به گزارش رحا مدیا؛ حجت‌الاسلام والمسلمین حمید پارسانیا در افتتاحیه «سومین همایش ملی ترجمان غدیر با موضوع پیامدها و دلالت‌های فرهنگی و اجتماعی واقعه غدیر» که از سوی سازمان علمی و فرهنگی آستان قدس رضوی در دفتر قم برگزار شد اظهار داشت: در مورد پدیده‌های دینی از چند زاویه می‌توان بحث کرد که در عین حال متمم و مکمل یکدیگر هستند؛ زاویه نخست که مهم‌ترین ساحت به شمار می‌رود بحث از حقیقت مسئله است که روش متناسب با خود دارد.
وی بیان کرد: مسئله امامت و ولایت و مسئله نصب آن که توسط خداوند تعیین و توسط نبی اکرم ابلاغ و اتمام شده آیا این واقعه به لحاظ تاریخی واقعه صادقی است و به لحاظ اعتقادی مسئله‌ای حقی است که باید رخ می‌داد والا دین ناتمام می‌ماند؛ بحث اصلی آن در مباحث کلامی است و لایه عمیق‌تر از آن یک لایه فلسفی است که بحث اصل رسالت و نبوت به صورت کلی در مباحث فلسفی و امامت به عنوان امتداد مسئله نبوت مطرح می‌شود.
حجت‌الاسلام والمسلمین پارسانیا عنوان کرد:اما وقتی مسئله شکل تعیّن فرد خاصی پیدا می‌کند براساس تقسیم‌بندی که در علوم وجود دارد این به حوزه مباحث کلامی بازمی‌گردد، در این جا یک لایه دیگر از این بحث، لایه فقهی است.
وی ادامه داد: بحث امامت که عمدتا اهل سنت در مباحث فقهی و البته در مباحث کلامی نیز مطرح می‌کنند، به تبع مواجهه با ورود شیعیان به این بحث آنها نصب امام را با فعل مکلفین می‌دانند که با شورا و افراد تعیین می‌شود.
در باور شیعی نصب امام توسط خداوند سبحان انجام می‌شود
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی خاطرنشان کرد:لذا در این جا بحثی فقهی مطرح شده اما در باور شیعی به این دلیل که نصب امام توسط خداوند سبحان انجام می‌شود و این در قلمرو فقه الهی است که البته تعیین همه احکام به اراده تشریعی خداوند باز می‌گردد اما در مباحث فقهی یک تعیّن خاصی پیدا می‌کند و یک دانش خاصی را به وجود می آورد.
وی گفت:در مورد مسئله امامت اگر این فعل مستقیم خدای سبحان است، نصب و تعیین بحث در زمره مباحث کلان است که راجع به فعل و صفات خداوند صحبت می‌کند؛ این‌ها دانش‌هایی است که به این بحث می‌پردازند، البته در باور شیعی آن چنان نیست که مسئله امامت امتداد داشته باشد، یعنی بحث فقهی نیز در جایگاه خودش است.
این پژوهشگر و استاد حوزه افزود: نصب وقتی از ناحیه خداوند انجام می‌شود مکلفین و فعل انسان‌ها در قبال امام، یک فعل خاصی است، در واقع اعتقاد به امامت یک فعل است، همچنان که امام بیان کرده در رفتار و جز منابع استنباط، افعال مکلفین و برآن اساس عمل کردن از پیامدهای مسئله امامت است.
وی بیان کرد:ما به لحاظ تاریخی عمدتا از این زاویه وارد بحث شده‌ایم و بحث را متکلمین شیعه و شیعیان در طول تاریخ داشته‌اند و در کتب کلامی که شیعیان نوشته‌اند و بابی را مستقلا به این بحث اختصاص داده و دنبال کرده‌اند.
