به گزارش رحا مدیا،، نشست گفتمانی «حوزه آینده؛ فرصت‌ها و چالش‌ها» با همکاری خبرگزاری تسنیم، پایگاه خبری حوزه و رسانه رحا مدیا در تهران برگزار شد. در این نشست، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر قاسم ترخان، عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، به بررسی ابعاد مختلف مواجهه حوزه علمیه با تحولات فناورانه، به‌ویژه در حوزه هوش‌مصنوعی پرداخت.
هوش‌مصنوعی و الزامات صد ساله آینده حوزه علمیه
حجت‌الاسلام والمسلمین ترخان، در ابتدای سخنان خود، ضمن تقدیر از برگزاری این نشست تخصصی، تأکید کرد: تحولات فناورانه، به‌ویژه در حوزه هوش‌مصنوعی، آینده حوزه علمیه را با چالش‌ها و فرصت‌های بی‌سابقه‌ای مواجه کرده است.
وی گفت: ما باید حوزه علمیه را نه برای امروز و فردا، بلکه برای صد سال آینده بازطراحی کنیم. و این آینده، بی‌شک با فناوری‌هایی چون هوش‌مصنوعی گره خورده‌است.
استاد حوزه علمیه، ظهور هوش‌مصنوعی را زمینه‌ساز مسائل نوپدید فقهی و اخلاقی دانست و اظهار داشت: هوش‌مصنوعی، با پیچیدگی‌های خاص خود، پرسش‌های جدی و گاه بی‌سابقه‌ای در عرصه فقه و اخلاق ایجاد می‌کند. از جایگاه مسئولیت در اقدامات خودکار گرفته تا مالکیت داده‌ها و تصمیم‌گیری‌های اخلاقیِ الگوریتمی، همگی نیازمند اجتهادی به‌روز و پاسخ‌گو هستند.
هوش‌مصنوعی، ابزاری در خدمت تعالی علمی و پژوهشی حوزه
ترخان در ادامه، به ظرفیت‌های گسترده هوش‌مصنوعی برای ارتقای فعالیت‌های علمی در حوزه اشاره کرد و گفت: اگر به‌درستی از این فناوری استفاده شود، می‌تواند دستیار قدرتمندی برای طلاب و اساتید در عرصه پژوهش، آموزش، طبقه‌بندی متون و حتی تحلیل مقارن باشد. این یک فرصت بی‌نظیر برای نوسازی ابزارهای تحقیقاتی در حوزه علمیه است.
وی تأکید کرد: حوزه علمیه نیازمند یک برنامه‌ریزی جامع و آینده‌نگر برای مواجهه با موج تحولات فناورانه است.
ترخان گفت: ما نمی‌توانیم منفعلانه با این تحولات برخورد کنیم. باید با تدوین راهبردهای کلان، جایگاه حوزه را در جهان آینده تثبیت کنیم و نقش تمدن‌ساز خود را در عصر دیجیتال ایفا نماییم.
حوزه، ناظر بر اخلاق فناوری؛ رسالت فرهنگی و تمدنی
سخنران نشست، در پایان، مسئولیت هدایت اخلاقی و نظارت فرهنگی بر روند توسعه هوش‌مصنوعی را بر عهده حوزه دانست و خاطرنشان کرد: حوزه باید به‌عنوان مرجع هدایتی و اخلاقی، در تولید قواعد اسلامی استفاده از فناوری‌های نوین مشارکت فعال داشته‌باشد. در غیر این صورت، خطر استحاله فرهنگی و بی‌هویتی اخلاقی در جامعه بالا خواهد رفت.
