به گزارش رحا، حجت الاسلام دکتر سیدمهدی موسوی، استاد حوزه و دانشگاه، با بررسی بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی به تبیین ابعاد نظریه مقاومت پرداخت که در ذیل می‌آید.
پنج ویژگی مقاومت
1- در مقاومت، شناخت حق است. در اولین عنصر نظریه مقاومت این که ما باید حق را بشناسیم و حق را انتخاب کنیم. ما دنبال حقیقت و واقعیت هستیم؛ آن چیزی که حقیقت هست، آن چیزی که واقعیت است و مبنا و اساس دارد برای ما مهم است. صرف اینکه مثلا یک قدرت طلبی یا صرف اینکه چون ما ایرانی هستیم، صرف اینکه چون مسلمان هستیم، نه؛ چون حق هستیم و از حق بودن خودمان دفاع می‌کنیم مهم است. پس شاخصه اول حق بودن است.
2- شاخصه دوم حرکت به سمت حق است. در نظریه مقاومت حرکت نهفته است. حرکت، تلاش و کوشش است.
3- سومین شاخصه‌ای که رهبر انقلاب برای تعریف مقاومت ارائه می‌دهد، ایستادگی و استقامت در راه حق است. گاهی وقت‌ها لذایذ، جاذبه‌ها، موانع و دشمنی‌ها انسان را از راه، باز می‌دارد. اما ما چه کار می‌کنیم؟ ما باید در راه حرکت به سوی حق ایستادگی کنیم.
4- چهارمین ویژگی نظریه مقاومت، کوتاه نیامدن در برابر موانع هست. هم پافشاری، هم کوتاه نخواهیم آمد.
5- پنچمین ویژگی نظریه مقاومت، عنصر مهم مقاومت، بازدارندگی است. ما چرا اهل مقاومت هستیم؟ چرا مقاومت را به عنوان یه یک اصل ازاصول عقلانی خودمان ایجاد می‌کنیم؟ می‌خواهیم با دنیا بجنگیم؟ نه؛ می خواهیم دنیا را نابود کنیم؟ نه؛ می‌خواهیم کشورگشایی کنیم؟ نه؛ می‌خواهیم مثلا زمینه ظهور را ایجاد کنیم؟ نه؛ این‌ها نیست.
رهبرانقلاب می‌فرمایند هدف نظریه مقاومت، بازدارندگی در همه زمینه‌هاست؛ اجازه ندادن به این که دشمن تخطی کند و مانع حریم ما، حدود ما، امنیت ما، معاش ما و پیشرفت ما شود. هدف نظریه مقاومت بازدارندگی است. در این‌جای سخنرانی مردم شعار میدهند: «نه سازش، نه تسلیم، نبرد با آمریکا» رهبر انقلاب می‌فرماید صبر کنید! من درباره مقاومت حرف می‌زنم، نه درباره نبرد؛ مقاومت یک بحث است، بحث نبرد و جهاد یک بحث دیگری است. ما الان مکلف به مقاومت هستیم.
این جمله رهبر انقلاب خیلی جالب است که به مردم تذکر میدهند که خلط نکنید؛ نبرد و جهاد یک مقوله است و مقاومت، مقوله دیگری است. ما خیلی خلط می‌کنیم.
بعد از این‌جا وارد ویژگی‌های نظریه مقاومت می‌شوند. ایشان می‌فرمایند که نظریه مقاومت اولا ریشه در فطرت بشریت دارد؛ ریشه در یک واکنش طبیعی است که همه انسان‌ها دارند؛ چیزی نیست که ما از خودمان در آورده باشیم. هر انسانی به طبیعت خودش که مراجعه می‌کند، می‌بیند که در مقابل تهاجم‌‌ها، درگیری‌ها و موانع بازدارندگی‌هایی دارد؛ پس اولا ریشه فطری دارد؛ به همین خاطر جهان‌شمول و انسانی است. فقط برای مسلمان‌ها به تنهایی نیست.
