به گزارش رحا، دویست‌وهفتادمین کرسی آزاداندیشی با محوریت «گفتمان مقاومت» و در قالب پنجمین جلسه از سلسله نشست‌های تفسیر سوره فتح، روز گذشته در دانشگاه طلوع مهر برگزار شد. این برنامه با همکاری قرارگاه فرهنگی طلوع مهر، مجمع هماهنگی پیروان امام و رهبری استان قم و اندیشکده مطالعات انقلاب اسلامی این دانشگاه ترتیب یافت و به بررسی ابعاد سیاسی واقعه تاریخی صلح حدیبیه اختصاص داشت.
در این نشست، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر محسن مهاجرنیا، استاد حوزه و دانشگاه، صلح حدیبیه را از منظر سیاسی در نگاه نخست «عقب‌نشینی» و حتی «شکست» توصیف کرد. به گفته او، سفر پیامبر(ص) و همراهان برای انجام عمره، با وجود نیت الهی و هدف معنوی، به مقصد نرسید و نتیجه‌اش پیمانی بود که به ظاهر با خواسته‌های قریش تنظیم شد. یکی از بندهای آن، تحویل مسلمانانی بود که از مکه به مدینه پناه می‌آوردند؛ بندی که در نگاه اول تحقیرآمیز می‌نمود و روحیه جمعی کاروان ۱۴۰۰ نفره مسلمانان را تحت تأثیر قرار داد.
روایت خداوند از یک شکست ظاهری
مدیر کمیته جهاد تبیین قرارگاه فرهنگی طلوع مهر، نقطه عطف ماجرا را «مدیریت الهی بحران» دانست و گفت: دشمن در مکه این پیمان را پیروزی خود می‌دانست، اما قرآن نام این رخداد را «فتح مبین» گذاشت؛ تعبیری که حتی برای فتوحات بزرگ نظامی پیشین به‌کار نرفته بود. به تعبیر مهاجرنیا، این نام‌گذاری، روایت الهی را بر روایت دشمن مسلط کرد و ارزش ماجرا را از انجام حج به ثمرات راهبردی صلح منتقل ساخت؛ صلحی که زمینه فتوحات بعدی و گسترش جهانی اسلام را فراهم کرد.
او در ادامه با اشاره به بُعد اعتقادی ماجرا، صلح حدیبیه را بخشی از یک «سناریوی الهی» دانست که در علم خداوند ثبت شده بود: «گویی مأموریتی از پیش تعیین‌شده بود که مسلمانان با اراده خود آن را در میدان عمل اجرا کردند. خداوند می‌دانست این پیمان، ده سال قریش را آرام می‌کند و فرصت فتح خیبر و مکه را فراهم می‌سازد.»
ترمیم اعتماد و تثبیت جایگاه بین‌المللی
به گفته این پژوهشگر مسائل سیاسی، نزول سوره فتح، اعتماد از دست‌رفته به رهبری را بازیابی کرد و برای نخستین بار، حکومت اسلامی را به‌عنوان یک قدرت رسمی در سطح بین‌الملل مطرح ساخت. این اتفاق به پیامبر(ص) امکان داد نامه‌هایی به سران کشورهای مختلف بفرستد و جایگاه سیاسی اسلام را در میان قبایل تقویت کند.
مهاجرنیا در بخش پایانی سخنانش به ویژگی‌های «جریان مؤمن و اصولگرا» در بزنگاه‌های حساس پرداخت و با استناد به آیات قرآن، پایبندی به تقوا، اطاعت کامل از خدا و ولی‌امر، و کنار گذاشتن نظر شخصی در برابر فرمان رهبری را از الزامات حزب‌اللهی واقعی برشمرد. او تصریح کرد: «مؤمن حقیقی کسی است که حتی اگر برداشتش با نظر رهبر همسو نباشد، با ایمان به وعده الهی، تصمیم ولی را بر تشخیص خود مقدم بدارد.»
