رحا مدیا | حامد خواجه
مردم ایران اهل تحلیل و گفت‌وگو هستند. به‌محض ملاقات با یک آشنا شروع به گفت‌وگو در خصوص مسائل و حوادث اجتماعیِ روز می‌کنند و به تحلیل آن می‌پردازند؛ کمترین آشنایی هم کافی است برای شروع این گفت‌وگوها و تحلیل‌کردن‌ها و شاهد آن هم گفت‌وگوهای درون تاکسی یا گفت‌وگوهایی که هنگام مراجعه به مکانیکی یا سوپرمارکت یا … در میان مردم شکل می‌گیرد. حال نمی‌دانم مردم دیگر کشور‌ها هم این‌گونه هستند یا نه، اگر شما تجربیات زیسته در میانه دیگر ملل را دارید، خوش‌حال می‌شوم آن را بشنوم؛ ولی گمان می‌کنم این خصیصه به‌صورت ممتاز در هویت مردم ایران است.
برخلاف بعضی که این گونه اهل تحلیل بودن مردم را نفی می‌کنند و توقع‌دارند که مردم فقط حرف‌گوش کنند، معتقدم این خصیصه مردم ایران، بسیار ارزشمند است و به‌خصوص اگر این گفت‌وگوها پیرامون مسائل دینی باشد که حتی در این مقام می‌تواند این گفت‌وگوها دینی مردم، منبع برای دین‌پژوهان هم محسوب شود.
ولی به هر حال باید این تحلیل‌ها دارای چهارچوب و منطق باشد؛ و همچنین هم نباید آن‌قدر محکم روی حرف خود بایستیم که احتمال خطا را منتفی بدانیم و بوی تعصب به مشام برسد. اهل شنیدن و استدلال باشیم؛ البته و صد البته که لازم است استدلال‌کردن و تفکر کردن و اندیشیدن را یاد بگیریم و باز هم صد البته که در این خصوص مهارت هم باید پیدا کنیم و تحمل و حوصله خود را در خصوص تفکر و اندیشیدن زیاد کنیم و اهل تحلیل‌ها و اندیشه‌های یک خطی و ساده نباشیم، به‌خصوص در موضوعات پیچیده و حساس. و چندین باید و نباید دیگری که بعضی روشن است و بعضی از آن نه.
این روزها هم پس از پیروزیِ که در جنگ تحمیلیِ ۱۲ روزه با اسرائیلِ ملعون، بیشتر گفت‌وگوها و تحلیل‌ها پیرامون این مسئله است. اینجا هم اشکال ندارد که تحلیل کنیم و فکر کنیم و بشنویم و گفتگو کنیم و البته که محتمل است که به‌سمت خطا بلغزیم. امّا اینجا در عین ضرورت رعایت منطق و استدلال و شنیدن تحلیل‌هایی خلاف آنچه خود تحلیل می‌کنیم و احتمال خطا دادن در تحلیل خود؛ در خصوص این موضوع، در عین اینکه موفقیت و شکست‌های زمینی و مادی را بررسی و تحلیل می‌کنیم، باید تحلیل‌های الهی و آسمانی را هم مد نظر داشته‌باشیم؛ جنگ برای ما مسلمانان صرفاً جنگ نیست، بلکه جهاد است؛ یعنی بُعد آسمانی هم دارد؛ به‌عنوان مثال در عین آنکه در تحلیل‌های مادی و زمینی حضرت سیدالشهدا صلوات‌الله‌علیه شکست خورده‌بودند ولی ایشان و همچنین حضرت زینب سلام‌الله‌علیها با تحلیل الهی و آسمانی، اوج پیروزی را به تصویر می‌کشند.
لذا اینجا هم اگر مشغول گفتگو و تحلیل و تأمل هستیم، این بُعد الهی را نیز حتماً مدنظر داشته‌باشیم.
در پایان بخشی از فرمایشات مقام معظم رهبری حفظه‌الله خدمت‌تان تقدیم می‌کنیم که در خصوص لزوم تحلیل‌کردن حوادث است اگرچه خطا و خلاف واقع هم بشود.
«بنده دلم می‌خواهد این جوانان ما شما دانشجویان؛ چه دختر، چه پسر و حتّی دانش‌آموزان مدارس – روی این ریزترین پدیده‌های سیاسی دنیا فکر کنید و تحلیل بدهید. گیرم که تحلیلی هم بدهید که خلاف واقع باشد؛ باشد! خدا لعنت کند آن دست‌هایی را که تلاش کرده‌اند و می‌کنند که قشر جوان و دانشگاه ما را غیر سیاسی کنند. کشوری که جوانانش سیاسی نباشند، اصلاً توی باغ مسائل سیاسی نیستند، مسائل سیاسی دنیا را نمی‌فهمند، جریان‌های سیاسی دنیا را نمی‌فهمند و تحلیل درست ندارند. مگر چنین کشوری می‌تواند بر دوش مردم، حکومت و حرکت و مبارزه و جهاد کند؟! بله؛ اگر حکومت استبدادی باشد، می‌شود. حکومت‌های مستبد دنیا، صرفه‌شان به این است که مردم سیاسی نباشند؛ مردم درک و تحلیل و شعور سیاسی نداشته‌باشند. اما حکومتی که می‌خواهد به‌دست مردم کارهای بزرگ را انجام دهد؛ نظام را می‌خواهد با قدرت بی‌پایان مردم به سر منزل مقصود برساند و مردم را همه‌چیز نظام می‌داند، مگر مردمش – به‌خصوص جوانان، و بالاخص جوانانِ دانشجویش – می‌توانند غیر سیاسی باشند؟! مگر می‌شود؟! عالِمترین عالِم‌ها و دانشمندترین دانشمندها را هم، اگر مغز و فهم سیاسی نداشته‌باشند، دشمن با یک آب‌نبات تُرش می‌تواند به آن طرف ببرد؛ مجذوب خودش کند، و در جهت اهداف خودش قرار دهد! این نکات ریز را، باید جوانان ما درک کنند» (بیانات مقام معظم رهبری در دیدار جمعی از دانش‌آموزان و دانشجویان ۱۳۷۲/۰۸/۱۲)
