخلاقی نیست، بلکه دعوت به کنشگری عملی، فشار سیاسی و فرهنگی، و تحریم گسترده رژیم صهیونیستی است.
حج؛ پلی برای صدور گفتمان مقاومت
حج، با گردهم‌آوردن مسلمانان از سرتاسر جهان، بهترین فرصت برای انتقال تجربیات مقاومت و ایستادگی است. در پیام امسال، رهبر انقلاب با ستایش از «مقاومت پولادین فلسطینیان» تأکید دارند که این مقاومت باید مورد حمایت همه‌جانبه مسلمانان قرار گیرد.
از این رو، برائت در عرفات صرفاً مخالفت با رژیم اشغالگر نیست؛ بلکه تأکید بر جایگزینی یک مدل عزت‌محور در روابط امت اسلامی است که در آن سازش، سکوت و سازوکارهای غرب‌ساخته جای خود را به بیداری، مقاومت و حمایت از مظلومان می‌دهد.
راهکارهای تحقق عملی پیام حج ۱۴۰۴
برای تحقق پیام امام خامنه‌ای در سطح امت اسلامی، چند راهبرد پیشنهاد می‌شود:
- تقویت رسانه‌های اسلامی و ضدصهیونیستی: برای آگاه‌سازی عمومی درباره جنایات اسرائیل، لازم است شبکه‌های رسانه‌ای مستقل با همکاری حجاج از کشورهای مختلف، پیام مقاومت را منتقل کنند.
- سازمان‌دهی تجمعات مردمی در عرفات و منا با شعارهای برائت: ایجاد فضاهای رسمی و مردمی برای اعلام مواضع.
- تحریم اقتصادی و فرهنگی رژیم صهیونیستی: تشویق مردم به بایکوت کالاها و شرکت‌های حامی این رژیم.
- تقویت ارتباط میان حجاج کشورهای مختلف برای همبستگی ضدصهیونیستی.
- تدوین بیانیه‌های مشترک از سوی علما و نخبگان مسلمان پیرامون حمایت از فلسطین.
پیام راهبردی حج ۱۴۰۴ حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، حج را از سطحی عبادی به افقی تمدنی ارتقاء می‌دهد. در این افق، صحرای عرفات نه‌تنها میعادگاه دعا و نیایش، بلکه سنگر بیداری و اعتراض به ستمگران جهانی به‌ویژه رژیم صهیونیستی است. برائت از این رژیم، امروز بیش از گذشته، بر عهده هر مسلمان آزاده‌ای است که به عدالت، کرامت انسان و اصول اسلام باور دارد.
وظیفه حجاج تنها تکبیر و تهلیل در کنار کعبه نیست، بلکه تکبیر بر طاغوت و ظالمان، فریاد بر سر صهیونیسم، و افشای چهره کریه استکبار جهانی است. از این منظر، حج ۱۴۰۴ نه فقط یک موسم عبادی، بلکه نقطه جوش خیزش معنوی و سیاسی امت اسلامی علیه اشغال، تبعیض و استعمار است.
