آیت‌الله قوامی در آغاز این نشست با تبیین مفهوم استکبار از منظر قرآن کریم، اظهار داشتند: “قرآن کریم اساس استکبار را در چندین آیه مطرح فرموده که ریشه آن به شیطان و ابلیس بازمی‌گردد. هنگامی که ابلیس خود را برتر از حضرت آدم دانست و از سجده امتناع ورزید، این ناشی از استکبارش بود. در آن مثلث معرفتی که قرآن ترسیم می‌کند – جن، انس و ملک – ابلیس از جن بود، فرشته‌ها از نور و انسان از خاک و روح الهی آفریده شده بود. وقتی قرار بر سجده شد، آن دو ضلع – فرشته‌ها و انسان – سجده کردند، اما ابلیس از سجده خودداری ورزید.”
ایشان با اشاره به پیامدهای این استکبار افزودند: “همین نگرش باعث شکل‌گیری نخستین نشانه‌های نژادپرستی در تاریخ بشر شد؛ زمانی که ابلیس گفت ‘من از نار هستم و این از خاک’، در حقیقت بنیان آپارتاید و تبعیض نژادی را پایه‌ریزی کرد.”
این استاد حوزه علمیه به تفاوت‌های مفهومی تکبر و استکبار اشاره کرده و توضیح دادند: “تکبر علائمی عینی از برتری‌طلبی در ثروت، قدرت، قبیله و امثال آن دارد، اما در استکبار همه چیز خیالی و مبتنی بر توهم برتری است. در منطق قرآن هر دو مفهوم مذموم هستند، چنانچه می‌فرماید ‘إِنَّهُ لا یُحِبُّ الْمُسْتَکْبِرِینَ’ یعنی مستکبرین محبوب خدا نیستند و به نفع ارزش‌های الهی عمل نمی‌کنند. در آیه دیگری می‌فرماید ‘أَلَیْسَ فِی جَهَنَّمَ مَثْوًى لِلْمُتَکَبِّرِینَ’ که جایگاه متکبران دوزخ است.”
آیت‌الله قوامی با استناد به سوره فاطر، به سنت الهی در مقابله با مستکبران اشاره کردند: “خداوند متعال در این سوره می‌فرماید استکبار در زمین همراه با مکر سیئ است و این مکر بد تنها به اهلش بازمی‌گردد. این یک سنت الهی است که در طول تاریخ جاری بوده است. استکبار همواره با نقشه‌های پلید همراه است و این نقشه‌های شیطانی در نهایت به خود مستکبران بازمی‌گردد.”
ایشان با اشاره به خطبه قاصعه نهج‌البلاغه، به تحلیل امیرالمؤمنین(ع) از استکبار پرداختند: “حضرت علی(ع) در این خطبه، ابلیس را ‘سلف المستکبرین’ معرفی می‌کنند؛ یعنی هر مستکبری که در تاریخ می‌بینید، سلسله آن به شیطان بازمی‌گردد. نظام‌های استکباری از فراعنه تا نمرود، همگی ادامه همان مسیر شیطانی هستند. اینها همه نظام‌های شیطانی هستند که خود را برتر می‌دانند، دیگران را تحقیر می‌کنند و اجازه رشد و تعالی را به دیگران نمی‌دهند.”
آیت‌الله قوامی با اشاره به مصادیق معاصر استکبار جهانی تأکید کردند: “مستکبران امروز به راحتی نسل‌کشی می‌کنند، از غزه می‌روند به ونزوئلا، خون می‌ریزند و منابع جهان را غارت می‌کنند. اینها با این توهم که ‘قدرت، حق می‌آورد’ عمل می‌کنند، در حالی که در منطق قرآن، ‘حق است که قدرت می‌آورد’. استکبار ریشه در نژادپرستی، سلطه‌طلبی، ثروت‌اندوزی و قدرت‌طلبی دارد.”
ایشان به پیشنهاد مقام معظم رهبری درباره استفاده از واژه «استکبار» اشاره کردند و گفتند: “ایشان در دهه اول انقلاب توصیه کردند که به جای اصطلاح غربی «امپریالیسم» از واژه قرآنی «استکبار» استفاده شود. این واژه امروز در گفتمان جهانی انقلاب اسلامی کاملاً جاافتاده است. مقام معظم رهبری حتی به خبرگان توصیه کردند که چنین واژه‌هایی را بیشتر ترویج دهند تا در گفتمان جهانی سیاست و اقتصاد و مدیریت نهادینه شود.”
در بخش دیگری از این نشست، به سیره عملی امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری در مقابله با استکبار اشاره شد: “امام خمینی(ره) با بینش عمیق تاریخی و دینی خود، آمریکا را ‘شیطان بزرگ’ نامیدند و تئوری ولایت فقیه را به عنوان آلترناتیو نظام استکباری مطرح کردند. مقام معظم رهبری نیز با همان خط مستقیم، بر مواضع استکبارستیزی پای فشرده‌اند. ایشان در همان ابتدای رهبری فرمودند که آمریکا ذاتاً با اسلام و انقلاب اسلامی مخالف است.”
