حضرت زهرا(س) در روزگاری که پس از رحلت پیامبر اکرم(ص) فضای جامعه دستخوش فتنه، تردید و فشارهای سیاسی شده بود، همچون «قبله‌نمای ولایت» مسیر حق را نشان داد. در آن برهه حساس که مبانی اسلام ناب در معرض تحریف و انحراف قرار گرفته بود، وجود مبارک ایشان به عنوان معیاری الهی و دژی استوار در برابر جریان‌های انحرافی ایستادگی کرد. قبله‌نمایی ایشان تنها به جهت‌یابی سیاسی محدود نبود، بلکه ترسیم مسیر هدایت در تمامی ابعاد فردی، اجتماعی و معنوی بود. این نقش تاریخی حضرت زهرا(س) به‌گونه‌ای عمیق و ماندگار اثرگذار بود که جهت صحیح امت را تا امروز ترسیم نموده و به عنوان راهنمایی همیشگی برای پویندگان راه حق باقی مانده است.
حوزه‌های علمیه به درستی ایشان را الگو و معیار می‌دانند؛ چراکه سیره فاطمی، مجموعه‌ای جامع و کامل از معرفت ناب، استدلال محکم، بصیرت عمیق و مقاومت شکست‌ناپذیر است. این عناصر اساسی، بنیاد تربیت عالم ربانی و ساختار شخصیتی طلبه‌ای آگاه و مسئول به شمار می‌آید. در مکتب فاطمی، علم بدون تقوا، معرفت بدون عمل و دانش بدون مسئولیت‌پذیری اجتماعی معنا و مفهومی ندارد. این همان فلسفه وجودی حوزه‌های علمیه است که باید در پرتو سیره ایشان تحقق یابد.
حضرت زهرا(س) ولایت را محور هویت دین و اساس استمرار رسالت نبوی می‌دانست. دفاع تاریخی ایشان از امیرالمؤمنین(ع)، نه صرفاً یک رفتار عاطفی و احساسی، بلکه تبیین یک اصل اساسی در تداوم رسالت و حفظ اصالت دین بود. در خطبه فدکیه که نمونه بی‌نظیر استدلال و منطق در تاریخ اسلام است، آن حضرت با ساختاری کاملاً منطقی و نظام‌مند، ابتدا مبانی توحید را تشریح می‌کند، سپس جایگاه نبوت را تبیین می‌نماید، فلسفه احکام و مقررات دینی را روشن می‌سازد و در نهایت، با استدلالی متقن نتیجه می‌گیرد که جدا کردن امامت از مسیر نبوت، به معنای گسستن پیوند امت با حقیقت و محروم ماندن از هدایت الهی است. این منطق استدلالی و شیوه برهانی، الگوی حقیقی برای حوزه‌های علمیه است؛ زیرا دفاع از حق باید همواره بر پایه حجت علمی و استدلال عقلانی استوار باشد، نه بر موج احساسات زودگذر یا مصلحت‌سنجی‌های مقطعی و سست‌بنیاد.
در اوج فشارها و سخت‌گیری‌ها، سکوت گزینه‌ای بود که بسیاری به آن پناه بردند، اما فاطمه(س) به خوبی فهمیده بود که سکوت در برابر تحریف و سکوت در مقابل انحراف، نوعی امضای تاریخی و تأیید عملی بدعت‌ها است. بنابراین، با شجاعتی کم‌نظیر و روحیه‌ای استوار، روشنگری و افشاگری را به‌عنوان مسئولیت الهی خویش برگزید. حضور ایشان در مسجد النبی، ایراد خطبه‌های آتشین، احتجاج‌های مستدل و منطقی و ایستادگی‌اش تا واپسین لحظات عمر پربرکت، نمونه‌ای بی‌بدیل از مسئولیت‌پذیری اجتماعی و دینی است که هر عالم دینی و هر طلبه‌ای باید آن را سرمشق خود سازد. ایشان وزن حقیقت و مسئولیت الهی را سنگین‌تر از آسایش فردی و مصلحت‌اندیشی‌های دنیوی می‌دید و همین روحیه والا و بینش عمیق، رمز جاودانگی سیره فاطمی در حوزه‌های علمیه و محبوبیت ابدی ایشان در دل‌های مؤمنان است.
حضرت زهرا(س) عالِمی وارسته و دانشمندی ربانی بود که علمش در خدمت ولایت و ولایتی که پیروی می‌کرد ریشه در معرفتی ژرف و شناختی ناب داشت. این پیوند ناگسستنی میان «دانش»، «بصیرت» و «هدایت» همان چیزی است که ایشان را به قبله‌نمای راستین ولایت بدل کرد. زمانی که مسیر حق و باطل در هم آمیخته شد و معیارها و نشانه‌ها مخدوش گردید، رفتار فاطمی و مواضع استوار ایشان به عنوان شاخص و میزان دقیق، جهت درست و مسیر حق را نمایان ساخت. تأثیر این نقش آفرینی به حدی عمیق و گسترده بود که مسیر انتخابی ایشان، حجتی برای همۀ تاریخ شد و تا ابدیت باقی ماند؛ زیرا فاطمه(س) شخصیتی نیست که در تحلیل‌ها و بررسی‌ها به ظرف زمان و مکان خاص خود محدود شود، بلکه حقیقتی زنده و همیشه جاری است که برای سنجش و ارزیابی همۀ زمان‌ها و مکان‌ها کارایی دارد.
از همین رو، حوزه‌های علمیه وقتی از الگوی فاطمی سخن می‌گویند، به‌دنبال یک شخصیت تاریخی صرف نیستند؛ بلکه به‌دنبال مکتبی جامع و نظام‌مند هستند که عمق معرفت، دقت استدلال، شجاعت در بیان حق، و مسئولیت‌پذیری اجتماعی را در کنار هم به نمایش می‌گذارد. حوزه‌ای که چشم به قبله‌نمای فاطمی بدوزد و راه خود را با معیارهای سیره ایشان تنظیم کند، نه در فتنه‌ها حیران می‌شود، نه در تزلزل‌ها مردد می‌گردد و نه در مسیر حق دچار انحراف می‌شود. چنین حوزه‌ای می‌تواند در طوفان‌های سهمگین تاریخ استوار بماند و مسیر هدایت را به درستی به نسل‌های آینده نشان دهد.
حقیقت آن است که حضرت زهرا(س) تنها بانوی خانه علی(ع) نیست؛ او معیار هدایت، میزان تشخیص حق از باطل و نقشه راهی است که برای همیشه، مسیر مومنان را جهت می‌دهد. سیره فاطمی، سرمایه‌ای گران‌بها و میراثی ماندگار است که اگر حوزه‌ها به آن تمسک جویند و در مسیر آن گام بردارند، هم علمشان از نورانیت و معنویت بهره‌مند می‌شود و هم موضعشان در برابر انحرافات و تحریف‌ها استوار و حقیقی می‌گردد. این‌گونه است که فاطمه(س) قبله‌نمای ولایت شد و این‌گونه است که هر کس دل در گرو حقیقت دارد و طالب شناخت مسیر راستین است، راه را از زاویۀ نگاه او می‌یابد و در پرتو وجودش به مقصد می‌رسد.
رحامدیا (رسانه حوزه انقلابی)
