اشاره: دهم ماه مبارک رمضان سالروز رحلت بانویی است که در تمام عرصه هستی تنها او این افتخار را یافت که همدم و مونس خاتم پیامبران الهی حضرت ختمیمرتبت محمد مصطفی صلی الله علیه وآله باشد و این انس و الفت تا جایی بود که خداوند او را نهتنها در دنیا که حتی در آخرت و زندگی ابدی آن نیز، بهعنوان همدم و همسر و همراه رسولش برگزید. بانویی که هرچند اجل مهلتش نداد تا به ثمر نشستن آرزوهایش برای پاگرفتن دین محمد صلی الله علیه وآله را به چشم ببیند، ولی محبوبش رسول خدا، حتی در روزها و روزگاران بعد از او هم، فراموش نکرد و به هر بهانهای از او میگفت، از مهربانیهایش، از حمایتهایش، از کرامت و بخشندگیهایش و هر بار با یاد و نام «خدیجه(س)»، چشمان مبارکش به اشک مینشست.
به گزارش رحا مدیا؛ به مناسبت دهم رمضان سالروز رحلت بزرگ بانوی اسلام حضرت ام المؤمنین حضرت خدیجه کبری سلاماللهعلیها در رابطه با این شخصیت بینظیر تاریخ اسلام با حجتالاسلام سید حسین حسینی قمی، استاد حوزه و کارشناس مذهبی گفتوگویی انجام شده که در ادامه میخوانید؛
حجتالاسلام حسینی قمی با اشاره به جایگاه خاص حضرت خدیجه سلاماللهعلیها بهعنوان جده ائمه(س)، اظهار کرد: در مورد شخصیتی سخن میگوییم که مادر دوازده امام است. هم امیرالمؤمنین، هم فرزندان عزیزشان، اگرچه مادر امیرمؤمنان فاطمه بنت اسد سلاماللهعلیها بود ولی حضرت خود در نهجالبلاغه میفرمایند: «من در خانه رسول خدا(ص) بزرگ شدم؛ «وَ کانَ یمْضَغُ الشَّیءَ ثُمَّ یلْقِمُنِیهِ» من طفلی بودم در خانه پیامبر خدا» در این سالها خدیجه کبری برای امیرمؤمنان(ع) مادری میکرد.
این استاد حوزه علمیه تصریحکرد: این بانوی بزرگوار مادر دوازده امام(ع) و سیزده معصوم(ع) است. هرچه در عظمت این بانوی بزرگوار بگوییم کم است. شاید این سخن کافی باشد که در منابع تاریخی آمده وقتی این بانوی بزرگوار از دنیا رفتند، پیامبر خدا(ص) خانه نشین شدند. بهخصوص که رحلت ایشان با فاصله کمی بعد از وفات حضرت ابوطالب علیه السلام رخ داد و حضرت(ص) با از دست دادن این دو بزرگوار کمتر از خانه بیرون میرفتند و آن سال را «عام الحزن» سال غم و اندوه نامیدند.
وی تصریحکرد: تقدیم تمام ثروت و دارایی در راه اسلام؛ کار سادهای نیست. شیخ طوسی در امالی نقل کرده که رسول خدا(ص) فرمودند: «مَا نَفَعَنِی مَالُ قَطُّ» هیچ مالی برای من سود نداشت بهاندازهای که مال خدیجه(س) به درد من خورد. حضرت رسول(ص) با اموال خدیجه کبری سلاماللهعلیها چه میکردند؟ پنج مورد را حضرت نام میبرند «وَ کانَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّیاللَّهُعَلَیهِوَاله یفُک مِنْ مَالِهَا الْغَارِمَ» یعنی افرادی که بدهکار بودند و زیر دِین بدهی ماندهبودند و آبرویشان در خطر بود، نخستین هزینهکردِ اموال خدیجه کبری(ع)، پرداخت بدهی بیچارگان بود.
