رحا مدیا | محمدرضا آتشین صدف، نویسنده حوزوی
تبعید امام خمینی از ایران به ترکیه در ۱۳ آبان ۱۳۴۳ یکی از نقاط عطف مهم در تاریخ معاصر ایران و انقلاب اسلامی است. رژیم پهلوی با محاسبات غلط خود سعی داشت با این کار، مخالفتهای با خود را مدیریت کند؛ اما به ارادهی الهی، از قضا سرکنگبین صفرا فزود… این واقعه، با آثار عمیق و ماندگار خود، موجب تحولات سیاسی و اجتماعی گستردهای در ایران شد که به دو مورد از آنها اشاره میشود.
۱. شتاب گرفتن شکلگیری انقلاب اسلامی
این تبعید نه تنها منجر به تضعیف جنبش انقلابی نشد؛ بلکه اعتراضات و مخالفتهای مردم را به شدت افزایش داد. علما، مراجع، حوزههای علمیه و مردم در اعتراض به تبعید امام خمینی(ره) تلگرام و طومارهای بسیاری به سفارت ترکیه در ایران و دولت ترکیه فرستادند؛ در این نامهها با اظهار نگرانی از تبعید امام خمینی (س) از دولتمردان ترکیه خواسته شده بود که جایگاه ایشان را پاس دارند؛ علمای بزرگی مانند سید شهاب الدین مرعشی نجفی، سید محمدهادی میلانی، سید محمدرضا گلپایگانی، سید حسن طباطبایی قمی و بسیاری از علمای دیگر با فرستادن تلگرام و نامه به این اقدام رژیم اعتراض کردند.
در واقع امام(ره) به نمادی از مقاومت و مبارزه علیه ظلم و بیعدالتی تبدیل شد و جایگاه رهبری او در میان مردم و گروههای اجتماعی مختلف مستحکمتر شد و موجب شد مردم با اعتماد بیشتری به انقلاب و اهداف آن بپیوندند.
۲. انتشار گستردهتر اندیشههای حضرت امام
تبعید امام خمینی به ترکیه به طور ناخواسته به بهبود انتشار اندیشههای او کمک کرد. این تبعید ابتدا توجه بینالمللی را به خود جلب کرد و باعث شد رسانههای جهانی به این موضوع بپردازند. این پوشش رسانهای موجب شد تا اندیشههای امام بیشتر در سطح بینالمللی شناخته شود و مسائل داخلی ایران به یک موضوع جهانی تبدیل شود. بسیاری از رسانهها و تحلیلگران سیاسی به بررسی علل و پیامدهای این تبعید بپردازند.
برای نمونه بخش فارسی رادیو لندن، خبرگزاری رویترز و یونایتد پرس، خبرگزاری فرانسه، روزنامه الفجر الجدید و المنار عراق، روزنامه «la presse» تونس، روزنامه الثوره دمشق، روزنامه الشعب الجزائر، مجله میثاق ارگان مدرسه الواعظین لکهنو هند، روزنامه جنگ چاپ کراچی در این باره گزارشهایی منتشر کردند.
حاصل آنکه تبعید امام خمینی(ره) به نقطهی عطفی در تاریخ معاصر ایران تبدیل شد که آثار بلندمدت آن همچنان مشاهدهپذیر است. این واقعه نه تنها به عنوان یک رویداد تاریخی مهم شناخته میشود، بلکه به عنوان منبع الهام برای نسلهای آینده در مبارزه با ظلم و بیعدالتی باقی مانده است. این تبعید نشان داد که حتی در سختترین شرایط نیز میتوان با استقامت و ایمان به هدف، به تغییرات بزرگی دست یافت. «عدو شود سبب خیر گر خدا خواهد.»