یادداشت تحلیلی

معرفت توحیدی در آینه حکمت فاطمی

در آیات قرآن نیز از حکمت به عنوان خیر کثیر یاد شده است. می توانیم یکی از مقامات صدیقه طاهره سلام الله علیها را مقام حکمت بدانیم.در مقام حکمت نظری و حکمت عملی تفاوتی میان زن و مرد نیست. همانقدر که مرد ظرفیت رسیدن به مقامات عرفانی را دارد زن نیز در همان میزان می تواند مراتب را طی کند.

یادداشت میلاد حضرت زهرا و روز مادریکی از القاب و عناوین صدیقه طاهره سلام الله علیها کوثر می باشد.کوثر در لغت به معنای خیرکثیر است.

در آیات قرآن نیز از حکمت به عنوان خیر کثیر یاد شده است. می توانیم یکی از مقامات صدیقه طاهره سلام الله علیها را مقام حکمت بدانیم.در مقام حکمت نظری و حکمت عملی تفاوتی میان زن و مرد نیست. همانقدر که مرد ظرفیت رسیدن به مقامات عرفانی را دارد زن نیز در همان میزان می تواند مراتب را طی کند. با نگاه به خطبه فدکیه حضرت زهرا سلام الله علیها و مقایسه آن با نهج البلاغه می توان گفت که ایشان در ساحت معرفت توحیدی در مرتبه حضرت امیرالمومنین علی علیه السلام هستند و همان سطح از معارف را بیان می کنند.

حضرت زهرا سلام الله علیها در ابتدای خطبه فدکیه می فرمایند: اِبْتَدَعَ الْاَشْیاءَ لا مِنْ شَىْ‏ءٍ کانَ قَبْلَها (موجودات را خلق فرمود بدون آنکه از ماده‌اى موجود شوند) نظیر همین کلام را نیز حضرت امیر علیه السلام در نهج البلاغه نیز دارند. آنچه که در این فراز از خطبه نورانی صدیقه طاهره سلام الله علیها آمده است پاسخی به شبهه برخی از مادی گرایان هست که قائل به خلقت خداوند از ماده هستند. این جماعت ماده یا فیزیک را مقدم بر هرچیزی می دانند ؛ بدیهی است در این چهارچوب نظری جهان مادی یا از طریق قوانین فیزیکی و شیمیایی خود به خود پدید می آید یا همواره وجود داشته است.

در علم مدرن به ویژه کیهان شناسی تاکید زیادی بر مبدا مادی جهان وجود دارد مثل نظریه «بینگ منگ» که توضیح می دهد چگونه جهان ما از یک حالت بسیار داغ و متراکم منبسط شده است. به طور کلی لازمه این نگاه ها این است که مبداء مادی قابلی بوده که خداوند از آن مبداء ، عالم را خلق کرده است. در حالی که «عدم» چیزی نیست که از آن عالمی خلق شود. در اینجا تناقضی به وجود می آید. اگر بر این باوریم که خداوند عالم را از عدم آفرید پس عالم از« لامن شی» خلق شده است و اگر مبداء قابلی برای عالم قائل باشیم عالم « من شی » می باشد. در این تناقض یکطرف قضیه صادق است. چون تقدم عالم مادی بر ذات واجب ممکن نیست. عالم ماده چون در ذاتش نیازمند به غیر می باشد هیچ گاه نمی تواند بر واجب الوجود که غنی بالذات است تقدم رتبی پیدا کند. پس فقط «لامن شی» یعنی خلق عالم هستی از عدم و بدون الگوبرداری از غیر صحیح می باشد. در واقع خداوند خداوند متعال «فاطر» است. فاطر در لغت به معنای شکافنده است و در اینجا منظور از فاطریت خداوند «شکافتن نیستی ودر پس آن تحقق هستی» است.

در نگاه فلسفی هم از همین طریق به ذات واجب می رسیم که همان نظریه علت العلل است. این نظریه به این نحو است که تمام معلول ها علتی دارند. هرکدام از آن علت ها خود معلولی دارند که آن معلول ها علتی برای معلول دیگر است که در نهایت ختم به علتی می شوند که خود معلول هیچ علتی نیست. آنها علت ، علت تامه همه معلول هاست که علت العلل نام دارد که همان ذات واجب می باشد.

اگر عالم هستی از ابتدا از مبدا مادی خلق می شد که آن ماده در ذات خود به علتی فاعلی نیاز داشت تا بتواند از قوه به فعل برسد دراین صورت ماده اولیه به دلیل فقر ذاتی اش نمی تواند علت تامه برای همه معلول ها باشد. تنها موجودی که چنین شانیتی دارد ذات واجب است که نیاز به غیر ندارد. حضرت زهرا سلام الله علیها در این فراز نورانی از خطبه فدکیه به زیبایی از ابتدای خلقت و عظمت خالق سخن به میان آورده اند که نشانه معرفت توحیدی ایشان و مقامات والای عرفانی ایشان هست. سطح معارف توحیدی خطبه فدکیه را می توان هم سطح با معارف الهی نهج البلاغه دانست.ما اگر نهج البلاغه را بخواهیم خلاصه کنیم ، خلاصه آن در خطبه فدکیه است که این خود نشان دهنده مقامات علمی و عرفانی صدیقه طاهره سلام الله علیهاست.

بیتشر بخوانید…

guest
0 دیدگاه
بازخورد (Feedback) های اینلاین
مشاهده همه دیدگاه ها
یادداشت میلاد حضرت زهرا و روز مادر

لینک کوتاه: