رحا مدیا | محمدباقر خراسانی
توجه به پاک بودن محل زندگی
امام حسین علیه‌السلام به‌همراه یاران و همراهان روز دوم محرم سال ۶۱ وارد سرزمین کربلا شد و در آنجا خیمه زدند. حضرت برای اینکه محل اقامت شان پاک و مباح باشد، از صاحبان این زمین سؤال فرموده و ضمن شناسایی مالکان سرزمین کربلا- زمین که در آنجا خیمه زده‌اند-، روز سوم محرم یعنی یک روز بعد از ورود به کربلا، قسمتی از زمین کربلا را از بنی‌اسد به شصت هزار درهم خرید و با آنها شرط کرد که زوارش را به قبرش راهنمایی و آنها را سه روز مهمان کنند. حضرت با وجود این شرط و پس از پرداخت پول به بن‌ی اسد، زمین را دوباره به طایفه بن‌ی اسد برگرداند.
«رُوِیَ أَنَّ الْحُسَیْنَ علیه‌السلام اشْتَرَی النَّوَاحِیَ الَّتِی فِیهَا قَبْرُهُ مِنْ أَهْلِ نَیْنَوَی وَ الْغَاضِرِیَّهِ بس تین أَلْفِ دِرْهَمٍ، وَ تَصَدَّقَ بِهَا عَلَیْهِمْ، وَ شَرَطَ أَنْ یُرْشِدُوا إِلَی قَبْرِهِ، وَ یُضَیِّفُوا مَنْ زا ره ثَلَاثَهَ ایام»
شیخ بهایی در کتاب کشکول به نقل از سیّد بن طاووس بیان می‌کند که حضرت امام‌صادق(ع) فرمود: حرم حسین بن علی(ع) به فاصله چهار میل در چهار میل(بیش از ۶ کیلومتر در ۶ کیلومتر)، همان مکانی است که سیّدالشّهدا(ع) آنجا را خریداری نمود. این حرم برای فرزندان حسین بن علی علیه السلام و دوستدارانش حلال است؛ اما برای کسانی که با فرزندان حسین بن علی(ع) و دوستدارانش مخالفت می‌کنند، حرام است. به‌جهت پاک بودن، در این سرزمین برکت است.
سید بن طاووس می‌گوید: محمّد بن احمد بن داوود قمّی در «کتاب الزّیارات» می‌نویسد: که البته اهل کربلا به آن شرط عمل نکردند.
یکی از درس‌های مهم و قابل توجه از مکتب عاشورا این است که محل زندگی انسان، ولو اینکه به‌صورت موقت و برای کوتاه مدت هم باشد، باید پاک باشد، متعلق به دیگران و غصبی نباشد. به هیچ دلیل و بهانه‌ای نمی‌توانیم و نباید حریم و حقوق دیگران را نقض و به آن تجاوز کرد، لذا از منظر اسلام اصیل و مکتب نورانی اهلبیت علیهم‌السلام حقوق و حریم دیگران همیشه دارای احترام است.
رعایت حق‌الناس
یکی از درس‌های مهم و قابل توجه از دانشگاه عاشورا و سیره عملی در مکتب امام حسین علیه‌السلام رعایت حق‌الناس است.
این درس مهم دو بار در کربلا مورد توجه و تأکید جدی قرار گرفت و اباعبدالله هم به‌صورت عملی و هم با تذکر جدی بر آن تأکید فرمودند. در این خصوص نقل است امام حسین علیه‌السلام روز سوم محرم یعنی یک روز بعد از ورود به سرزمین کربلا، قسمتی از زمین کربلا را از طایفه بنی‌اسد به شصت هزار درهم خرید تا امام و همراهان در زمینی که متعلق به خود می‌باشد اسکان یابند و بعد از شهادت، مرقد مطهر خود و یاران باوفایش نیز در زمین و ملک شخصی خود باشد، لذا با این اقدام عملاً حق‌الناس و حق ملکی دیگران را به‌طور کامل رعایت کردند.
همچنین در شب عاشورا از یاران خود می‌خواهد کسی که حق‌الناس بر گردن او هست، از کاروانش جدا شوند.
موسی بن عُمیر از پدرش نقل می‌کند که امام علیه السلام در شب عاشورا به من امر فرمود در میان لشکریان اعلام نمایم کسی که بدهکار است، همراه و همرزم من نباشد. زیرا کسی که بمیرد در حالی که تصمیم نداشته‌باشد بدهی‌اش را بپردازد، داخل آتش جهنم می‌شود.
با این تأکید صریح حضرت و با توجه به دستورات و سیره عملی سایر اهل بیت علیهم‌السلام، حق‌الناس را از نکات مهم و مورد توجه جامعه می‌دانیم و امروزه یکی از گمشده‌های جامعه، بی توجهی به حقوق مردم و یکی از بی‌اخلاقی‌ها را عدم رعایت حق‌الناس می‌بینیم.
باید توجه داشت دین مبین اسلام از همه ادیان و جوامع، بر رعایت حق‌الناس هم پیشگام‌تر بوده و هم جامع‌تر به آن توجه کرده و هم برای بی توجهی کنندگان به این مهم، عذاب، عقوبت و مجازات در نظر گرفته است.
نکته حائز اهمیت آنکه در شرایط فعلی و حاضر جامعه، مصادیق حق‌الناس توسعه خاصی داشته و موارد مختلفی از حریم زندگی حقیقی و مجازی، حیات اجتماعی، فردی، خانوادگی و… را شامل می‌شود که رعایتش بیش از پیش لازم به نظر می‌رسد.
با عمل به درس‌های عاشورا، حسینی باشیم.
