به گزارش رحا مدیا، حجتالاسلام دکتر حجتالله فتحی، عضو هیأت علمی گروه فقه و حقوق پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، در یادداشتی تحلیلی با عنوان «مهدی نصیری و نعل وارونه» به نقد برداشتهای وارونه از قاعده فقهی «تَتَرُس» پرداخت و تأکید کرد: «فلسفه تترس حفظ جان بیگناهان است، نه بهانهای برای کشتار آنان.»
وی با اشاره به آیات قرآن کریم اظهار داشت: «قتل نفس بیگناه از بزرگترین گناهان در شریعت اسلام است؛ تا آنجا که خداوند در سوره مائده کشتن یک انسان بیگناه را همچون قتل همه انسانها معرفی میکند.» او افزود: «در سوره نساء نیز چهار مجازات سخت برای قاتل عمدی ذکر شده؛ از جمله خلود در دوزخ، غضب و لعنت الهی و عذاب عظیم.» به گفته فتحی، پیامبر اکرم(ص) نیز در روایتی هشدار دادهاند که حتی یاری رساندن به قتل یک مؤمن با نیمکلمه، انسان را از رحمت خداوند محروم میسازد.
این استاد حوزه با تکیه بر آرای فقها خاطرنشان کرد: «کشتن زنان، کودکان و دیوانگان—even اگر در میدان جنگ حاضر باشند—جایز نیست، مگر آنکه ضرورت قطعی وجود داشته باشد.» وی در ادامه به نقل از علامه حلی یادآور شد که چنین قتلی حتی در شرایط جنگی نیز ممنوع است مگر در موارد اضطرار.
فتحی در تبیین معنای تترس توضیح داد: «تترس تنها در شرایط درگیری بالفعل معنا دارد؛ یعنی وقتی دشمن بیگناهان را بهعنوان سپر انسانی استفاده کند و راهی جز آسیب به آنان برای شکست دشمن باقی نماند. حتی در این حالت هم، جواز به معنای الزام نیست بلکه تنها در صورت ضرورت مطرح میشود.» او تأکید کرد: «فلسفه تترس پیشگیری از تبدیل بیگناهان به ابزار جنگی دشمن است، نه سلب مصونیت از جان آنان.»
این پژوهشگر فقه سیاسی در بخش دیگری از سخنان خود مقایسه کشتار مردم غزه با قاعده تترس را «قیاسی معالفارق» دانست و اظهار داشت: «رزمندگان فلسطینی هیچگاه مردم یا اسرا را سپر خود قرار ندادهاند. از سوی دیگر، تترس تنها برای قدرت مشروع مطرح است نه برای جانی متجاوز. همانگونه که یک دزد نمیتواند به بهانه دفاع از خود صاحبخانه را بکشد، رژیم صهیونیستی نیز مجاز نیست زنان و کودکان غزه را قتلعام کند.»
وی در پایان تصریح کرد: «نتانیاهو که خود تحت تعقیب دیوان بینالمللی کیفری است، نمیتواند با استناد به قاعده تترس یا دفاع مشروع، جنایات علیه غیرنظامیان را توجیه کند. هر نوع توجیه این کشتارها در قالب تترس، اعانت بر قتل بیگناهان است و هیچ پشتوانه فقهی، حقوقی و اخلاقی ندارد.»