دو؛ دارای یک پشتوانه منطقی و عقلانی است، نه احساسی و جوزدگی. می‌گوید یک منطق و یک عقلانیتی پشت این نظریه است. نظریه مقاومت برآمده از یک عقلانیت و حکمت است. کسی که عقل را باور دارد و آن را حجت می‌داند، می‌فهمد که نظریه مقاومت چیست؛ والا اگر کسی عقل را حجت نمی‌دانست، به اصول عقلانی پایبند نیست و عقل را یک برساخته اجتماعی تحت حب و بغض‌ها بداند، دیگر نمی‌تواند از نظریه مقاومت بحث کند؛ چون ایشان می فرماید که نظریه مقاومت از یک منطق و پشتوانه عقلانی برخوردار است.
سومین ویژگی نظریه مقاومت این است که دارای ریشههای وحیانی است. ریشه در قرآن و روایات دارد.
چهارمین ویژگی نظریه مقاومت این است که یک نظریه و دکترین جامع اجتماعی و سیاسی درعرصه بین‌الملل است که منجر به ظهور قدرت جدیدی می‌شود که قدرت بودن این قدرت نه به ابزار نظامی، بلکه به میزان تأثیرگزاری او بر دل‌ها وعقل‌های مردم است. این‌جا مفصل بحث می‌کند و می‌فرماید نظریه‌های قدرت دو گونه‌اند؛ بعضی ازکشورهای تأثیرگزار، چرا تأثیرگزارند؛ چون ابزارو تکنولوژی‌های گسترده دارند، چون موشک و انرژی هسته‌ای بزرگ دارند؛ این‌ها به اعتبار آن ابزار و تکنولوژی‌هایی که دارند قدرت هستند و تأثیرگزارند.
رهبر انقلاب می‌فرماید براساس نظریه مقاومت، یک نوع جدیدی از قدرت و تأثیرگزاری بین‌المللی ایجاد می‌شود که به اعتبار موشکش نیست؛ نه اینکه موشک نداشته باشد، به اعتبار انرژی هسته‌ای نیست. همین جا در پرانتز بگویم که همین آقایانی که اخیرا در فضای مجازی گفتند که ما باید در دکترین خودمان در انرژی هسته‌ای تجدید نظر کنیم و باید به سمت بمب هسته‌ای برویم، نفهمیدن نظریه مقاومت است. در نظریه مقاومت ما به سمت یک قدرت جدید می‌رویم که آن قدرت معرفتی، قدرت شناخت و قدرت تأثیرگزاری بر دل‌ها و عقول مردم است. اگر انرژی هسته‌ای بازدارندگی داشت، الان یک سال است که اسرائیل می‌تواند از آن استفاده کند، اگر بازدارندگی داشت، چرا آمریکا نتوانسته از پس روسیه و کره شمالی بربیاید. در این نظریه مقاومت اصلا ما نیازی به انرژی هسته‌ای به معنای بمب هسته ای نداریم. ما چون اساس قدرت‌مان بر پایه نظریه مقاومت و تأثیرگزاری بر میلیون‌ها انسان و زیر سؤال بردن سیطره نظامی و اقتصادی غرب است. این را رهبر انقلاب در این سخنرانی مفصل توضیح میدهند؛ خیلی فوق‌العاده است.
ویژگی بعدی این است که نظریه مقاومت مؤید به تجربیات تاریخی است؛ یعنی این گونه نیست حرف انتزاعی محض باشد که مردم بیایید در برابر استکبار و رژیم‌های غربی مقاومت کنید، شاید احتمالا پیروز شوید. می‌گوید نخیر؛ به تجربه‌های تاریخی که نگاه می‌کنیم، هر کجا بشریت مقاومت کرد، هر کجا مردم مقاومت کردند، پیروز شدند. سنت الهی تاریخ و تجربه‌های تاریخی هم این را تأیید می‌کند. این هم ویژگی‌های نظریه مقاومت است. بعد می‌گوید نظریه مقاومت چند عنصر اساسی دارد.