حجت‌الاسلام‌و المسلمین پارسانیا عنوان کرد: ورود به بحث نیز گاهی با ادله عقلی و نقلی غالب است و به هر صورت استمرار یافته اما یک زاویه دیگری از بحث وجود دارد، اینکه رویکرد اجتماعی و تاریخی داشتن مسئله است، به این معنا که این حادثه به عنوان یک واقعیت تاریخی چگونه رخ داد و چه زمینه‌هایی و اقبال نسبت به مسئله و یا اقبال به مقاومت در برابر مسئله چگونه پدید آمد؟
وی تصریح کرد:البته بحث به دو نحو رویکرد تاریخی و اجتماعی یا جامعه‌شناسی تاریخی می‌تواند مطرح باشد، آن چه در همایش امروز بیشتر به آن پرداخته شده بحث پیامدها و دلالت‌ها و حتی زمینه‌های تاریخی این مسئله است؛ یعنی چه مسائلی موجب شد تا حادثه غدیر بدین سان بیان و آن آیات بدین گونه وارد شود و پیامبر(ص) را از آن که هراسی به این مسئله نداشته باشد و به ابلاغ این پیام الهی بپردازد و موضوع‌گیری‌هایی که در قبال این حادثه رخ داد.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی اظهار داشت:سطح مسئله امامت، سطحی از دیانت است که با سطوح دیگر آن تفاوت دارد؛ دین گاهی در عرصه زندگی شخصی و گاهی در عرصه جستجوی حقیقت دین است، و وقتی بحث از توحید و نبوت و ابلاغ الهی و بحث از حادثه‌ای بزرگ می‌کنیم که در حرا رخ داد، یعنی کلمه توحید از آسمان حقیقت به دل و جان و قلب و ظرف معرفت پیامبر اسلام(ص) نازل و رسالت به او ابلاغ و این حقیقت بر او اشکار شد و این یک ظرف دیگری است.
وی خاطرنشان کرد: بحث اینکه توحید حق است و اعتقاد به توحید و ورود به توحید در عرصه وجود انسان و فهم و درک مسئله و ایمان به آن اهمیت دارد، جبرئیل بر پیامبر(ص) نازل و حقیقت بر او منکشف شد و او قبل از دیگران ایمان آورد مومنین نیز به آن چه که به پیامبر(ص) نازل شده بود ایمان آوردند و سپس وارد عرصه فرهنگ و تاریخ می‌شود و یک هویت جدیدی شکل می‌گیرد.
این استاد حوزه و پژوهشگر گفت: این جاست که یکی ابوطالب و دیگری ابولهب و یکی حمزه و دیگری سلمان و ابوذر و دیگری ابوجهل می‌شود و بعد از مواجهه این جاست که گروه مومنان و گروه کفار به وجود می‌آید و این جاست که فرهنگ و تاریخ عوض می‌شود و این جاست که نقطه عطفی در تاریخ به وجود می‌آید و مقاومت‌ها شکل می‌گیرد بحث از این زاویه که پیام توحید چگونه به تاریخ آمد و چگونه شکل گرفت و تقویت شد و چه جنگ‌هایی شکل گرفت.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی افزود:حضرت آیت الله جوادی آملی در پیامی در یکی از نشست‌های آستان قدس تاکید کردند که ما نیاز به یک الغدیر معاصر داریم تا مسئله امامت و ولایت از جهت تاریخی و فرهنگی و اجتماعی مورد توجه قرار بگیرد و حتی ایشان در رونمایی از تفسیر تسنیم به این مسئله اشاره کردند.
وی بیان کرد:ایشان در آن جا بیان کردند که در قبال علم چند مسئله است؛ گاهی علم می‌آید و جهل را مرتفع می‌کند و گاهی علم در قبال جهل نیست و در قبال جاهل است و گاهی در قبال جاهلیت علمی است و امتداد علم نسبت به جاهلیت اثر می‌گذارد و علم وقتی جهل را برطرف و یک حقیقتی را آشکار می‌کند که در این حوزه انسان منفعل است و وقتی چشم باز می‌کند علم پیدا می‌کند که خورشید می‌تابد، در واقع وقتی برهانی ساطع می‌شود می‌پذیرد و وقتی خورشید توحید می‌درخشد همگان به سادگی و سهولت می‌توانند آن را دریابند.
