به گزارش رحا مدیا؛ یکی از دستاوردهای مهم جنگ 12 روزه، اتحاد و انسجام ملت ایران حول محور ولایت فقیه است؛ عنصری که در همه عرصه‌ها می‌تواند مانع از آسیب به کشور ایران اسلامی‌مان شود. به ویژه در این ایام تهدید جایگاه مرجعیت از سوی دشمنان، انسجام ویژه‌ای میان مراجع در محکومیت این تهدیدات به وجود آورد و جایگاه و عظمت و شکوه مرجعیت را در جریان‌سازی به خوبی نشان داد. در این راستا گفت‌وگویی داریم با آیت‌الله سیدجعفر شبیری زنجانی از علمای تهران و استاد اخلاق پیرامون تحولات اخیر که با هم مرور می‌کنیم.
رحا مدیا: جنگ 12 روزه و دفاع مقدسی که صورت گرفت، تحولاتی با خود همراه داشت و اقتدار ایران را به رخ جهان کشید. به نظر شما چه عاملی در این پیروزی اهمیت داشت؟
شبیری زنجانی: حرف‌های اصلی را آنهایی که در متن ماجرا بوده‌اند در این دفاع مقدس گفته‌اند، همه قبول داریم ایران کاری کرد که آبرویی برای ایران و کشورهای اسلامی شد و آن هم براساس وعده‌ای است که خداوند داده مبنی بر اینکه دشمن را در برابر شما ضعیف جلوه دادم تا اینکه به میدان بیایید و این پیروزی نیز وعده الهی است. دفاع 12 روزه قدرت جامعه اسلامی را به جهان نشان داد و رعب و وحشت، دشمنان را دربر گرفت؛ در اینجا دشمنان تصور کردند که با این حملات زمینه از بین بردن نظام جمهوری اسلامی را فراهم کردند در حالی که اقتدار ایران اسلامی در این حملات نمایان شد.
رحا مدیا: در این جنگ 12 روزه چه دستاوردهایی به دست آمد؟
شبیری زنجانی: ما در جنگ 8 ساله نیز به دستاوردهای زیادی دست پیدا کردیم، همانطور که خداوند وعده نصرت و پیروزی داده بود و طبق وعده الهی، خداوند یاری‌گر ماست و تا پایان این مسیر ما را یاری می‌دهد، به شرط اینکه ما هم برای خدا کار کنیم و قدم برداریم، در این جنگ 12 روزه نیز نصرت الهی را شاهد بودیم.
رحا مدیا: در این ایام ترامپ و سردمداران استکبار، جایگاه رهبری را تهدید کردند و مراجع و جهان اسلام به حمایت از رهبری انقلاب پرداختند و همین موضوع باعث ترس ترامپ شد، این جریان را چگونه ارزیابی می‌فرمایید؟
شبیری زنجانی: حوزه‌های علمیه و مراجع عنصری پویا در زنده ماندن مقاومت اسلامی در برابر مستکبران هستند و همین پویایی حوزه‌های علمیه در جریان صدور فتاوا علیه تهدیدات دشمن به خوبی مشخص شد. مراجع تقلید در همه ادوار و جاهایی که اسلام در خطر بوده از اسلام حمایت کرده‌اند و نظرات این عزیزان همواره در مسائل مختلف موثر بوده است.
رحا مدیا: به نظر شما حمایت مراجع از ولایت فقیه دارای چه اهمیتی است؟
شبیری زنجانی: اصل مسأله ولایت فقیه، مورد اتفاق همه مراجع بوده و هست و تفاوت نظر مراجع در مسائل جزئی است، در طول تاریخ نیز اگر فقیهی عهده‌دار جایگاهی شد، دیگر فقها در این قسمت ورود نمی‌کردند و به حمایت می‌پرداختند و هر یک از فقها حتی اگر مصلحت ندانند در همه امور وارد نمی‌شدند، اما مسأله ولی فقیه را همه مراجع قبول دارند و اصل آن مورد اختلاف نیست؛ به خصوص اینکه در این مسأله امام خمینی(ره) فرمود: طرفدار ولایت فقیه باشید تا مملکت آسیب نبیند. در این مدت حمایت‌ها و راهپیمایی‌ها و بیانیه‌ها همه نشان دهنده این بود که مردم طرفدار ولی فقیه هستند.