عناصر پنجگانه مقاومت
عنصراول؛ توجه به ریشههای فطری و نظری مقاومت؛ یعنی اگر می‌خواهیم نظریه مقاومت را تبیین کنیم و در دنیا از آن بحث کنیم، روی جنبه فطری و انسانی ببریم و به عنوان یک الگوی جهانی معرفی کنیم، فقط یک کار شیعی اسلامی محض تعریف نکنیم؛ هر چند بنیادهای شیعی و قرآنی فوق العاده‌ای دارد؛ اما این‌ها ارشاد به حکم عقل و انسانی است.
دومین ویژگی این است که مقاومت موجب رشد و پیشرفت است و ما باید تلاش کنیم که دشمن به عقب بنشیند وما پیشرفت کنیم. پیشرفت درهمه زمینه‌ها لازمه نظریه و یکی از عناصراصلی نظریه مقاومت است.
محور بعدی هزینه است؛ مقاومت هزینه دارد، بی هزینه نیست؛ اما می‌فرماید هزینه مقاومت از هزینه سازش به مراتب کمتر است. هم مقاومت هزینه دارد، هم سازش هزینه دارد؛ هر دو هزینه دارد؛ اما سؤال این است که هزینه کدام کمتر و هزینه کدام بیشتر است. رهبر انقلاب می‌فرماید اگر درست نگاه کنیم، در طول تاریخ هم نگاه کنیم، می‌بینیم که هزینه سازش به مراتب بیشتر از هزینه مقاومت است.
عنصر بعدی که در مقاومت می‌فرمایند این است که توجه به وعده الهی و سنت‌های حاکم بر تاریخ و عدم بدبینی و عدم ناامیدی است. باید به آینده امیدوار بود. در مقابل، آن نگاه‌هایی که تاریخ و سیر تاریخ را نگاه بد شکست خورده جبهه حق می‌دانند که خیلی از ما در روضه هم همین کار را می‌کنیم؛ یعنی می‌گوییم انبیا شکست خوردند، امام حسین که شکست خورد، تاریخ شکست خورد، همیشه ظالمین پیروز شدند؛ اما در نگاه رهبر معظم انقلاب، در طرح کلی هم ببینید، در درس 18 و19و20 جایی که بحث فرجام نبوت را مطرح می‌کند، می‌گوید این‌طوری نیست؛ بلکه همواره پیروزان تاریخ، انبیا و اولیاء الهی بودند. آن‌ها بودند که مسیر را به سمت تعالی جلو بردند. امروز که نگاه می‌کنیم نسبت به دیروز پیروزمندتریم، جبهه مقاومت جلوتر است. نگاه امیدوارانه به تاریخ، نگاه الهی به تاریخ و پیشرفت بشریت، باعث امید به آینده می‌شود؛ بر خلاف خیلی‌ها که آیه یأس می‌خوانند که این‌جا مشکل داریم و… . رهبر انقلاب می‌فرماید باید به وعده الهی اعتماد داشت و امید به آینده داشت.
پنجمین عنصر مقاومت خروج از سیطره تسلیم و سازش است و به هیچ وجه نباید زبر بار سازش و تسلیم رفت. بعد می‌فرماید که مقاومت همیشه ممکن است. عنوانش این است: «ممکن بودن مقاومت در همه حالات و در همه شرایط».
بعضی‌ها می‌گویند مقاومت چیز خوبی است؛ اما امکان ندارد. الان نمی‌توانیم، آمریکا قدرت دارد، صهیونیست‌ها قدرت دارند، سازمان ملل و حقوق بشر برای خودشان است، مجبوریم؛ رهبر انقلاب می‌فرماید که مقاومت در همه شرایط ممکن است. اصل ممکن بودن مقاومت در همه شرایط؛ این را رهبر معظم انقلاب در طرح کلی مفصل توضیح داده است، در آن جا که می‌گوید بعضی از مجاهدان می‌گویند که باید حرکت کرد، حتی در جایی هم که احساس شکست کردی باید امید داشته باشی.
شرط موفقیت در مقاومت چیست؟ رهبر انقلاب پنج شرط مقاومت را هم بیان می‌کند که اگر می‌خواهی در مسیر مقاومت حرکت کنی با رعایت این پنج شرط حتما پیروز خواهی شد.
