رحا مدیا | مریم اردویی
«بدنم را دوست نداشتم» «سه سال جلوی آینه نرفتم» اینها جملات یک ترنس و یکی از شخصیت‌های مستند «پیله ابریشم» بود که بر مبنای همین تصور از خود دست به عمل تغییر جنسیت زده بود. این مستند را در کنار تعدادی از طلاب و به دعوت حوزه هنری یزد به تماشا نشستیم. مستند جدید و بسیار قابل تأمل آقای محسن آقایی که با دیدی واقع‌گرایانه و دقیق به مسئله‌ی ترنس‌ها و عمل‌های تغییر جنسیتی که در ایران رقم می‌خورد، پرداخته است. مستند که حاصل یک کار پژوهشی قوی است، تلاش کرده تا لنز دوربین را به سمت زوایای کمتر پرداخته شده، اما حیاتی زندگی ترنس‌ها ببرد و از حقایق پس از عمل و دست‌های پنهان ترویج این عمل پرده بردارد و به ابهاماتی که در مورد این افراد وجود دارد، پاسخ دهد؛ از چگونگی عمل تغییر جنسیت تا مسائل مرتبط با ازدواج آنها.
مستند تلاش می‌کند تا با ارائه‌ی تعریفی درست از ترنس، راهکار غلط برخی پزشکان و روانشناسان را به چالش بکشد و پرده از حقیقت فتوای مراجع به ویژه امام و رهبری بردارد که به غلط تبدیل به مجوز شرعی این عمل حرام در ایران شده است. در واقع ترنس کسی است که از نظر روانی جنسیت خود را نپذیرفته و تصور می‌کند تنها تیغ جراحی است که می‌تواند ذهنیت او را با جنسیتش تطبیق دهد. اما تنهایی، انزوا، ناتوانی‌های جنسی پس از عمل و مشکلات روانی که گاه فرد را تا خودکشی پیش می‌برد، گواه این مطلب است که تغییر جنسیت اتفاق نیفتاده و تنها آورده‌ی این عمل برای جراحان و روانشناسانی است که با این ملال جنسیتی کاسبی می‌کنند.
بعد از دیدن مستند دغدغه‌ام نسبت به جنسیت و تفاوت‌های جنسیتی، جان تازه‌ای گرفت به گونه‌ای که مهمترین دستاورد این مستند در کنار تمام آورده‌های دیگری که برای من داشت، تقویت باور به جنسیت‌مندی نفس بود. چراکه اگر معتقد باشیم جنسیت فقط متعلق به همین کالبد مادی است و با نفس رابطه‌ای ندارد، پس چرا یک ترنس بعد از عمل تغییر جنسیت دچار آشفتگی روحی و روانی شده و تا مرز خودکشی پیش می‌رود. مگر نه این است که عمل فقط خلقت جسمی را دستکاری می‌کند پس چرا ما شاهد آشفتگی روحی این افراد بعد از عمل هستیم. این موضوع می‌تواند مویدی بر این مطلب باشد که چه بسا جنسیت ارتباطی با بعد ماورایی از حیات انسان داشته باشد. حقیقتی که از خلال آیات معاد نیز قابل برداشت است و چه بسا بتوان از رهگذر غور در این آیات به پاسخ‌هایی حقیقی برای این سوال رسید که: « آیا جنسیت امری اصیل و حقیقی است یا صرفا یک برساخت اعتباری؟ اگر جنسیت امری حقیقی نیست پس چرا در بهشت هم صحبت از زوجیت، خانواده و اطوارهای زنانه است؟ آیا این آیات بیان‌گر این حقیقت نیستند که زن و مرد بودن با نفس ما پیوندی حقیقی دارد؟»
موضوع نگران‌کننده، آماری بود که دکتر لاور یکی از پژوهشگران این مستند فاخر، بعد از پخش مستند در رابطه با رشد درخواست تغییر جنسیت بین جوانان و نوجوانان در ایران ارائه دادند که از ۹۲۰ مورد در سال ۹۱ به بالای ۳۰۰۰ مورد در سال ۱۴۰۲ رسیده است و قابل تأمل‌تر آنکه ۹۲ درصد از این افراد دخترانی هستند که تمایل به تغییر جنسیت و مرد شدن دارند. مسئله‌ای که هم اصل زوجیت را مورد مخاطره قرار داده و هم زنانگی را.
نکته‌ی مهم بعدی مطالبه‌ی به حق و بجای دکتر لاور از جامعه‌ی حوزوی بود. مطالبه‌ای که نیازمند تعامل حوزه و دانشگاه برای ارایه‌ی راهکاری حقیقی برای این مسئله است. راهکاری برون آمده از دین وحیانی اسلام که معتقدیم یک دین جهان شمول است. امیدوارم این مستند فتح بابی به سوی این تعامل ارزشمند و حیاتی شود که علاوه بر درمان این ملال جنسیتی به ارائه و اثبات نظریه‌ای بنیادین در مسئله‌ی جنسیت برآمده از دین اسلام منجر شده و بر مبنای آن راهکارهای تربیتی مبتنی بر تفاوت‌های جنسیتی جدی گرفته شود. در پایان از تلاش‌های ستودنی آقایان محسن آقایی و دکتر لاور و مجموعه سفیر فیلم برای ساخت این مستند ارزشمند عمیقا تشکر می‌کنم و امیدورام خداوند به این تلاش‌های مقدس برکت دهد.