رحا مدیا: حضور مراجع در حمایت از مرجعیت چه ابعادی در جهان اسلام و سطح دنیا دارد؟
شبیری زنجانی: حفظ ولی فقیه به معنای حفظ نظام اسلامی است و این تحولات نشان داد که اگر دشمنان علیه مرجعیت و ایران اسلامی دست از پا خطا کنند، همه یکپارچه می‌شوند، کنشی که حوزه‌های علمیه نجف با حضور آیت‌الله سیستانی و حوزه‌های علمیه قم و برخی از نقاط مختلف در ایران نشان دادند، با همه تفاوت نظر فکری در حوادث اخیر، این یکپارچگی و صدور بیانیه‌ها پیام مهمی در جهان اسلامی و جهان داشت. تفاوت نظر بر سر برخی از مسائل طبیعی است، همانطور که همواره بحث و جدل میان استاد و شاگرد در متن حوزه وجود دارد؛ اما اصولی وجود دارد که همه بر سر آن اتفاق نظر دارند که ولایت فقیه و جایگاه مرجعیت از آن جمله است.
رحا مدیا: این حضور منسجم حوزه‌های علمیه و مراجع عظام در صدور پیام در حمایت از نظام چه بازتابی داشته است؟
شبیری زنجانی: بازخوردی جهانی داشته و در ایجاد رعب و وحشت بین دشمنان بسیار اثرگذار بوده است، حوزه‌ها و مراجع در این جریان درصدد حفظ اصل نظام و اسلام هستند؛ قطعا کسانی که حافظ مسلمانان هستند باید حفظ شوند و در جایی که احساس خطر شود همه با هم یکپارچه می‌شوند، چیزی را که دشمن متوجه آن نشده وجود انسجام و وحدت است. دشمن تصور کرده وقتی به این اختلافات دامن بزند می‌تواند به هدفش برسد و نمی‌داند همه اینها به اصلی معتقد هستند که مورد اتفاق همه است و همه مراجع معتقد به این اصول مهم هستند.
مسأله زمامداری و مسأله تقلید دو مسئله است؛ کسی که مراجع مختلف در زمامداری او نظر مثبت دارند و زمامدار امت اسلامی است نباید پشت او را خالی کرد و باید ایشان را حفظ کرد. زمامداری که همه کشورهای اسلامی چشم‌شان به ایشان است باید به عنوان ولی فقیه حفظ شود، مراجع قبول دارند حفظ ولی فقیه از اوجب واجبات است و در این شرایط اگر لطمه ببینند مملکت اسلامی صدمه می‌بیند و کل کشورهای اسلامی لطمه می‌بینند.
رحا مدیا: همانطور که می‌دانید در جنگ 12 روزه، اسرائیل و آمریکا خساراتی را به کشور عزیزمان وارد کردند و شهدایی تقدیم شد و آمریکا نیز به سه نقطه حمله کرد، آیا ما می‌توانیم در مجامع بین المللی پیگیری موثری داشته باشیم و خسارت را اخذ و دشمنان را محکوم کنیم؟
شبیری زنجانی: اگر امکان چنین پیگیری حقوقی در دفاع از حق ایرانیان باشد، خیلی خوب است، البته آمریکا در برابر احکام بین المللی تسلیم نمی‌شود، مگر اینکه مجبور شود، ما وظیفه داریم دنیا را نسبت به این مسائل آگاه و توجیه کنیم، از نظر قضایی هم باید آنها را تعقیب کنیم تا این خسارت‌ها را اخذ کنیم؛ باید آمریکا در دادگاه‌های جهانی محکوم شود، در جریان جنگ اخیر، آمریکا ضربه محکمی از ایران خورد و ایران اسلامی قوی‌تر شد، همین اقتدار ایران اسلامی باعث می‌شود، کشورهای اسلامی نیز قوی شوند.