آیت‌الله قوامی با اشاره به واقعه تسخیر لانه جاسوسی تأکید کردند: “این اقدام، نماد شکست هیبت استکبار بود و نشان داد که مستکبران مانند پهلوانان پنبه هستند که وقتی با آنها مقابله می‌شود، ضعفشان آشکار می‌گردد. امام خمینی(ره) با درایت کامل این حرکت را تأیید کردند و آن را ‘لانه جاسوسی’ نامیدند، نه سفارت.”
ایشان به سه سنت الهی در برخورد با مستکبران اشاره کردند: “نخست آنکه استکبار همواره با مکر سیئ همراه است. دوم آنکه این مکر سیئ به خود مستکبران بازمی‌گردد. سوم آنکه این نقشه‌های شیطانی به ضرر مستضعفان تمام نمی‌شود، بلکه به فرصتی برای آنان تبدیل می‌شود. این سنت الهی تغییرناپذیر است، حتی در عصر هوش مصنوعی و فناوری‌های پیشرفته.”
آیت‌الله قوامی در ادامه به تحلیل تاریخی استکبار پرداختند: “در طول تاریخ، انبیا و اولیای الهی همواره در مقابل استکبار ایستاده‌اند. از هابیل و قابیل شروع می‌شود، تا موسی و فرعون، ابراهیم و نمرود، پیامبر اسلام و ابوجهل، حسین بن علی و یزید. این نبرد همیشگی حق و باطل است که تا امروز ادامه دارد.”
ایشان با اشاره به فرمایش امام صادق(ع) که می‌فرمایند “اول معصیه الله الاستکبار”، تأکید کردند: “سرکشی در برابر خداوند از استکبار آغاز می‌شود و سایر گناهان از این ریشه سرچشمه می‌گیرند. مستکبران یا به فساد در زمین دست می‌زنند یا به خونریزی و نسل‌کشی مبادرت می‌ورزند.”
آیت‌الله قوامی به نقشه‌های استکبار جهانی در مقابله با انقلاب اسلامی اشاره کردند: “ما در اسناد لانه جاسوسی مشاهده کردیم که چگونه آمریکا به دنبال آموزش منافقین و ایجاد شورش‌های خیابانی بود. این همان مکر سیئ است که قرآن از آن سخن می‌گوید. اما سنت الهی بر این است که این نقشه‌ها به خودشان بازمی‌گردد، همانطور که در واقعه یازده سپتامبر و سپس در افغانستان و عراق شاهد بودیم.”
ایشان در ادامه به ویژگی‌های مستکبران از منظر روایات پرداختند: “در روایات آمده است که مستکبران دارای علائم و ویژگی‌های خاصی هستند: تکبر و غرور، تحقیر دیگران، انکار حق، ظلم و ستم، و فساد در زمین. اینها همان ویژگی‌هایی است که امروز در نظام استکبار جهانی شاهد آن هستیم.”
آیت‌الله قوامی به راهکارهای مقابله با استکبار از منظر قرآن و عترت پرداختند: “اولین راهکار، تقویت ایمان و اعتقاد به وعده‌های الهی است. قرآن می‌فرماید مستضعفان وارثان زمین خواهند بود. راهکار دوم، وحدت و انسجام در برابر استکبار است. راهکار سوم، مقاومت و پایداری است. راهکار چهارم، هوشیاری و بصیرت در برابر توطئه‌های دشمن است.”
ایشان در پایان با اشاره به وعده الهی پیروزی مستضعفان، ابراز امیدواری کردند: “با توجه به شواهد و قرائن، افول قدرت استکبار جهانی به ویژه آمریکا مشهود است و به زودی شاهد تحقق وعده الهی درباره پیروزی مستضعفان خواهیم بود. امروز شاهدیم که چگونه مقاومت در برابر استکبار جهانی، نتایج ملموسی در عرصه‌های مختلف داشته است. از یمن تا فلسطین، از عراق تا افغانستان، شاهد شکست پروژه‌های استکباری هستیم.”
در خاتمه این نشست، از شهید آرمان علی‌وردی به عنوان نمادی از نسل جوان انقلابی تجلیل شد. آیت‌الله قوامی در این خصوص اظهار داشتند: “شهید آرمان علی‌وردی نمونه‌ای از جوانان مؤمن و انقلابی است که در برابر استکبار ایستادگی کرد و با شهادت خود، بطلان تئوری گسست نسلی را به اثبات رساند.”
این نشست تخصصی که به همت مرکز اندیشه‌سازی حوزه‌های علمیه برگزار شد، گام مهمی در تبیین مبانی دینی استکبارستیزی و تقویت گفتمان انقلاب اسلامی در برابر نظام سلطه بود. شركت‌كنندگان در پايان نشست، با الهام از مباحث مطرح شده، عزم خود را برای ادامه راه استكبارستيزي و تقويت گفتمان انقلاب اسلامي اعلام كردند.
