رحا مدیا | زهرا ابراهیمی
از مهم‌ترین اصول بنیادین حقوق بین‌الملل، حق حاکمیت ملی و حق ذاتی دفاع است. این مفهوم در ماده 51 منشور ملل متحد صراحتاً ذکر شده و سنگ بنای دفاع مشروع دولت‌ها اینگونه بنا نهاده شده است. ایران عزیز ما نیز از این حق برخوردار بوده و هیچ دولت حقیقی و جعلی حق تجاوز به مرزهای میهن عزیزمان را ندارد.
حاکمیت ملی حکم می‌کند که ما بر کشور خویش حاکمیت مطلق داشته باشیم و سایر دولت‌ها به‌هیچ‌وجه حق دخالت مستقیم یا غیرمستقیم در امور کشور ما را ندارند؛ چرا که حق تعیین سرنوشت سیاسی و اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی ما از آنِ ماست و کسی نمی‌تواند این حق را سلب نماید.
تمام این سال‌ها مسئولین ما تلاش کردند تا از راه‌های مسالمت‌آمیز دست دشمن را از سرزمینمان کوتاه کنند؛ اما این بار تجاوز نظامی اسرائیل راه هرگونه مدارا را بست و ایران مجبور شد از حق مشروع دفاع بهره ببرد. سال‌هاست که تهدیدات اقتصادی و تحریم‌های غیرقانونی منجر به تضییع حقوق ملت ایران شده بود؛ اما باز نجابت این ملت و درک مصلحت‌ها باعث شد تا ما هیچ‌وقت شروع‌کننده هیچ جنگی نباشیم.
اسرائیل با وقاحت تمام جنگ را شروع کرد و ما عقلاً و منطقاً مجبور به دفاع شدیم. نکته قابل‌توجه در این دفاع این است که دفاع ما از کشور نه‌تنها حق قانونی و شرعی بلکه تکلیفی الهی و مبتنی بر حفظ کرامت و استقلال امت اسلامی‌ست.
در دیدگاه‌های سکولار آنچه مبنای حاکمیت یک ملت است صرفاً قراردادهای بین‌المللی است؛ اما در دیدگاه الهی خداوند انسان را خلیفه و جانشین خویش در زمین قرار داده و حفظ جان و مال و آبرو و سرزمین مسلمان را بر او و بر دیگران واجب و لازم دانسته است. منطبق بر اصل کرامت، حق ذاتی دفاع نه‌تنها در ماده 51 منشور ملل متحد بلکه پیش از آن در منشور الهی به شکلی صریح تبیین گشته است.
همان‌گونه که قرآن می‌فرماید: «أُذِنَ لِلَّذِينَ یُقَاتَلُونَ بِأَنَّهُمْ ظُلِمُوا ۚ وَإِنَّ اللَّهَ عَلَىٰ نَصْرِهِمْ لَقَدِيرٌ» به کسانی که جنگ بر آنان تحمیل گردیده، اجازه جهاد داده شده است؛ چرا که مورد ستم قرار گرفته‌اند؛ و خدا بر یاری آنها تواناست.
و یا در آیه‌ای دیگر چنین می‌خوانیم: «فَمَنِ اعْتَدَىٰ عَلَيْكُمْ فَاعْتَدُوا عَلَيْهِ بِمِثْلِ مَا اعْتَدَىٰ عَلَيْكُمْ ۚ وَاتَّقُوا اللَّهَ وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ مَعَ الْمُتَّقِينَ» (به‌طورکلی) هر کس به شما تجاوز کرد، همانند آن بر او تعدّی کنید! و از خدا بپرهیزید (و زیاده‌روی ننمایید)! و بدانید خدا با پرهیزکاران است!
طبق این آیات الهی دفاع از خویشتن نه‌تنها یک حق اختیاری که تکلیفی الهی‌ست و کوتاهی‌کردن در این تکلیف به‌مثابه تضعیف جایگاه اسلام است. تصمیم‌گیری در رابطه با این دفاع نیز بر عهده ولی‌فقیه می‌باشد. این نگاه شرعی، به حق دفاع ایران عمق معنایی و مشروعیتی ماوراء قواعد حقوقی صرف می‌بخشد.
علاوه بر آنچه ذکر شد غریزه حب بقا در انسان به‌عنوان امری فطری، او را بر این وامی‌دارد تا در برابر هر تجاوزی از خویشتن دفاع کند؛ بنابراین دفاع از خویش پیش از آنکه حقی شرعی و یا قانونی باشد امری عقلی و فطری است.