شرط پیروزی و موفقیت در مقاومت
شرط اول؛ مواجهه شجاعانه با مسائل داخلی و دشمنان است. شجاعت لازم است.
دوم؛ امید و امیدواری و نبود یأس
سوم؛ عقل و خردمندی؛ باید کلیه کارها بر اساس عقل و تدبیر و خردمندی باشد. با احساسات و جوزدگی و شعار و سرود مشکل حل نمی‌شود. آن‌ها لازم است و به عنوان ابزاری برای تهییج عمومی خیلی لازم است؛ اما کسی که می‌خواهد در جبهه مقاومت کار کند، باید بر اساس عقل و خرد کار کند و تدبیر داشته باشد. او امروز زد من نباید سریع جو زده بشوم و ده دقیقه بعد بزنم؛ باید به موقع بزنم؛ نه تعلل کنیم و نه شتاب زده عمل کنیم. این نه تعلل، نه شتابزدگی، ناشی از همین عقلانیت است.
چهارمین ویژگی این است که باید مبتکرانه باشد. اگر می‌خواهید در جبهه مقاومت پیروز شوید باید ابتکار به خرج دهید. رویه‌های سنتی گذشته را ملاک قرار ندهید. باید خلاقانه برنامه‌ریزی کنید، نو به نو باید برنامه‌ریز کنی، نو به نو باید ابزار جدیدی را به خدمت بگیری، باید ابتکار و خلاقیت در کیفیت حرکت و در به کار گیری ابزار داشته باشی. اگر ابتکار و خلاقیت نباشد طرف مقابل دست تو را می‌خواند و نمی‌توانی جلو بروی.
پنجم؛ مراقبت دقیق از تحریف اندیشه مقاومت؛ یکی از مهم‌ترین ترفندهایی که دشمن همواره برای شکست جبهه مقاومت مطرح می‌کند این است که تفسیرهای افراط و تفریطی از مقاومت ارائه می‌دهد. با ترفندهای مختلف، با جنگ نرم می‌آید و گروهی را تحریک می‌کند که شما تندتر یا کندتر حرکت کنید؛ شکست ایجاد می‌کند.
نمونه آن جنگ صفین است که معاویه با تحریک خوارج، خوارج تندتر از امیرالمؤمنین و مالک شد؛ چه کار کرد؟ خوارج را بر جامعه اسلامی حاکم کردند، حکومت امیرالمؤمنین را گرفتار حکمیت کردند، از آن طرف به دست یک آدم سازش‌کار و ساده‌لوحی به نام ابوموسی اشعری دادند.
این دوگانه افراط و تفریط همواره به ضرر جبهه اسلام بوده است. افراطیون، جنگ طلب‌ها، لا حکم الا لله ها، این‌ها فضا را تیره و تار می‌کنند و ناخودآگاه به گونه‌ای عمل می‌کنند که مردم را به آن سمت سوق میدهند، به تعبیر رهبر انقلاب در سخنرانی اخیرشان، مرجفون، کسانی که در دل مردم ترس ایجاد می‌کنند، کسانی که اضطراب و نگرانی ایجاد می‌کنند، این‌ها چه کارمی‌کنند؟ مردم می‌گویند اگر این مقاومت است؛ پس ما نمی‌خواهیم و سراغ همان سازش‌کاران می‌روند.
رهبر انقلاب در این‌جا می‌فرماید که از اصل نظریه مقاومت و جلوگیری از ترفندهای دشمن برای به افراط و تفریط کشاندن قضیه مراقبت لازم است. این تقریبا عصاره سخنرانی رهبرانقلاب در تاریخ 14 خرداد 98 بود. هر کدام از این اصولی که گفته شد نیاز به ساعت‌ها بحث دارد و تک تک این گزاره‌ها را می‌شود از کتاب «طرح کلی» و «روح توحید نفی عبودیت غیر خدا» به زیبایی می‌توان نشان داد. این نظریه جدیدی نیست، از همان مباحث قبل از انقلاب اسلامی، مفصل تبیین شده است.