در درجه نخست باید بتوانیم جنایت آمریکا و اسرائیل را محکوم کنیم تا بتوانیم خسارت نیز بگیریم، همچنین فشار از طریق مجامع جهانی می‌تواند، نقش مهمی در محکومیت آمریکا داشته باشد، ما باید در مذاکرات این مسائل را مطرح و از حقوق ایرانیان و کشور دفاع کنیم و به احقاق حق بپردازیم و امتیازاتی بگیریم، این نوع مذاکره که عزت ملت ایران را حفظ می‌کند اشکالی ندارد، اما مذاکره برای امتیاز دادن در جهت از بین بردن توانمندی‌هایمان اشتباه است.
رحا مدیا: آمریکا در کشورهای همسایه ما پایگاه‌های نظامی دارد با توجه به حملاتی که علیه ایران و مسلمانان داشتند آیا مصداق کافر حربی می‌شوند؟ البته از طرفی می‌دانیم که طبق قوانین خودشان قراردادهای رسمی با دولت‌های منطقه دارند، آیا این قراردادها ارزشی دارد؟
شبیری زنجانی: هیچکدام از زمامداران منطقه جنایات آمریکا را تأیید نکرده‌اند و حتی خود قطر هم برخورد کرد و خوشبختانه اینها اسرائیل و آمریکا را محکوم کردند. گرچه شاید از آن پایگاه‌ها علیه ما تجاوز کردند ولی چه بسا خود حکامشان راضی نبودند ولی قدرتی بر مخالفت و اخراج آنها ندارند مانند عراق که مرتبا به اشغالگران آمریکایی پیام می‌دهد تا عراق را تخلیه کنند و ولی آمریکا بیرون نمی‌رود.
حتی در اوایل اشغال عراق، آمریکایی‌ها برای عراق رئیس جمهور دست‌نشانده تعیین کردند که آیت‌الله سیستانی از مراجع عظام با درایت اینها را بیرون کرد، آنها می‌خواستند حتی قانون اساسی را تحمیل کنند که با مخالفت آیت‌الله سیستانی به سرانجام نرسید.
علما همیشه جایگاه مهمی در مقاومت و ایستادگی مردم داشتند، بنده به یاد دارم در تلویزیون مطلبی را در خصوص آیت‌الله بروجردی و نواب صفوی مطرح کردم که سبب دفع شبهه و سوال برای عده‌ای شد و تصور کردند آیت‌الله بروجردی تلاشی برای نجات ایشان از اعدام نکردند و خوب است اینجا مطرح کنم تا رفع شبهه شود. بنده از نزدیک شاهد شهادت نواب صفوی و تلاش علما برای نجات ایشان بوده‌ام، وقتی حکم اعدام ایشان آمد، آیت‌الله بروجردی حتی یک روز تأخیر نداشتند و نظرشان این بود اگر برای نواب صفوی حکم اعدام صادر شود دخالت کنند، در آن ایام مصلحت نبود مرجعیت در همه امور وارد شود، قرار شد اگر حکم نواب، زندان بود آیت‌الله بروجردی دخالت نکنند؛ اما در مورد حکم اعدام، اینطور نبود و آیت‌الله بروجردی در نامه‌ای خواستار توقف حکم شدند.
در آن ایام پدر من با آیت‌الله بروجردی صحبت کردند که اگر مصلحتی نیست شما دخالت نکنید چون مرجعیت باید محفوظ بماند و ما خودمان اقدام کنیم، اما آیت‌الله بروجردی گفتند من اقدام می‌کنم؛ آن ایام به خاطر دارم شب هنگام جلوی درب مدرسه فیضیه بودم که محمدجواد حجتی کرمانی از مبارزین آن دوران به من رسید و گفت حکم اعدام نواب تایید شد و باید بروم در مدرسه سخنرانی کنم؛ من خاطرم جمع بود که اگر آیت‌الله بروجردی دخالت کنند، شاه، نواب را اعدام نمی‌کند، از این‌رو به عزیزان در مسجد گفتم خیالتان راحت باشد، آنها نمی‌توانند نواب را اعدام کنند، همان شب آیت‌الله بروجردی نامه‌ای بدون تأخیر برای شاه نوشت و چون شاه جرأت مخالفت با آمریکا نداشت، ترسید و نواب را همان شب اعدام کردند.
