رحا مدیا | زهرا ابراهیمی
امید را نه یک ویژگی فردی بلکه یک مطلوب اجتماعی و نه صرفاً یک فضیلت اخلاقی بلکه یک ضرورت فرهنگی میدانیم؛ چرا که پیشرفت یک جامعه در گرو آن است. امید موتور محرک جامعه است و چرخهای کمال و تعالی بهواسطه آن میچرخد همان گونه که نبودش نتیجهای جز انحطاط و رکود نخواهد داشت.
اولین ثمره امید در اجتماع این است که بهواسطه امیدواری مردم، جامعه مسیر پویایی و تحرک را میپیماید. جامعهای که مأیوس باشد انگیزهای برای حرکت ندارد و بالعکس مردم امیدوار در یک جامعه انگیزه فراوانی برای تلاش بیشتر دارند چرا که معتقدند زحمتشان دیر یا زود به ثمر خواهد نشست.
افراد هر جامعهای مملو از استعداد و قابلیتاند. وقتی امیدواری را از یک جامعه بگیرند مردم نیز مشارکت اجتماعی نخواهند داشت و آن اجتماع از ظرفیتهای بالقوه خود محروم میگردد؛ اما در جامعه امیدوار بستر شکوفایی استعدادها مهیاست و رشد استعدادها غنای فرهنگی را بهدنبال خواهد داشت.
اعتماد و همبستگی را میتوان از دیگر نتایج امید دانست. وقتی شرایط در جامعه بهگونهای باشد که جوانان بدانند آینده بهتری در انتظارشان است طبیعتاً برای رسیدن به آن هدف تلاش میکنند و اعتمادشان به یکدیگر تقویت میشود گواینکه همگی در یک کشتینشستهاند و سعادت هر یک در سعادت دیگری اثرگذار است. این در حالیست که ناامیدی افراد را نسبت به یکدیگر بدبین کرده و ازهمگسیختگی اجتماعی را نتیجه میدهد.
یکی دیگر از ثمرات که امیدآفرینی بهدنبال دارد این است که بهواسطه امید، تاب تحمل و آستانه استقامت افراد در برابر مشکلات بالا میرود. انسانی که با نور امید قدم در جاده سختیها میگذارد تابآوری خود را بالا میبرد و دور تسلیمشدن خط میکشد. مؤمن امیدوار معتقد است که نتیجه تلاشش را یا در دنیا و یا در آخرت میبیند به همین دلیل هرگز زحمت خویش را عبث ندانسته و آن را کنار نمیگذارد. آنچه در جهاد و میل به شهادت شاهدیم نیز برگرفته از مؤلفه امید است.
در نگاه اسلام نیز توکل به خداوند و باور به وعدههای الهی از مهمترین مؤلفههای امیدآفرینی هستند که قرآن و روایات بر آن صحه میگذارند. اگر هدف از خلقت را رسیدن انسان و اجتماع به کمال شایسته خویش بدانیم آنچه انسان را در رسیدن به این هدف و استقرار ارزشهای الهی و دینی در جان انسان و جان جامعه یاری میرساند امید است. برپایی تمدن اسلامی جز با نصرت الهی امکانپذیر نیست و اعتقاد به نصرت الهی جز با امید تقویت نمیگردد. مفهوم انتظار رکن اساسی امید است و انتظار برای تشیع نه انفعال بلکه مصداق بارزی از امید و انگیزه فعال برای تحقق حکومت مهدویست.
والدینی که فاتحه یأس را خواندهاند فرزندان بانشاطی تربیت خواهند کرد چرا که امیدواری نشاط را به جامعه تزریق میکند و اینگونه روحیه امیدواری به نسلهای بعدی نیز منتقل میشود.
از جمله راههایی که دشمن در سالهای اخیر برای تخریب جامعه اسلامی از آن بهره برد یأس و ناامیدی بود. دشمن با حربه یأس بهدنبال متوقف کردن حرکت مردم بوده و به همین دلیل است که ضرورت مقابله با القائات ناامیدکننده دشمن مورد تأکید قرار میگیرد. پررنگکردن مشکلات کشور، پنهانکردن دستاوردها و القا کردن شبهات و حس بنبست منجر به بیتفاوتی نسبت به فرهنگ دینی و اسلامی میشود و زمینه انحراف و وابستگی به فرهنگ بیگانه را فراهم میکند پس اگر بخواهیم بذر انگیزه را در دل جوان بکاریم باید شبهات او را شخم بزنیم و اعتقادش را زیرورو کنیم تا آنچه را در مسیر اعتقادات فهم کرده تثبیت نماید.
از دیگر مواردی که لازم است در موضوع امیدآفرینی مورد توجه قرار گیرد این است که امیدآفرینی بهشکل صادق انجام پذیرد و نه کاذب. راه تمیز دادن امید صادق از امید کاذب این است که امید صادق همراه با تلاش و توکل و مبتنی بر واقعیتها و توانمندیهای داخلی است حالآنکه امید کاذب نشانهای جز توهم و آرزوهای بیاساس و تکیهبر غیر خدا ندارد.
تبیین دستاوردهای انقلاب و نظام، تبیین چشماندازها و تشویق به تلاش از مهمترین وظایف مسئولان در ایجاد امیدآفرینی در اجتماع است. علاوه بر این رسانهها و نهادهای فرهنگی نیز لازم است از طریق تولید محتوا به مبارزه با تبلیغات منفی دشمن بپردازند. امیدآفرینی نهتنها وظیفه مسئولان و رسانهها بلکه از مهمترین وظایف همه اقشار جامعه است.