به گزارش رحا مدیا، علی صالحی، نویسنده حوزوی در یادداشتی به تبیین تربیت اقتصادی پرداخت:
تربیت اقتصادی، به عنوان یکی از ارکان بنیادین نظام تربیتی اسلام، فراتر از کسب مهارت‌های مالی، به دنبال تربیت نسلی متدین، آگاه به بایدها و نبایدهای شرع مقدس، مسئولیت‌پذیر و توانمند در عرصه اقتصاد است.
تربیت اقتصادی با توجه به نصوص دینی
این تربیت، مبتنی بر آموزه‌های وحیانی، با هدف بهره‌گیری بهینه از منابع خدادادی در راستای رشد و تعالی فردی و اجتماعی شکل می‌گیرد. در سوره هود، خداوند متعال انسان را به عمران و آبادانی زمین فرا می‌خواند: «هُوَ أَنْشَأَكُمْ مِنَ الْأَرْضِ وَاسْتَعْمَرَكُمْ فِيهَا» (اوست که شما را از زمین آفرید و آبادانی آن را به شما سپرد). تحقق این امر مستلزم بهره‌برداری صحیح و بهینه از منابع الهی است و تربیت اقتصادی، بستری ضروری برای این مهم به شمار می‌رود.
تربیت اقتصادی می‌کوشد انسان را در حوزه اقتصاد، صاحب تصمیم‌های آگاهانه و کاشف ظرفیت‌های نوین سازد، چرا که از دیدگاه اسلام، مدیریت، سرمایه‌گذاری و بهره‌برداری از طبیعت، مأموریت انسان مؤمن به عنوان خلیفه الله است؛ همچون حضرت یوسف (علیه‌السلام) که با تعهد و تخصص، مسئولیت خطیر نجات اقتصادی مصر را بر عهده گرفت.
مکتب تربیتی اسلام با ارائه آموزه هایی نظیر منع کار با سرمایه توسط افراد سفیه، تحریم معاملات ربوی، انتقاد از انباشت غیرمولد ثروت، تاکید بر کار و تلاش مضاعف، جهاد مالی، قرضه الحسنه و تعاون اجتماعی بر سرمایه گذاری مومنانه و مسئولانه تاکید می ورزد که این خود نشان دهنده اهمیت تربیت اقتصادی در دین اسلام است. زین رو اسلام، با رویکردی جامع و نظام‌مند، تربیت اقتصادی را به عنوان جزء لا ینفک از تربیت جامع انسان در نظر گرفته و بر آن تأکید ویژه‌ای دارد.
اهداف تربیت اقتصادی
اهداف تربیت اقتصادی در اسلام، معطوف به ایجاد یک نظام اقتصادی عادلانه، پویا و متکی بر ارزش‌های الهی است.این مهم از طریق بسترسازی برای رشد معنوی و رفع فقر، توانمندسازی افراد و جامعه برای استقلال اقتصادی (به عنوان لازمه استقلال سیاسی و فرهنگی)، توزیع عادلانه فرصت‌ها و منابع، ترویج اخلاق در فعالیت‌های اقتصادی، تحکیم همبستگی و تعاون اجتماعی برای افزایش تاب‌آوری اقتصادی و تضمین حقوق فقرا و نیازمندان محقق می‌شود. بنابراین، اگر به دنبال فرهنگ‌سازی سرمایه‌گذاری در تولید هستیم، باید به تربیت اقتصادی و اصول آن توجه ویژه داشته باشیم؛ تربیتی که انسان را نه در جایگاه مصرف‌کننده، بلکه در مقام تولیدگر، سرمایه‌گذار مسئول و مؤمن قرار دهد. در این راستا، راهبرد «سرمایه‌گذاری برای تولید» همسو با اهداف تربیت اقتصادی در اسلام است.
از سویی دیگر، سرمایه‌گذاری در تولید، یکی از عوامل کلیدی در توسعه اقتصادی و ایجاد اشتغال و در نتیجه موجب عزت و اقتدار نظام اسلامی است. در نظام تربیتی اسلام، سرمایه‌گذاری در تولید، نه تنها یک فعالیت اقتصادی، بلکه یک وظیفه اجتماعی و دینی محسوب می‌شود.
اهمیت اقتصاد مستقل و پویا
اسلام، با تشویق افراد به سرمایه‌گذاری در فعالیت‌های تولیدی و کارآفرینی، به دنبال ایجاد یک اقتصاد پویا و خودکفاست. همچنین در شرایطی که دشمن با تمام قوا برای ضربه زدن به اقتصاد نظام اسلامی کمر بسته است، ترویج فرهنگ سرمایه‌گذاری مسئولانه و مؤمنانه به عنوان جلوه‌ای از تربیت اقتصادی اسلام، بهترین راهکار مؤثر برای شکست محاصره اقتصادی است. به همین دلیل، رهبر فرزانه انقلاب، سکان‌دار هدایت جامعه، با نگاهی ژرف و هوشمندانه و در راستای هدایت جامعه به سوی اهداف تربیت اقتصادی شعار سال را «سرمایه گذاری برای تولید» نام‌گذاری کردند.
البته شایسته است این شعار، فارغ از تغییرات و اقتضائات زودگذر مانند تحریم‌ها یا رفع آن‌ها، با جدیت و برنامه‌ریزی دقیق دنبال شود. از همین رو حاکمیت، برای تحقق اهداف شعار سال، باید ضمن اجرای سیاست‌های تشویقی و تسهیل‌گر، فرهنگ سرمایه‌گذاری در بخش تولید را به یک فرآیند تربیتی ارزشمند و پایدار تبدیل کند.
متأسفانه، خلاء تربیت اقتصادی در نظام آموزش و پرورش و سایر نهادهای فرهنگی و اقتصادی کشور به وضوح احساس می‌شود. در این میان، نقش حوزه علمیه و دانشگاه به عنوان دو نهاد تاثیرگذار در جامعه، فراتر از نظریه‌پردازی صرف، باید به عرصه عمل و تربیت عملیاتی نیز گسترش یابد تا با تربیت نسلی آگاه و توانمند، زمینه‌ساز تحقق شعار سال و پیشرفت اقتصادی کشور شوند.
