به گزارش رحا مدیا، حجتالاسلام والمسلمین محمد حائری شیرازی، پژوهشگر حوزه علوم انسانی اسلامی، در یادداشتی با تأکید بر جایگاه کتاب در دیپلماسی فرهنگی اظهار داشت: «کتاب میتواند با روایتی درست و قابل فهم، نقشآفرینی کند. در جهان اسلام، کتاب یکی از مهمترین دروازههای ورود به گفتوگوی جهانی درباره عدالت، اخلاق، معنویت و هویت انسانی است.»
وی افزود: «برخلاف رسانهها که گاه هیاهو و جنجالآفرینی میکنند، کتاب با زبان اندیشه وارد گفتوگو میشود. گاهی یک اثر فاخر بیش از هر سخنرانی یا کمپین رسانهای میتواند پلی میان فرهنگها بسازد.»
چالشها
این پژوهشگر سه مانع اصلی در مسیر جهانیسازی علوم انسانی اسلامی را برشمرد:
زبان و ترجمه: به گفته او، مشکل اصلی، کمبود مترجمانی است که نهفقط «دوزبانه»، بلکه «دوفرهنگی» باشند و بتوانند مفاهیم اسلامی را در زبان امروز بازآفرینی کنند.
داخلی بودن محتوا: وی تأکید کرد بسیاری از آثار با فرض مخاطب بومی نوشته میشوند و برای جهانیان غیرقابل فهم باقی میمانند.
عرضه نادرست کتاب: حائری شیرازی گفت ضعف زیرساختها، تحریمها و نبود حضور حرفهای در پلتفرمهای جهانی باعث شده آثار ایرانی کمتر دیده شوند.
راهکارها
او در ادامه راهبردهایی برای عبور از این چالشها مطرح کرد:
تولید محتوای بومی با زبان جهانی؛ وفاداری به اندیشه اسلامی همراه با صورتبندی مفاهیم در چارچوب دغدغههای مشترک بشری.
راهبرد تخصصی در ترجمه؛ ایجاد هستههای دائمی ترجمه و تربیت مترجمان مفهومی.
شبکهسازی بینالمللی؛ برگزاری نشستهای مشترک، فعالسازی نخبگان ایرانی خارج از کشور و همکاری با مراکز علمی جهانی.
بستهبندی حرفهای و رسانهسازی؛ از طراحی جلد و شناسنامه علمی گرفته تا معرفی چندرسانهای و حضور در پلتفرمهای معتبری چون Amazon و Google Books.
تجربهها
حائری شیرازی یادآور شد: «آثاری از دکتر شریعتی، موسوی لاری و علامه طباطبایی توانستهاند وارد کتابخانههای غربی شوند؛ اما بسیاری از تلاشها به دلیل نبود راهبرد مستمر در توزیع ناکام ماندهاند.» او در ادامه افزود: «کشورهایی چون ترکیه و مالزی با تکیه بر نهادهای تخصصی و حرفهای، موفقیت بیشتری در دیپلماسی کتاب داشتهاند.»
وی در پایان تأکید کرد: «جهانیسازی علوم انسانی اسلامی تنها با حرکتهای فردی محقق نمیشود؛ بلکه نیازمند حرفهایگری در نشر، ترجمه هدفمند، اعتمادسازی نهادی و استمرار راهبردی است.»