به گزارش رحا مدیا؛ فریده پیشوایی از نویسندگان کتاب «توحید اجتماعی» در یادداشتی نوشت: توحید که ناب‌ترین گوهر ادیان وحیانی و مرکز ثقل دعوت همه انبیای الهی است، همواره محل بحث و مورد مطالعه اندیشمندان، فلاسفه، متکلمان و مفسران بوده، اما بنا به دلایل مختلف ازجمله شرایط زمانی و مکانی و اقتضائات روز، مطالعات و تحقیقات انجام شده کمتر معطوف به ماهیت اجتماعی آن بوده و بیشتر حیث نظری و احیانا کارکردهای اجتماعی توحید نظری مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. خوشبختانه ایده فهم اجتماعی توحید در دهه‌های گذشته توسط مصلحان عرب و ایرانی معاصر به ویژه امام راحل، با انگیزه مبارزه با استعمار به عنوان ایدئولوژی و موتور محرکه نهضت اسلامی و گرانیگاه نظریه انقلاب اسلامی مطرح شد و توسط حکیم و اندیشمند معاصر آیت الله خامنه‌ای و دیگر نواندیشان و متفکران مسلمان بر مبنای دوگانه الله و نفی طاغوت بسط و شرح یافت.
توحید اجتماعی که حاصل این بازتفسیر اجتماعی از توحید است، شناختی عمل‌زا و خوانشی اجتماعی-انتقادی از توحید نظری صرف است و این اصل اعتقادی ناب را ناظر به ساحت اجتماعی زیست موحدان و مومنان، مناسبات انسانی و معادلات سیاسی و اجتماعی و فرهنگی فهم می‌کند. براساس آِیات قرآن، توحید اجتماعی بت را از انحصار در اشیاء و تمثال‌های سنگی و چوبی و فلزی، شیطان را از انحصار در موجودی که به انسان سجده نکرد، و پرستش را از انحصار در زاهد بودن، انجام عبادات خاص و به جاآوردن مناسک عبادی-فقهی مانند نماز خارج کرده و با وسعت‌بخشی و پهن دامنه دانستن این اصطلاحات و مفاهیم مرتبط با آن، کل زندگی انسان را در پرتو اوامر و نواهی الهی و تابعی از حکم او دانسته و هر نوع اطاعت و تبعیت از غیر خدا و بدون اذن او را مصداقی از مصادیق شرک معرفی می‌کند.
در ادامه این مسیر مطالعاتی نوپا که بنا به دلایلی در سال‌های اخیر پژوهش نظری درباره آن متوقف شد، لازم بود مستندات قرآنی توحید اجتماعی و نیز کارکردهای این خوانش از توحید چه در ساحت بینشی و چه در ساحت عینی و عملی زیست اجتماعی نشان داده شود، زیرا معتقدیم بنا بر ظاهر آیات توحید محور، توحید ذاتا دارای ماهیتی اجتماعی است و توحیدی که رسولان الهی پرچمدار آن بوده اند، غل و زنجیرهای اسارت و بردگی انسان‌ها در مقابل همنوعان خود و قوانین ظالمانه و ساختارهای سیاسی اقتصادی اجتماعی خودساخته را برچیده و ندای برابری و کرامت همه انسان‌ها و خاکساری تنها در برابر معبود یگانه را سرمی دهد.
این امر مهم، تدوین کتاب حاضر را ضروری ساخت. در بخش اول کتاب با تحلیل خاستگاه طرح توحید اجتماعی و توجه به زمینه‌های خلق این ایده، نشان داده شده که بستر شکل‌گیری این رویکرد به توحید، در ایران به دهه‌های قبل و سال‌های نزدیک به پیروزی انقلاب اسلامی و اندیشه مصلحان و نواندیشان دینی بازمی‌گردد و پیش از آن نیز مشابه این رویکرد به توحید تا حدودی در اندیشه متفکران عرب همچون سید قطب نیز قابل پیگیری است، اما بیشترین بروز و ظهور و بسط و گستردگی را در آرای قرآنی و اجتماعی آیت الله خامنه‌ای حکیم و متفکر معاصر داشته است. از منظر ایشان روح توحید، نفی عبودیت غیر خدا و تعیین‌کننده خط‌مشی سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و … است؛ از این رو این تحقیق بر مبنای آیات و آرای قرآنی ایشان و روایات به ویژه روایات تفسیری پی‌ریزی شد. در بخش‌های بعدی هم «کارکردهاي بينشي توحيد اجتماعي» ازجمله تاثیر آن در فلسفه علوم اسلامی و علوم انسانی بررسی شده و در ادامه «کارکردهای عينی و عملی توحيد اجتماعی» در ابعاد اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و تربیتی و روانشناختی تبیین شده است.
از یافته های مهم کتاب حاضر این است که توحید اجتماعی، ایده اصلی و کانونیِ بازسازی و مهندسی تمدن نوین اسلامی است که غایت و آرمان تشکیل جامعه، دولت و نظام اسلامی به شمار می‌آید. توحید اجتماعی بر مبنای سبک زندگی توحیدی، با تاثیر در مبانی و مبادی تمدن سازی اسلامی، تمدن توحیدی را نوید می‌‌دهد. الزامات قرار گرفتن در این مسیر، نگاه انتقادی به تمدن‌‌های غربی سکولار و غیر توحیدی و ناکارآمد، محوریت امت توحیدی و جامعه توحیدی فراجغرافیایی، رهبری توحیدی امت، نظام‌سازی توحیدی در حوزه‌های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، آموزشی و …، انباشته‌‌شدن اراده و خواست‌های اجتماعی بر اساس عاملیت و کنشگری توحیدی و تربیت نسل انقلابی با تمرکز بر نخبگان خواهد بود.