بعد از آن هم اعلام کردند که قبل از اینکه نامه آیت‌الله بروجردی به دست شاه برسد، نواب را اعدام کرده است، طبق قانون باید که وقتی حکم اعدام می‌آید تا ده روز حق فرجام دارند و فرجام خواهی روز دهم انجام می‌شود اما قبل از دادگاه تجدید نظر حکم اعدام را تایید می‌کنند، زیر فشار، امضای فرجام خواهی می‌گیرند و نواب همان شب اعدام می‌شود. و خود شاه جرأت این کار را نداشت و از مردم و مرجعیت می‌ترسید. این اعدام هم از روی فشار خارجی و آمریکایی بود.
شاه از ترس آمریکا اعلام کرد که فرجام‌خواهی و نامه آیت‌الله بروجردی دیر به دستش رسیده تا به دستور آمریکا عمل و نواب را اعدام کند و این مقدار سرسپردگی به بیگانگان عجیب بود، حتی کسی که می‌خواست جنازه‌ها را برای خاکسپاری تطبیق دهد می‌گفت که آمریکایی‌ها آمدند و عکس‌هایی به دست داشتند و با تطبیق برروی جنازه‌ها مطمئن شدند و بعد دستور دفن را دادند.
رحا: یعنی شاه از آمریکا می‌ترسید و قدرت تصمیم‌گیری نداشت؟
شبیری زنجانی: بله! امروز را نبینید که آمریکا از توانمندی ایران احساس خطر کرده و مجبور شده است آتش‌بس اعلام کند. در دوران طاغوت، شاه از آمریکا می‌ترسید، در آن دوران مرجعیت تلاش زیادی برای آگاهی مردم انجام می‌داد و امروز هم مرجعیت در مورد مقابله با استکبار جهانی زنده و پویاست و همین بیانیه‌ها که علیه ترامپ در تهدید مرجعیت صادر شد نشان از اقتدار مرجعیت دارد.
رحا مدیا: آیت‌الله بروجردی چه دیدگاهی نسبت به شهید نواب صفوی داشت؟
شبیری زنجانی: آقای بروجردی با نواب روابط حسنه‌ای داشت برخلاف آن چه در خارج شایعه شده بود این ارتباط وجود داشت و منتهی با واسطه انجام می‌شد و من و پدرم واسطه ارتباط میان نواب صفوی و آیت‌الله بروجردی بودیم، من به یاد دارم در جلسه‌ای من و نواب صفوی و سید عبدالحسین واحدی و شیخ احمد خدایی حضور داشتیم، خدایی از طلاب در دستگاه آیت‌الله فاضل لنکرانی و از مبارزین بود، من جزئیات جلسه را به یاد ندارم اما موضوع درمورد مجوز شرعی اعدام‌های انقلابی بود، نواب صفوی خیلی نسبت به این مجوزها حساسیت داشت و به مسائل شرعی درمورد اعدام‌های انقلابی توجه می‌کرد و واقعیت این بود که افراد در این جلسات ابتدا با مستندات و مدارک اینها محکوم می‌شدند و بعد اقدام می‌شد و اینطور نبود که دل بخواهی باشد.
نواب صفوی حتی با مرحوم آیت‌الله صدر و آیت‌الله حجت هم ارتباط داشت و بسیار روی مسائل مرجعیت حساس بود و بارها من را واسطه قرار داده بودند تا به ابهامات شرعی، پاسخ داده شود و از آقای بروجردی کسب تکلیف کنیم، آیت‌الله بروجردی نیز گاهی مبالغی را برای تأمین هزینه‌ها می‌فرستاد. آقای نواب صفوی با اینکه جوان بود مسائل جهان اسلام و احکام دین را به خوبی درک می‌کرد و فهم بالایی نسبت به جایگاه مرجعیت داشت و در آن سن پیش‌بینی‌هایی نسبت به مسائل انقلابی داشت.
