به گزارش رحا مدیا، حجت‌الاسلام سید امید مؤذنی، پژوهشگر حوزوی، پیرامون بازشناسی شخصیت علمی رهبرمعظم انقلاب از منظر پایگاه تربیتی ایشان گفت: شخصیت‌شناسی ابعاد مختلفی دارد که یکی از آنها بعد علمی است و از عوامل مهم و مؤثر در شکل‌گیری بعد علمی هر اندیشمند، تبار خانوادگی او به‌عنوان پایگاه تربیتی‌اش می‌باشد چراکه اولین و مهمترین دوران رشد فرد در خانواده اتفاق می‌افتد.
وی با بیان اینکه شخصیت‌های علمی معمولا در یک فضای خاندانی علمی رشد می‌کنند، افزود: متأسفانه با اینکه خاندان رهبرمعظم انقلاب از خاندان‌های علمی برجسته و تراز اول عصر خود بوده‌اند، پیشینه پایگاه علمی ایشان به‌شدت مغفول مانده است؛ به‌عنوان نمونه آیت‌الله سیدجواد خامنه‌ای، پدر ایشان، شخصیت علمی حوزوی بسیار برجسته‌ای است که در تبریز، مشهد و نجف نزد بزرگترین اساتید وقت تحصیلات علمی داشته و با اعتبار علمی خاص خود، اجازات اجتهاد، روایت، حسبیه و … را کسب کرده که به لحاظ تعداد و حجم، کم‌نظیر هستند.
این پژوهشگر تصریح کرد: سال 1310 وقتی آیت‌الله سیدجواد خامنه‌ای به‌عنوان یک فقیه مسلم درجه یک وارد مشهد شد در کار علمی تربیتی به‌گونه‌ای عمل کرد که اهل علمی که او را از نزدیک می‌شناختند، با علمای تراز اول آن دوره مقایسه می‌کردند و اگر رساله منتشر می‌کرد، تراز علمی‌اش در حد استادان نجف می‌بود؛ با این وجود متأسفانه حوزه علمیه مشهد آن‌طور که باید به ایشان نپرداخته است.
حجت‌الاسلام مؤذنی درباره جد پدری رهبر انقلاب نیز خاطرنشان کرد: سیدحسین خامنه‌ای از اساتید برجسته نجف در سطوح و دروس عالی با بیش از سی سال تدریس که علمای تبریز، شاگرد ایشان بودند، پدربزرگ رهبر انقلاب است؛ زمانی که ایشان از نجف می‌خواست به تبریز برگردد، آیت الله شربیانی نامه مفصلی برای میرزاحسن مجتهد در تبریز (که شیخ العلمای تبریز بود)، نوشت و ضمن تاکید بر اجتهاد سیدحسین، مفصل نسبت به اکرام و اعظام او توصیه کرد؛ از آن پس نماز مسجد جامع تبریز را که مهمترین جایگاه معنوی شهر بود، به سیدحسین سپردند و به همین دلیل به پیش‌نماز معروف شد.
وی در معرفی عموی رهبر انقلاب نیز توضیح داد: سیدمحمد خامنه‌ای مشهور به پیغمبر، برادر سیدجواد و عموی سیدعلی خامنه‌ای بود که به خاطر اینکه رسول خاص نامه‌ها و پیام‌های ویژه سیدابوالحسن اصفهانی و از نزدیکان ایشان بود، به این لقب شهرت یافت. او در نجف، محور حل مسائل طلاب بود و در علوم مختلف، صاحب تدوین و تالیف.
این پژوهشگر حوزوی با اشاره به سایر وجوه برجسته خاندان خامنه‌ای همچون توجهات معنوی و فعالیت سیاسی اجتماعی، درباره نسب این خاندان اظهار کرد: جالب اینجاست که ویژگی‌های فوق الذکر در تمام اعضای این سلسله دیده می‌شود؛ خاندان خامنه‌ای سلسله صحیح‌النسبی تا پیامبراکرم(ص) دارد که با ترازهای دقیق علمی ثبت شده و سیدشهاب مرعشی و علامه طباطبایی نیز این شجره را ثبت و ضبط کرده‌اند.
وی درباره شخصیت‌شناسی علمی حضرت آیت الله خامنه‌ای گفت: لازمه شناخت شخصیت علمی رهبر معظم انقلاب، شناخت فضای علمی تربیتی خاندان ایشان است که در این بین، آیت الله سیدجواد خامنه‌ای به‌عنوان، پدر، استاد و الگوی رهبری، اهمیت ویژه‌ای دارد. افزون بر این خود رهبری هم تاکید دارند که اثرگذارترین فرد روی ایشان در دوره جوانی، پدر بوده است؛ هر چند مادر ایشان نیز از خاندان فرهیخته‌ای بودند.
وی با اشاره به آغاز تحصیلات سیدجواد خامنه‌ای از مدرسه طالبیه تبریز افزود: تحصیلات ایشان بسیار عمیق، گسترده و معتبر بود به‌حدی که در آن‌زمان مهر شخصی مورد استناد داشت؛ سطوح عالی حوزه را نیز با توجه به اینکه آن‌زمان حوزه علمیه قم فعال نبود، در محضر بزرگان حوزه علمیه مشهد (به‌عنوان دومین حوزه علمیه شیعه) گذراند و در فلسفه، معارف، فقه و اصول مبرز شد؛ سپس مدتی را در نجف سپری کرده و از حدود 35سالگی برای همیشه ساکن مشهد شد.
