رحا مدیا | زهرا ابراهیمی
آنچه رهبری در پیام خویش برای یکصدمین سال بازتأسیس حوزه علمیه قم بیان فرمودند نه صرفاً چند نصیحت پدرانه بلکه تبیین نقشه‌ای راهبردی برای آینده حوزه است. از میان آن کلمات ارزشمند تأکید بر مبانی اخلاقی و معرفتی نشان‌دهندهٔ این است که در مسیر تبلیغ و تدریس و تحصیل هیچ هدفی وسیله را توجیه نمی‌کند و شرایط مختلف در زیست حقیقی و مجازی نمی‌تواند و نباید امر تهذیب را برای روحانیت به حاشیه کشاند.
رهبری در پیام امروز خویش، همچنان وظیفه تهذیب اخلاقی نسل جوان امروز را برعهده طلاب قرار دادند و تأکید کردند که طلاب بایستی در امر تهذیب اجتماع گام بردارند و پیش‌زمینهٔ تهذیب اجتماع را تهذیب فرد معرفی نمودند.
باتوجه‌به اینکه بخش زیادی از تبلیغ در جهان امروز مختص فضای مجازی است و با نظر به تأکیدات رهبری آنچه می‌تواند برای مبلغین مجازی به‌عنوان یک اصل قلمداد شود حفظ ارزش‌های اخلاقی و معنوی در این فضاست. اینکه رهبری تهذیب نسل جوان را وظیفه طلاب می‌دانند ما را موظف می‌کند تا نسبت به حفظ اصالت و هویت حوزوی خویش در فضای مجازی اهتمام بیشتری به‌خرج دهیم؛ بنابراین فضای مجازی نباید منجر به استحاله هویت طلبگی و حوزوی شود.
رعایت حریم‌های شرعی و پرهیز از رفتارهایی که مغایر با ارزش‌های اخلاقی و اسلامی است از لوازم لاینفک تبلیغ در فضای مجازی‌ست. متأسفانه امروزه برخی از طلاب اگرچه باهدف تبلیغ اما بی‌توجه به امر تهذیب وارد این فضا شده‌اند و این امر می‌تواند آسیب جدی نه به آن طلبه بلکه به ساختار حوزه وارد سازد.
رهبری در پیام خود، حوزه را بلاغ مبین معرفی کرده‌اند. آنچه می‌تواند فعالیت مجازی حوزویان را در دایره بلاغ مبین بودن قرار دهد حضور فعالانه است نه صرفاً بودنی منفعلانه!
و حضور فعالانه یعنی جنگیدن در برابر افکار انحرافی آن هم با استدلال‌های عقلی و منطقی و آنچه دراین‌بین می‌تواند به استدلال‌های عقلی و منطقی رنگ اثر بخشد، تهذیب و تطهیر نفس است. در حقیقت میان اثربخشی کلام و تهذیب مبلغ رابطه‌ای دوسویه وجود دارد. کلام مؤثر نه صرفاً کلام همراه با استدلال بلکه کلامی مستدل همراه با تطهیر نفس است.
رهبری آغاز کلام خویش را با یادآوری تاریخ ایران و آنچه در صدسال قبل بر ایران و اسلام گذشته است آغاز نمودند. تبیین ظلم و استعمار و استبداد و تشریح چگونگی حضور علمای بزرگ و دست‌پرورده حوزه بیانگر تصویر شفافی از اثربخشی روحانیت در مبارزه با ظلم است. ایشان وقتی دررابطه‌با بنیان‌گذار حوزه یعنی آیت‌الله حاج شیخ عبدالکریم حائری سخن می‌گویند از او با چهار ویژگی شجاعت، درایت، انگیزه و امید یاد می‌کنند.
طبیعتاً آنچه می‌تواند انسان را در برابر ظالم، شجاع سازد و آنچه می‌تواند به او توانایی تدبیر بخشد و آنچه به‌عنوان مانعی در مقابل یأس و ناامیدی خودنمایی می‌کند، تهذیب است که اگر شخص، مهذب نباشد قطعاً توان نترسیدن از غیر خدا را ندارد و اگر اهل ساختن خویش نباشد در بساط ظلم می‌سوزد بی‌آنکه لب به اعتراض گشاید. به‌نظر می‌رسد تدوین منشور اخلاق رسانه‌ای آن هم مختص طلاب و با درنظرگرفتن حساسیت‌های ویژه تبلیغی بتواند در تسهیل و تشویق امر تهذیب مؤثر باشد. این منشور می‌تواند با ایجاد یک زیست بوم ایمن و اخلاقی برای تعامل طلاب در فضای مجازی راهگشا باشد.
بخشی دیگری از کلام رهبری در منشور روحانیت به وظایف علم فقه در مسائل امروز اختصاص‌یافته است. آنچه می‌توان از این بخش از سخنان ایشان دریافت نمود این است که زیست دیجیتال امروز نیازمند مباحثی همچون فقه رسانه، اخلاق فضای مجازی، حقوق سایبری و تحلیل محتوای دیجیتال است و تنها نهادی که می‌تواند متولی و متخصص پیشبرد این اهداف باشد نهادی جز حوزه و روحانیت نیست. در حقیقت فضای مجازی که از بی مرجعیتی رنج می‌برد باید به مدد و برکت حوزه و مرجعیت علمی و فکری آن صاحب اثر گردد. منظور از ورود مرجعیت علمی و فکری به فضای مجازی، پرداختن به مباحث مورد نیاز این فضاست بدین معنا که حوزه علمیه در فضای مجازی نقش یک مرجع را برای مخاطبان این فضا ایفا کند. همان امری که رهبری با تأکید بر دو عامل زمان و مکان به آن اشاره فرمودند. فراموش نشود که حوزه زمانی به این مهم یعنی مرجعیت علمی در فضای مجازی دست می‌یابد که خودش الگوی عملی باشد؛ بنابراین حوزه برای رسیدن به قله‌ی مرجعیت علمی چاره‌ای ندارد جز اینکه از پل تهذیب عملی رد شود.
