رحا مدیا | علی رشیدی
در سدهی اخیر، متفکرین بنامی پا در عرصهی علم و دین گذاشتهاند. بدین معنا که با فراگیری علوم اسلامی، خدمات متقابلی را در اختیار جوامع قرار دهند. اما عموما – با دلایل مختلفی – در این مقوله، موفق نبودهاند. یکی از سرآمدان عرصهی علم و دین که از او به عنوان یکی از متفکرین اسلامی نامبرده میشود، استاد شهید مطهری است. آنچه که در ایشان تبلور یافته و عموما نیز زبانزد است، حیطهی علمی و فکر است. به راستی که هنر اصیل شهید مطهری هم نیز، مقولهی تفکر است؛ همانگونه که علامّه مصباح میفرمایند:«هنر شهید مطهری این بود که علم را از آسمان به زمین آورده و برای مخاطب قابل استفاده میکرد، یعنی مسائل پیچیده فلسفی، عرفانی و عقلی را به بیانی ساده تبیین کرده.»
معالاسف، فارغ از بُعد علمی ایشان، به مجاهدات و مبارزات وی، پرداخته نمیشود. چرا که باید، روحیهی مبارزاتی و علمی ایشان را در عرض یکدیگر متصور شد. با بیانی دیگر، آنچه که نقطه تمایز شهید مطهری با باقی متفکرین همعصر اوست، روحیهی مبارزه و جهاد علمیست. شبهه شناسی و ارائه پاسخ به شبهات با بیان و قلم، کتاب و مناظره، و صوت و یادداشت، از روشهای استاد مطهری در پاسخ به شبهات است. در عصری که عموما علم را تشریفاتی میدانسته و جز برای جایگاه اجتماعی، اغوا مخاطبین و مستمعین یا رضای مافوق خود قلم نمیزدند.
مطهری پا در عرصهی مبارزهی تنبهتن با مارکسیستها، منازعهی درونی با متحجرین و مجادلهای با متجددین گذاشت و «مخلصانه» و «مجاهدانه» به مبارزه برخاست. و به بیان آیتالله خامنهای از همین رو، او را مورد هجمه اجتماعی و بمباران فکری قرار دادند:«یک روز همهی عناصری که شهید مطهّری به عنوان یک استوانهی فکری در مقابل آنها قد علم کرده بود، سرِ او ریختند؛ و از لحاظ فکری بمبارانشان کردند و از لحاظ حیثیّت اجتماعی نیز وی را مورد تهاجم قرار دادند.» ۱۲/۰۲/۱۳۸۰
«صراحت» و «عینیت» وجه ممیز و نقطهی متفاوت و برجسته استاد مطهری نسبت به دیگر استادان حوزه علمیه است. او بر سر مصادیق و واقعیات مباحثه میکرد؛ کلیگویی و انتزاعیمحوری را که برخی از روحانیون بدان مصمم بودند، در مطهری وجود نداشت.
در گیر و دار نهضت انقلاب اسلامی، او نیروی فکری و متفکر چریکی امام خمینی(ره) به حساب میآمد و خود را در مقابل آماج حملات دشمنان قرار داد. فارغ از اینکه شهید مطهری در عرصهی فکری، در برهههای مختلف و زمانهای گوناگون، به وسیلهی قلمهای زهرآگین به شهادت میرسید، در آخر نیز او را برنتافتند و به طور حقیقی او را به شهادت رساندند.
در آخر نیز به بیان رهبر انقلاب، استاد مطهری به همین علت به شهادت نائل آمدند: «آنها از زبان گویا میترسند. اگر این زبان گویا پشتوانهی فکر و اندیشهی عمیق و غزیر اسلامی هم داشته باشد، آنها بمراتب بیشتر میترسند؛ آن وقت مثل مطهری را شهید میکنند.» ۱۵/۰۴/۱۳۸۳