به گزارش رحا مدیا، حجت‌الاسلام مقامی، مدیر دفتر اسناد و تراث حوزه علمیه خراسان، در وبینار تخصصی «رفتار سازمانی در سیره سیاسی-اجتماعی مقام معظم رهبری»، ضمن بررسی دقیق دیدگاه‌ها و مبانی مقام معظم رهبری در حوزه مدیریت و رفتار سازمانی، مهم‌ترین اصول و ویژگی‌های مدیریتی مورد نظر ایشان را تشریح کرد.
وی به موضوع شایسته‌سالاری در مدیریت اشاره کرد و گفت: تعبیر مقام معظم رهبری بسیار دقیق است. ایشان معتقدند که در انتخاب مدیران و نیروهای کارآمد، نباید دوستی، رفاقت یا منافع شخصی جایگزین ملاک‌ها شود. اگر کسی را صرفاً به دلیل ارتباط شخصی، رفاقت یا دوستی انتخاب کنیم، ممکن است ملاک‌های شایسته‌سالاری را رعایت نکنیم و این امر موجب ضعف در مجموعه خواهد شد. همچنین نباید استبداد و خودکامگی باعث شود که مدیر بدون مشورت با اهل‌فکر و نظر، فردی را انتخاب کند، چراکه انتخاب باید براساس ملاک‌ها و معیارهای عقلانی و شایستگی باشد.
حجت‌الاسلام مقامی افزود: این موضوع اهمیت بسیاری دارد، زیرا انتخاب نیروی کارآمد برای مدیریت یک مجموعه، پایه و اساس موفقیت سازمان محسوب می‌شود. اگر ملاک‌های صحیح رعایت نشود، مشکلات و ضعف‌های مدیریتی اجتناب‌ناپذیر خواهند بود.
نظارت؛ مهم‌ترین وظیفه مدیران از نگاه رهبر انقلاب
وی در خصوص موضوع نظارت بر مجموعه‌های تحت مدیریت اظهار داشت: مقام معظم رهبری تاکید دارند که نظارت یکی از اصلی‌ترین وظایف مدیران است. آیه شریفه «یا ایها الرسول انا ارسلناک شاهداً» خود گویای اهمیت نظارت است. خداوند پیامبر اسلام را به‌عنوان شاهد بر مردم فرستاد تا همواره بر ایشان نظارت داشته باشد. مقام معظم رهبری نیز نظارت مستمر و همه‌جانبه را یکی از سه وظیفه اصلی مدیران برشمرده‌اند.
مدیر مؤسسه تدبر در قرآن و سیره در ادامه با ذکر مثال، نظارت مدیران را به رفتار یک مربی حرفه‌ای تشبیه کرد و گفت: مقام معظم رهبری در یک تعبیر جالب، وظیفه مدیر را شبیه به نقش مربی کهنه‌کار یک تیم ورزشی دانسته‌اند مربی‌ای که دائم بازیکنان را زیرنظر دارد. اگر بازیکنی خسته شده باشد، یا بد بازی کند، یا ناهماهنگ باشد، فوراً او را از میدان خارج کرده و فردی مناسب‌تر را به جای وی وارد میدان می‌کند. همچنین ممکن است بازیکنی که عملکرد مناسبی دارد، در شرایط خاص وظیفه جدیدی برایش درنظر گرفته شود. این نوع نظارت دقیق سبب موفقیت تیم و مجموعه خواهد شد.
وی ادامه داد: مقام معظم رهبری تاکید دارند که مدیران در سطوح مختلف باید نیمی از وقت خود را صرف نظارت بر مجموعه‌های تحت مدیریتشان کنند. نظارت فعال به معنای حضور مستقیم، پرسش از زیرمجموعه‌ها، پیگیری امور، و جدیت در مدیریت است. نظارت تنها زمانی موثر خواهد بود که با قاطعیت انجام شود و مسائل مجموعه به‌طور دائمی رصد شوند.
تربیت جانشین؛ وظیفه‌ای بسیار مهم و مغفول در مدیریت
حجت‌الاسلام مقامی به ضرورت تربیت جانشین اشاره کرد و بیان داشت: یکی از نکات کلیدی و ضروری در مدیریت، تربیت یک فرد شایسته به‌عنوان جانشین است. این امر کمتر در نظام‌های مدیریتی کشور مورد توجه قرار گرفته است. برخلاف سیستم‌های نظامی که فرماندهان برای خود جانشین تربیت می‌کنند، در بسیاری از وزارتخانه‌ها و سازمان‌های دولتی چنین رویکردی وجود ندارد. رهبر معظم انقلاب تاکید دارند که هر مدیری باید فردی را به‌عنوان جانشین آماده کند تا به‌محض ایجاد خلأ، روند امور متوقف نشود.