حجت‌الاسلام‌و المسلمین پارسانیا عنوان کرد:انسان عالم، عقل عملی او نیز فعال می‌شود و عالمانه عمل می‌کند و در واقع همه تلاش‌ها این است که جاهل، عالم شود؛در عصر جاهلیت قومیت و عصبیت و قبیله و عشیره و هویت فرد و نسبت به قبیله جایگاه افراد را تعیین می‌کرد و اسلام آمد و کلمه توحید را به عرصه فرهنگ آورد و طبق آیه قرآن، فتح کلمه توحید بود که بر عرصه فرهنگ مستقر شد.
وی تصریح کرد:انسان مسلمان بعد از اینکه توحید در جانش رخ داد اگر فرهنگ عالمانه و دینی نباشد انسان، غریب است و در غربت به سر می‌برد؛ حادثه غدیر آمد تا دین را به کمال خودش برساند.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی خاطرنشان کرد:وقتی پیامبر(ص) بر مسند امامت جامعه در مدینه قرار می‌گیرد، فرهنگ اسلامی نقطه عطفی را در عربستان و نیز در جهان ایجاد می‌کند، اما بعد از اسلام، جاهلیت قبل از اسلام برمی‌گردد و می‌خواهد غلبه کند و مانع از تحقق و عینیت بخش حضور اسلام درعرصه فرهنگ به زعامت و امامت آن باشد.
عملکرد ائمه معصومین(ع) و امیرالمومنین(ع)در دورانی است که امامت مستقر نیست
وی گفت:عملکرد ائمه معصومین(ع) و امیرالمومنین(ع) در دورانی است که امامت مستقر نیست که صاحب جواهر اشاره دارد وقتی امامت مستقر نیست امام به عنوان علم مسجم و معدن علم الهی و زبان ناطق خداوند در قربت و در غیبت است، در واقع دوران غیبت از سده سوم نیست که آغاز می‌شود با حذف امامت از صحنه تاریخ شروع می‌شود یعنی امام بر مسند امامت نیستند و این پدیده را تحمیل کردند.
حجت‌الاسلام‌و المسلمین پارسانیا افزود:حضور ائمه در تاریخ 250 ساله و مدل زیست شیعیان در عصر غیبتِ امامت بود نشان می‌دهد حضور امام با فقدان عینیت امامت چگونه عمل می‌کند و امام گاه در مسند خلافت نشسته و گاهی این فرصت به گونه دیگری رفتار می‌شود و گاه عاشورا و گاه صلح امام حسن(ع) است و این مدل‌هاییست که در عصر غیبت امامت نمایان شد.
وی بیان کرد:امامت یک حقیقت است و راه او همان روش‌های کلام نقلی و عقلی است که بوده و هست و خواهد بود و باید باشد و چیزی جای آن را نمی‌گیرد اما پرداختن به این مسئله که در زمانی که امامت در غیبت به سر می‌برد و چگونه باید رفتار کرد و چگونه این گونه می‌شود و راههای برون رفت از این مسئله چیست و آن چه در همایش امروز مورد توجه قرار گرفته سعی شده بیشتر از این زاویه به مسائل درس‌هایی که غدیر نحوه در مواجهه با جامعه اسلامی دارد بپردازد.
گفتنی است که در این همایش محورهایی چون غدیر ظهور فطرت انسانی و امتداد هدایت اجتماعی و فلسفه اجتماعی غدیر و ظرفیت‌های معاصر آن و بازاندیشی شادمانی اجتماعی در جهان معنایی غدیر و آموزه‌های غدیر برای سیاستگذاری فرهنگی امروز ما تبیین شد.
