صدسالگی حوزه؛

پا‌به‌پای صدسال تحول

ثمره حرکت اجتهادی زنده در حوزه علمیه، شکل‌گیری جمهوری اسلامی به عنوان نخستین حکومت بر مبنای فقه جعفری و عقلانیت دینی در دوران معاصر است. حکومتی که امروز در عرصه‌های گوناگون سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و حتی اقتصادی، الهام‌گرفته از مبانی اجتهاد و حکمت اسلامی است.

به گزارش رحا مدیا، حجت الاسلام داوود فریادرس، عضو تحریریه یادداشت‌نویسان رحا مدیا به بهانه همایش یکصدسالگی بازتأسیس حوزه علمیه قم در روزنامه سراج نوشت:

حوزه‌های علمیه در یکصد سال گذشته، نه فقط پایگاه حفظ معارف الهی که موتور محرک تحولات بزرگ تاریخ معاصر بوده‌اند. این نهاد اصیل، با تکیه بر فقه جواهری، حکمت متعالیه و اجتهادی پویا، از دل رنج‌ها و ریزش‌ها، بالیده و به الگویی بی‌بدیل از کارآمدی دینی تبدیل شده است.

از روزی که محمدبن‌یعقوب کلینی(ره) در کتاب شریف «کافی» با ترسیم نظریه امامت و ولایت فقیه، سنگ بنای پاسداری از دین در عصر غیبت را نهاد، تا روزی که امام خمینی(ره) با احیای همین مبنا، کاخ‌های پوشالی قدرت‌های جهانی را به لرزه درآورد، حوزه علمیه هرگز از رسالت تاریخی خود عقب ننشست. مسیر کلینی تا خمینی، روایت صبوری، اجتهاد، و مبارزه‌ای است که ثمره آن، تأسیس حکومتی مبتنی بر عقلانیت وحیانی و عدالت ولایی بود.

اعتماد تاریخی ملت به روحانیت، نتیجه آبرو، اخلاص و پیوند عمیق با درد مردم بود؛ اعتمادی که در لحظه‌های سرنوشت‌ساز، از مشروطه تا نهضت ملی شدن نفت، و از قیام ۱۵ خرداد تا پیروزی انقلاب اسلامی، تجلی یافت و نهایتاً به پایه‌ریزی حکومتی برآمده از متن شریعت انجامید. انقلابی که در ۲۲ بهمن ۵۷ به ثمر نشست، نه تنها یک رخداد سیاسی، بلکه عصاره هزار سال مجاهدت فکری و جهادی حوزه‌های علمیه بود.

حوزه در این قرن، نه تنها در حفظ دین، که در نوآفرینی آن برای عصر مدرن کامیاب شد. کارآمدی شالوده اصلی حرکت حوزه بود؛ اجتهادی زنده، فهمی عمیق از زمانه، و وفاداری بی‌چون‌وچرا به متون وحیانی، سه ضلع مثلث پایداری این نهاد کهن بود. در سایه همین اصول، حوزه توانست از دل سنت، آینده‌ای نو بسازد.

ثمره این حرکت، شکل‌گیری جمهوری اسلامی به عنوان نخستین حکومت بر مبنای فقه جعفری و عقلانیت دینی در دوران معاصر است. حکومتی که امروز در عرصه‌های گوناگون سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و حتی اقتصادی، الهام‌گرفته از مبانی اجتهاد و حکمت اسلامی است.

در این صد سال، حوزه علمیه در میدان‌های دیگری نیز خوش درخشید؛ از اعزام هزاران مبلغ به سراسر دنیا، تا تربیت فقیهان و متفکرانی که امروز در لبه‌های علم و تمدن اسلامی می‌درخشند. از تأسیس صدها مرکز تحقیقاتی و دانشگاهی گرفته تا نقش بی‌بدیل در دفاع مقدس، تولید نظریه‌های نوین علوم انسانی اسلامی و گشودن افق‌های جدید در تمدن‌سازی.

اکنون و در آستانه قرن دوم حیات نوینش، حوزه علمیه مأموریتی خطیر پیش رو دارد؛ تثبیت و تعمیق دستاوردهای گذشته و پاسخگویی خلاق به پرسش‌های فردا. مسیر پیش‌رو، مسیر همان حوزه‌ای است که از دل قرآن و سنت برخاست و با کارآمدی خویش، توانست پرچم دین را در عصر طوفان‌های جهانی برافرازد.

اگر قرن گذشته قرن اثبات کارآمدی حوزه بود، قرن آینده، قرن جهانی‌سازی تمدن اسلامی بر محور عقلانیت و معنویت خواهد بود. و این مأموریتی است که تنها از حوزه‌ای زنده، بالنده و زمان‌شناس برمی‌آید.

حوزه علمیه، اینک آماده است تا بار دیگر تاریخ را تغییر دهد.

guest
0 دیدگاه
بازخورد (Feedback) های اینلاین
مشاهده همه دیدگاه ها