به گفته او، این شخصیت 93ساله که بخش مهمی از تاریخ ایران را زندگی کرده و در کانون وقایع این دوران حضور داشته است، به‌شدت زاهد و اهل معنویات بود به‌حدی که خاص بودن نمازش در مشهد معروف بود و آیت‌الله شبیری که دقت بسیاری در کاربرد کلمات دارد، ایشان را از اوتاد می‌دانست. در هیچ برهه‌ای از زندگی حتی بعد از مشهور شدن فرزندانش و رفت‌وآمد شخصیت‌های مختلف، خانه و زندگی و سلوکش تغییر نکرد. همچنین حدود 50 سال اقامه نماز مستمر در مسجد صدیقی‌ها، این مسجد را به پایگاه تربیتی طبیعی انسان سالک در مشهد تبدیل کرده بود. به‌لحاظ سیاسی نیز آن‌قدر به رژیم پهلوی بی‌توجه بود که مأمور ساواک برای پر کردن یک فرم، چهار سال به منزلش رفت‌وآمد کرد و نهایتا هم به خاطر حفظ جان سیدعلی پاسخ داد.
این پژوهشگر حوزوی ادامه داد: جدا از جنبه شخصی آیت‌الله سیدجواد خامنه‌ای، ایشان از نظر علمی نیز استاد و مربی سیدعلی بوده‌اند اما با این وجود آثاری که درباره زندگی ایشان تولید شده، خیلی کم هستند و جدیدترین آنها، کتاب «زندگی اینجاست» است که تصویری کلی ارائه می‌دهد.
از خنثی‌سازی توطئه پهلوی برای فرزندان تا تعمیق دانش‌ورزی
حجت‌الاسلام مؤذنی تصریح کرد: ارتباط آیت الله خامنه ای با معارف دین از ابتدای کودکی، طلبه شدن ایشان و تداوم زی طلبگی، نتیجه پیگیری و مراقبت و تربیت پدر بود؛ به‌حدی که از هفت‌هشت سالگی (پیش از ورود رسمی به حوزه) اصرار کرد سیدعلی لباس بپوشد و معمم شود و به این ترتیب مهمترین اثر را در شکل‌گیری شخصیت علمی سیدعلی گذاشت. از سوی دیگر در دوره رضاخان و نیز پهلوی دوم، بعد از قتل‌عام و کشتار، راه دوم نابودی خاندان‌های اثرگذار شیعه، بورسیه کردن فرزندان آنها برای اروپا و ممنوعیت پوشش حوزوی بود که سیدجواد خامنه‌ای با در دست گرفتن امور تحصیل فرزندان از همان ابتدا، مسیر علمی‌شان را مشخص و تثبیت کرد.
وی اضافه کرد: به‌گفته رهبر معظم انقلاب، ایشان چند ویژگی تحصیلی همچون علاقه به مطالعه و یادگیری، فرهنگ کتابخوانی، عمق و گستره دانش‌ورزی، سرعت و انضباط تحصیل را از پدر آموخته‌اند. (زمان تعصیلات حوزه، پدر در منزل برای فرزندان، تدریس و مثل کلاس رسمی، میزان یادگیری‌شان را ارزیابی می‌کرد) و همین سبب شد در 17سالگی وارد درس خارج آیت الله میلانی شود (پس از اتمام درس، با پدر به‌عنوان یک مجتهد تراز اول مباحثه داشت)؛ شیوه رایج و موثر انتقال معارف در حوزه، بیش از کتاب و کلاس، زبدگی اساتید است بنابراین استاد اهمیت ویژه‌ای دارد که سیدعلی خامنه‌ای از همان ابتدا شاگرد اساتید مجتهد و تراز اول بود آن هم در سه پایگاه معرفتی اصلی حوزه یعنی مشهد، قم و نجف.
این پژوهشگر حوزوی ادامه داد: از طرفی منزل سیدجواد، محل آمدوشد نوابغ و علمای تراز اولی چون علامه طباطبایی، آیت‌الله بروجردی، سیدحسین و محمدعلی قاضی، آیت‌الله میلانی، سیدحسن بجنوردی و… بود و سیدعلی از همان نوجوانی در مباحثات کمپانی که با حضور مجتهدین تراز اول بیش از چهل سال در منزل آیت‌الله سیدجواد برگزار می‌شد، حضور داشت. او همچنین امتداد معتبر مباحث حوزه علمیه نجف را مستقیم و غیرمستقیم در دوره کمتر از بیست سال تحصیل در قم، نجف و مشهد، از محضر آقایان آخوند، شیخ، آقازاده، محقق داماد، نایینی، اصفهانی، بروجردی و …. دریافت کرد و در کنار آن سایر جریانات علمی مانند فلسفه و معارف را نیز تحصیل کرد که احاطه کم‌نظیر ایشان به عرصه‌های مختلف علمی و استقلال علمی، حاصل آن عمق و تنوع مطالعات است.
حجت‌الاسلام مؤذنی یادآور شد: اینکه آیت‌الله سیدجواد خامنه‌ای که اهل مبالغه نبود، از پیش از ورود سیدعلی به درس خارج، او را مجتهد می‌خواند، به‌معنای عمق و گستره قابل توجه دانش فرزندش بود که امروز اشراف و استقلال علمی ایشان را برای ما معنادار می‌کند؛ سیدعلی خامنه‌ای گرچه از لحاظ عاطفی، ذوب در شخصیت امام است اما از نظر علمی، استقلال دارد.
انتهای پیام/