رحا مدیا: آیا درمورد فهم مسائل سیاسی و دینی نواب صفوی خاطره‌ای دارید؟
شبیری زنجانی: بله! نواب با تحقیقی که کرده بود از حضور وزرا و افراد بهائی دور و اطراف شاه احساس خطر کرد و پیغامی داد تا مراقب باشیم بهائیان می‌خواهند حکومت را به دست بگیرند، عبدالرسول قائمی روحانی، مبارز و از شاگردان برجسته حوزه پیامی بر این اساس برای آیت‌الله بروجردی برد، مبنی بر اینکه بهائیان برای حکومت برنامه دارند و خیلی از پست‌ها را گرفته‌اند. آیت‌الله بروجردی پس از شنیدن این موضوع ناراحت شد و از آقای فلسفی خواست برود با شاه صحبت کند و بعد شاه نیز احساس خطر کرد و به مرحوم فلسفی اجازه می‌دهد علیه بهائیان سخنرانی کند و حتی این سخنرانی از رادیو پخش شود، البته شاه به فکر خودش بود و نه به فکر اسلام.
در آن سال‌ها مذهبی‌ها رادیو نداشتند و برای شنیدن سخنان آقای فلسفی، یک بازار را فرش می‌کردیم و رادیو از آنجا سخنرانی را پخش می‌کرد و همه گوش می‌دادند که در مورد بهائیان بود، سخنرانی‌های بلیغ آقای فلسفی خشم مردم را علیه فرقه بهائیت برانگیخت و موجب تخریب «حظیره القدس» در تهران توسط مردم شد، این سخنرانی‌ها تا 15 رمضان ادامه داشت و مردم نسبت به تهدید بهائیان آگاهی پیدا می‌کردند که با رسیدن ایام شهادت امام علی(ع) دیگر در این باره صحبت نکردند و بعد گفتند دو طومار بیست متری وجود دارد که مردم علیه بهائیان امضا کرده‌اند و نزد آیت‌الله بروجردی فرستادند که هر امری باشد اطاعت می‌کنیم -این طومارها و حمایت‌ها توسط فدائیان خلق ساماندهی شده بود-، اما نواب صفوی در برهه‌ای هشدار دادند که آمریکا دارد از بهائیان به شدت حمایت می‌کند و جایگاه مرجعیت ممکن است در خطر باشد و فعلا نمی‌توان کاری کرد جز حفظ مرجعیت.
من به یاد دارم که در آن ایام پدرم برای کسب تکلیف نزد آیت‌الله بروجردی می‌رفت و درخواست آقای واحدی این بود که هرچه آقای بروجردی بفرمایند ما تابع هستیم؛ سخنرانی، مقاله، از بین بردن سران کفر، خلاصه هر دستوری آیت‌الله بروجردی بفرمایند ما تابع هستیم. در ضمن مصلحت نیست مستقیم با آیت‌الله بروجردی در ارتباط باشیم چون شاید برای مرجعیت و جایگاه آیت‌الله بروجردی مناسب نباشد و بهتر است با واسطه با آقای بروجردی در ارتباط باشیم و بخاطر رفاقت و نزدیکی که پدرم _حضرت آیت‌الله سیداحمد زنجانی_ با ایشان داشت و معتمد و وجیه بود او را بعنوان واسطه قرار دادند.
به یاد داشته باشیم امروز در شرایط خوبی از نظر جایگاه مرجعیت هستیم و توانسته‌ایم به پشتوانه این انقلاب روبه‌روی آمریکا بایستیم و از قدرت ایران اسلامی احساس خطر کند و همه اینها مرهون مبارزات بزرگان حوزه در کنار مردم و مرجعیت برای پیروزی نهضت امام خمینی(ره) است.
تنظیم مصاحبه: علی رضایی، علیرضا سلطانیان