وی با اشاره به سیره انبیاء و نقش جانشین در سیستم مدیریتی آنان افزود: انبیاء الهی همچون حضرت موسی و هارون، یا حضرت خاتم(ص) و امیرالمومنین علی(ع) همواره از وجود جانشینان بهره‌مند بوده‌اند. این ویژگی الگویی کامل برای مدیران امروز ماست که باید در نظام مدیریتی خود افرادی آماده و توانمند برای جایگزینی تربیت کنند.
مدیر دفتر اسناد و تراث حوزه علمیه خراسان ادامه داد: این موضوع برای حالتی که مدیر در شرایط ناخواسته قادر به انجام وظایف خود نباشد اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. مقام معظم رهبری تاکید دارند که مدیران باید برای تربیت جانشین تلاش کنند و از عدم آمادگی در این زمینه بپرهیزند، زیرا این موضوع یکی از عوامل ضعف مدیریتی خواهد بود.
نشاط و امید در مجموعه، وظیفه‌ای حیاتی برای مدیران
وی سپس به موضوع نشاط و امید دادن به زیرمجموعه اشاره کرد و گفت: یکی از ویژگی‌های اصلی مدیران موفق، تزریق امید و نشاط به مجموعه‌های تحت نظرشان است. مقام معظم رهبری تاکید دارند که مدیران کشور باید روحیه نشاط و انگیزه را در زیرمجموعه خود تقویت کنند. این ویژگی سبب افزایش تلاش و انگیزه در کارکنان شده و زمینه موفقیت سازمان را فراهم می‌کند.
مقابله جدی با فساد
حجت‌الاسلام مقامی با اشاره به مبارزه با فساد در مجموعه‌ها اظهار داشت: مقام معظم رهبری فساد را به زخم واگیردار تشبیه کرده‌اند و تاکید دارند که مدیران برای مقابله با فساد باید حساسیت ویژه‌ای داشته باشند. هرگونه فساد در مجموعه به سرعت باید رصد و با جدیت مقابله شود، زیرا بروز فساد، سلامت سازمان را به خطر می‌اندازد و کارآمدی آن را کاهش می‌دهد.
تمرکز بر یک مسئولیت؛ یک مرد و یک کار
وی اذعان داشت: مقام معظم رهبری بر اصل «مردی و کاری» تاکید ویژه دارند. ایشان معتقدند که مدیر باید تنها بر یک مسئولیت تمرکز کند، زیرا توجه به امور مختلف سبب کاهش دقت و کیفیت در وظایف محوله می‌شود. این اصل همواره در سخنان رهبر تکرار شده است که مردی را دو کار مگذارید، زیرا پرداختن به دو مسئولیت باعث نقص در هر دو وظیفه خواهد شد.
گزارش‌دهی هنرمندانه
حجت‌الاسلام مقامی، گزارش‌دهی صحیح و جذاب را به‌عنوان یکی از اصول مدیریتی مقام معظم رهبری معرفی کرد و گفت: مقام معظم رهبری تاکید دارند که مدیران باید اقدامات مثبت مجموعه خود را با هنرمندی و دقت به مردم اطلاع‌رسانی کنند. این گزارش‌ها باید جذاب و واقعی باشد تا باعث جلب اعتماد عمومی شود.
ویژگی‌های مدیر تراز انقلاب اسلامی
وی به ویژگی‌های مدیر تراز انقلاب اسلامی پرداخت و بیان داشت: مقام معظم رهبری ویژگی‌هایی چون ایمان، عالم بودن، عدالت، اخلاق نیکو، شجاعت، مسئولیت‌پذیری، نظارت فعال، تربیت جانشین، مقابله جدی با فساد، و بالابردن انگیزه و امید در مجموعه را از ویژگی‌های مدیران برجسته نظام انقلاب اسلامی دانسته‌اند. این ویژگی‌ها نه‌تنها پایه‌ای برای مدیریت موفق است، بلکه زمینه تحقق اهداف بلندمدت انقلاب اسلامی را فراهم خواهد کرد.
شایان ذکر است؛ این وبینار به‌همت مدرسه علمیه عصمتیه مشهد با همکاری مدیریت روابط ملی و بین الملل حوزه علمیه خراسان برگزار شد.
