رحا مدیا | مجتبی صداقت
با بررسی زندگی آیت‌الله مهدوی‌کنی در دوران پیش و پس از انقلاب، می‌توان دریافت که چرا مقام معظم رهبری در پیام تسلیت رحلت ایشان، او را از «چهره‌های اثرگذار» معرفی می‌کند. او از کسانی بود که در تاریخ معاصر ایران نقش مؤثری داشت. ایشان شخصیتی داشت که می‌شد در هر شرایطی بر او تکیه کرد. رهبر انقلاب اسلامی، آن مرحوم را از جمله نخستین مبارزان راه دشوار انقلاب معرفی می‌کند و از مصادیق نقش‌آفرینی‌های ایشان، این موارد را برمی‌شمارد: عضویت در شورای انقلاب، تشکیل کمیته‌های انقلاب در آغاز تأسیس نظام اسلامی، وزارت کشور، نخست‌وزیری در یکی از سخت‌ترین دوران‌های جمهوری اسلامی، ورود در عرصه تولید علم و تربیت جوانان صالح و تأسیس دانشگاه امام صادق(ع)، امامت جمعه تهران، و ریاست مجلس خبرگان.
اما پرسش اینجاست؛ چرا می‌توان به ایشان در نظم‌بخشی بحران‌های انقلابِ تازه‌متولدشده تکیه کرد؟ چرا در بحران سخت ترور و حذف فیزیکی سران نظام در سال 1360 به او اعتماد می‌شود؟ چگونه است که ایشان در زمینه علمی و فرهنگی برای جوانان تکیه‌گاهی مطمئن می‌گردد؟
مقام معظم رهبری در پیام تسلیت خویش، آیت‌الله مهدوی‌کنی را دارای ویژگی‌هایی معرفی می‌کند که پاسخ این پرسش‌ها در آنها نهفته است. این ویژگی‌ها نشان می‌دهد که ایشان خود را برای شرایط سخت آماده کرده بود:
درک عمیق از ولایت فقیه و وفاداری عملی و اصیل (نه تاکتیکی) به آرمان‌های انقلاب
درک صحیح از ولایت فقیه و نظام اسلامی، یکی از عوامل ایستادگی راسخ در بحران‌هاست که طوفان حوادث انقلاب نمی‌تواند سبب تزلزل آن شود. مقام معظم رهبری در پیام رحلت ایشان بر صفات وفاداری، غیرت و صداقت وی نسبت به امام خمینی تأکید می‌کند. این وفاداری غیورانه و صادقانه ایشان چه در زمان حیات امام بزرگوار و چه بعد از آن، چنان شخصیتی از ایشان ساخته بود که می‌شد اطمینان داشت که مسیر انقلاب و آرمان‌های امام خمینی (ره) را ادامه خواهد داد.
شخصیت فراجناحی
او به هیچ جناح خاصی تعلق نداشت و این ویژگی، او را به چهره‌ای قابل اعتماد برای همه تبدیل کرده بود. به تعبیر مقام معظم رهبری، آیت‌الله مهدوی‌کنی همه جا و همه وقت در موضع یک عالم دینی، یک سیاستمدار صادق و یک انقلابی صریح ظاهر شد و هرگز ملاحظات شخصی و انگیزه‌های جناحی و قبیله‌ای را به حیطه فعالیت‌های گسترده و اثرگذار خود راه نداد.
توانمندی در حل مسأله
مشکل‌گشایی در بحران‌ها نیازمند توانایی بالا در تحلیل ریشه‌ها، پیش‌بینی پیامدها و ارائه راه‌حل و اجرای آن دارد. در بحران‌ها، هیجانات، انسان را از حل مسأله دور می‌کند. در این زمان، حفظ آرامش، تصمیم بر اساس عقلانیت، و ایجاد امید در دیگران، بسیار اهمیت دارد. مقام معظم رهبری با اشاره به پذیرش نخست‌وزیری در یکی از سخت‌ترین دوران‌های جمهوری اسلامی توسط آیت‌الله مهدوی‌کنی، بر توانایی مدیریت و حل مسأله ایشان در بحرانی‌ترین شرایط تأکید می‌کند.
عمل‌گرایی و قاطعیت
در بحران‌ها، «زمان»، اهمیت فوق‌العاده‌ای دارد و اقدام قاطع، درست و به‌موقع، ضروری است. مقام معظم رهبری درباره ایشان بیان می‌دارد که آیت الله مهدوی کنی در همه عرصه‌های مهم کشور در دوران انقلاب، شجاعانه و با صراحت تمام، نقش‌آفرینی کرد.
اخلاق‌مداری
برای ایستادگی در میدان آزمایش قدرت، باید صفات اخلاقی نیک را در خود پرورش داد و از رذایل دوری کرد تا بر اساس حق و حقیقت حرکت نمود. بحران‌ها معمولاً با جنجال و اتهام همراه‌اند که با رعایت اخلاق و پرهیز از حاشیه می‌توان بر آنها غلبه کرد. علاوه بر این، فرد باید به گونه‌ای خود ساخته باشد که در سختی‌ها بتوان بر او حساب کرد. مقام معظم رهبری درباره آیت‌الله مهدوی‌کنی می‌نویسد: «این انسان بزرگ و پرهیزگار، همه وزن وزین خود را در همه حوادث این دهه‌ها سال در کفه حق و حقیقت نهاد و در دفاع از راه و سیره انقلاب و نظام، کوتاهی نورزید.»
مرد میدان سخت بودن، حاصل سال‌ها علم آموزی و عمل صادقانه و خالصانه است. در این صورت است که می‌توان در حل بحران‌ها بر او تکیه نمود. از این رو، حوزه‌های علمیه باید زمینه پرورش طلاب را در ابعاد علمی و عملی به گونه‌ای فراهم کنند که بتوان در شرایط سخت بر آنها تکیه کرد و از حالت نهاد صرفاً آموزشی فراتر رود. همچنین طلاب باید با کسب شایستگی‌های لازم، خود را توانمند سازند. امروزه به وضوح مشخص است که رهبر معظم انقلاب، بر اساس سوابق درخشان تاریخی، دستاوردهای ملموس کنونی و ظرفیت‌های پیش رو، به حوزه علمیه و طلاب اعتماد دارند. نگاه خوش‌بینانه ایشان ناشی از تداوم نقش تاریخی حوزه در تربیت نیروهای متعهد و کارآمد برای حفظ و پیشبرد انقلاب اسلامی است. این حقیقت در پیام ایشان به مناسبت یکصدمین سالگرد تأسیس حوزه علمیه قم آشکار است. این اعتماد، هم تشویق‌کننده و هم مسئولیت‌آفرین برای حوزه‌های علمیه و دانش‌آ
