رحا مدیا | جواد کاوندی
روایتی از پیامبر اکرم(ص) وجود دارد مبنی بر اینکه «مَثلُ الْامامِ مَثَلُ الْکعْبَةِ، اذ تُوْتی وَ لَا تَأْتِی» مَثل امام مانند کعبه است، باید مردم به سوی او بروند نه اینکه او به سوی مردم بروند (بحار الأنوار : ج ۳۹ ص ۳۵۳ ح ۲۲۴).
رسالت انبیا در انذار مردم و دعوت ایشان به سوی راه سعادت بود؛ اما در این روایت سخن از چیزی است بغیر از رسالت انبیاء. این روایت بیان کننده آن است که جامعه ایمانی باید به نقطه‌ای از پذیرش دین برسد که خود مردم ضرورت رجوع و پیروی از امام را درک کرده و به گرد او بچرخند. این در حالی است که در دوران ائمه اطهار(ع) کمتر مواقعی بوده است که جامعه به این روایت عمل کرده باشد. تنها در اوایل دوران حاکمیت امیرالمؤمنین(ع) مردم با اشتیاق به گرد ایشان جمع شدند و همین مقدار در تمام دوران حکومت حضرت نیز به یک میزان نبوده و رو به کاهش بود.
تاثّربرانگیزترین مساله در نهضت حضرت اباعبدالله(ع) نیز در آن بود که شیعیان آن حضرت به این روایت عمل نکرده و در خانه نشستند، و از حضرت دعوت کردند تا از مدینه به کوفه برای سرپرستی ایشان طی مسافت کنند، و اینگونه بود که آن حضرت می‌بایست بیابان‌ها را در می‌نوردیدند تا به کوفه برسند؛ که البته هیچ گاه نیز چنین نشد.
واقعه 15 خرداد را اگر در پرتو این روایت مورد بررسی قرار بدهیم، باید اذعان کنیم که این حادثه در تمام ادوار تاریخ کم نظیر بوده است. عظمت ماجرا در آن است که مردم پس از آن که شنیدند مرجع تقلیدشان توسط دستگاه طاغوت دستگیر شده است، قیام کرده و به سوی او شتافتند. مردم قم و برخی شهرهای دیگر مانند ورامین و پیشوا بیش از هر مردم دیگری در طول تاریخ به این روایت عمل کرده و البته که هزینه سنگینی نیز متقبل شدند.
حال در کنار این روایت، آیه 25 سوره حدید را نیز باید مورد توجه قرار داد: «لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَيِّنَاتِ وَأَنْزَلْنَا مَعَهُمُ الْكِتَابَ وَالْمِيزَانَ لِيَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ…» همانا ما پیامبران خود را با ادلّه روشن فرستادیم و با ایشان کتاب و میزان عدل نازل کردیم تا به اجرای عدالت قیام کنند… .
آری مسلَّم است که اگر مردم امام خود را همراهی نکنند، او هرگز نمی تواند قدمی برای تحقق احکام اسلامی بردارد و میزان موفقیت امام در ایفای نقش خود به صورت مستقیم در گروی حمایت و همراهی مردم با ایشان است.
با مطالعه حادثه 15 خرداد می‌توان گفت جامعه شیعه به مرحله‌ای از بلوغ رسیده بود که می‌توانست به مضمون بسیاری از روایات و آیات اجتماعی و سیاسی قرآن عمل کرده و به درستی نقش خود را در الگوی امامت و امت ایفاء نمایند. این همه در حالی است که مصداق آن کسی که نقش امامت را در این جامعه بر عهده داشت نه معصوم(ع)، بلکه فقیهی بود که فردی معصوم نبود؛ تا این مساله نیز دلیل دیگری بر رشد جامعه ایران باشد.
آری 15 خرداد 1342 روزی بود که پایه‌های الگوی امامت و امت شکل گرفت. امام کسی است که پیشاهنگ مردم حرکت کرده و مردم نیز گرد او حرکت می‌کنند. در اینجا به سان منظومه شمسی، مردم یک حرکت به گرد امام، و حرکت دیگری به تبع حرکت امام دارند. این آهنگ هماهنگ عنصری است که تنها در مقاطع نادری از تاریخ تحقق یافته است. بی درنگ رمز موفقیت نهضت حضرت امام خمینی(ره) و مردم ایران اسلامی در همین مساله است.
زین رو امام راحل معتقد بودند: «من با جرأت مدعى هستم که ملت ایران و توده میلیونى آن در عصر حاضر بهتر از ملت حجاز در عهد رسول الله- صلى الله علیه و آله- و کوفه و عراق در عهد امیرالمؤمنین و حسین بن على- صلوات الله و سلامه علیهما- مى باشند.»(صحیفه نور، ج 21، ص 410)
