به گزارش رحا مدیا، حجت‌الاسلام محمد سعادتمند، پژوهشگر مطالعات تطبیقی قرآن و حدیث و استاد حوزه، در نشست گفتمانی «حوزه آینده؛ فرصت‌ها و چالش‌ها»، که با مشارکت خبرگزاری تسنیم، پایگاه خبری حوزه و رسانه رحا مدیا برگزار شد، در خصوص آینده حوزه‌های علمیه، به یکی از مباحث اساسی که حوزه در سده دوم باید به آن توجه داشته‌باشد، اشاره کرد. و عنوان کرد: یکی از مسائل مهمی که حوزه علمیه در صد سال دوم باید به آن توجه کند، جایگاه تجربه در بیان و تحقق مفاهیم و احکام الهی است. به گفته وی، حوزه علمیه در سده اول خود با مؤلفه‌ای همراه بود که آن را حکمرانی دین و انقلاب اسلامی می‌دانند، اما در صد سال دوم باید به ابعاد جدیدتری در عرصه‌های علمی و تجربی پرداخته شود.
حوزه علمیه و شتاب پیشرفت‌های علمی در دنیای مدرن
حجت‌الاسلام سعادتمند افزود: امروزه، با توجه به‌شتاب پیشرفت‌ها و تغییرات گسترده در ذهن و فکر انسان مدرن، حوزه علمیه باید به مقیاس جهانی توجه بیشتری داشته‌باشد.
وی ادامه‌داد: در حال حاضر، حوزه علمیه در آستانه یک تحول بزرگ قرار دارد و به‌ویژه در خصوص طرح مفاهیم دینی باید به‌صورت گسترده‌تر و مؤثرتری وارد عمل شود. لذا برخی از آموزه‌های دینی و تجربه‌پذیری که عقل بشر مدرن قادر به رسیدن به آن‌هاست، باید به‌نحوی ارائه شوند که جذابیت بیشتری برای مخاطبان داشته‌باشند.
وی بر این نکته تأکید کرد که در سده دوم، حوزه علمیه باید به‌طور جدی‌تری وارد عرصه تجربه‌های دنیوی شود. گفت: حوزه‌های علمیه اکنون که در عرصه حکمرانی و سیاست‌گذاری نقش‌آفرینی کرده‌اند، باید به تبیین عقلانیت مبانی حکمرانی بپردازند و این موضوع باید به‌طور ویژه برای مخاطبان حوزه مورد توجه قرار گیرد.
حوزه علمیه و نقش پویای تبیین احکام الهی مبتنی بر تجربه‌های دنیوی
استاد حوزه افزود: حوزه علمیه باید در سده پیش رو با ورود به تبیین احکام الهی بر اساس گذاره‌های دنیایی و تجربه‌پذیر، نقش پویایی در جامعه ایفا کند.
وی همچنین به تبیین برخی از مصادیق این گذاره‌های تجربه‌پذیر فقهی پرداخت و گفت: حوزه‌های علمیه در صد سال دوم باید عقلانیت احکام الهی را با نگاهی تجربی و دنیوی تبیین کرده و این مسیر را ادامه دهند.
حجت‌الاسلام سعادتمند در ادامه به شیوه اهل بیت علیهم‌السلام در مواجهه با مسائل تجربی اشاره کرد و بیان داشت: این روش و سیره اهل بیت علیهم‌السلام در مسیر نشر و تبلیغ دین بوده است که همواره در مواجهه با مسائل تجربی و علمی وارد تحلیل و بررسی می‌شدند.
وی افزود: اهل بیت علیهم‌السلام در بررسی تجربیات علمی و دنیوی، هیچ‌گاه به شکل‌گیری تعارض با آموزه‌های وحیانی واکنش منفی نشان نمی‌دادند و در بسیاری از موارد با تحلیل دقیق، به حل و فصل این مسائل پرداخته‌اند.
ضرورت توجه به گذاره‌های دینی تجربه‌پذیر در عرصه تبلیغ و آموزش
وی در ادامه بیان کرد: در مسیر تبیین مفاهیم دینی، نباید تنها بر حکمت احکام دینی تأکید کرد. بلکه، بسیاری از گذاره‌های دینی و تجربی، که در دنیای امروز قابل لمس هستند، باید مورد توجه قرار گیرند.
حجت‌الاسلام سعادتمند تصریح‌کرد: اگر تجربه‌ها و دانش‌های دنیوی که حول گذاره‌های وحیانی می‌چرخند، به‌خوبی بیان شوند، قطعاً مورد استقبال جوامع مختلف قرار خواهند گرفت.
تجربه‌های علمی و دینی در تاریخ و سیره اهل بیت علیهم‌السلام
این پژوهشگر حوزه علمیه در بخش پایانی سخنان خود به تاریخ اشاره کرده و گفت: در طول تاریخ بارها شاهد شکل‌گیری تجربه‌های علمی بوده‌ایم که به ظاهر با گذاره‌های وحیانی در تضاد بودند، یا مطالعات تجربی که در ابتدا با مباحث وحیانی مغایرت داشتند.
وی گفت: اهل بیت علیهم‌السلام همیشه در مواجهه با چنین تجربیاتی، با تحلیل دقیق و علمی به بررسی آن‌ها پرداخته و نشان داده‌اند که چگونه می‌توان در تبیین دین، از دانش و تجربه‌های دنیوی بهره برد.
حجت‌الاسلام محمد سعادتمند ابراز داشت: در سده دوم حوزه‌های علمیه، باید با استفاده از روش‌های عقلانی و تجربی، احکام الهی را به‌گونه‌ای تبیین کنند که با نیازها و چالش‌های دنیای مدرن هم‌راستا باشد.