موارد مصرف اموال حضرت خدیجه سلاماللهعلیها
کارشناس برنامه پرمخاطب «سمت خدا» تأکید کرد: «وَ الْعَانِی وَ یحْمِلُ الْکلَّ» کَلَّ یعنی آدمهای ناتوان، کسی که کسی را ندارد و تنهاست، «وَ یعْطِی فِی النَّائِبَةِ» کسی که مصیبتدیده بود و گرفتاری داشت «وَ یرْفِدُ فُقَرَاءَ أَصْحَابِه» آن دسته از اصحاب پیامبر که فقیر و نیازمند بودند، حضرت به آنها پول میدادند، «إِذْ کانَ بِمَکةَ وَ یحْمِلُ مَنْ أَرَادَ مِنْهُمُ الْهِجْرَة» هرکس میخواست از مکه به مدینه هجرت کند. مسلمانها در مکه در سختی بودند. باید هجرت میکردند و به مدینه میرفتند. رفتن به مدینه هزینه داشت مخصوصاً که کفار قریش اجازه نمیدادند آنها اموالشان را همراه خود ببرند.
این کارشناس دینی افزود: حضرت خدیجه سلاماللهعلیها بیش از همه ثروت داشت. این پنج مصرف، مصرف اموال حضرت خدیجه کبری سلاماللهعلیها بود بدهی بدهکاران را پرداخت میکردند، برای آزادی اسیران استفاده میشد، برای کمک به آنها که بی کس و بی خانه مان بودند صرف میشد، به کسانی که قصد هجرت داشتند کمک میکردند. شما مال از این با برکتتر سراغ دارید؟ مال و اموال ما چه میشود؟ این سؤال مهمی است که باید از خودمان بپرسیم. روزی پیامبر خدا(ص) گوسفندی قربانی و بین نیازمندان تقسیم کردند. بخش کمی از آن را برای خود گذاشتند. یکی از ناظران گفت: همه رفت! حضرت فرمود: نه، همه ماند: «ما عِنْدَکُمْ یَنْفَدُ وَ ما عِنْدَ اللَّهِ باق»
ایشان برخلاف دیگران، با ربا اموالش را زیاد نمیکرد
وی ادامهداد: یکی از زیباییهای کار این بانوی بزرگوار این بود که در دورانی که بالاترین درآمدها و سودها از ربا بود، این بانوی بزرگوار با ربا اموالش را زیاد نمیکرد. قرآن کریم میفرماید: در عصر جاهلیت ربای چند لایه میگرفتند. «أَضْعافاً مُضاعَفَة» یعنی به کسی قرض میدادند و چند برابر آن را میگرفتند. بهعنوان مثال یک میلیون قرض میدادند و میگفتند: تا سال بعد با دویستهزار تومان سود باید بازگردانی. سال بعد آن بندهخدا میگفت نمیتوانم. ندارم بدهم! میگفت: اگر نداری، باشد سال بعد دویستهزار تومان دیگر هم باید ربا بدهی. آیه نازل شد «لا تَأْکلُوا الرِّبَوا أَضْعافاً مُضاعَفَةً»(آلعمران، ۱۳۰) چند برابر نخورید.
حجتالاسلام حسینی قمی خاطرنشان کرد: در این دوران، دورانی که اساس کارها با رباخواری بود، این بانوی بزرگوار با تجارت کار میکرد. اموالش را برای آزاد کردن اسیر، برای پرداخت بدهی بدهکارها، برای کمک به بیکسها و مصیبت زدهها صرف میکرد.
معاد را باور داشت
استاد حوزه در بخش دیگری از سخنان خود به موضوع یقین و باور حضرت خدیجه سلاماللهعلیها اشاره کرد و یادآور شد: امروز ما هم اگر بخواهیم در عظمت حضرت خدیجه بگوییم، باید بگوییم: ایشان معاد را باور داشتند. مشکل ما ضعف اعتقادی ماست. ما دست خالی میرویم و اگر دست خالی برویم، دیگر نمیتوانیم کاری کنیم. حضرت خدیجه هر کاری انجام داده، اینجا بوده است.
این کارشناس مذهبی با بیان اینکه ماه ضیافت الله بهترین زمان بهره مندی از فرصتها در راستای رسیدن به سعادت دنیا و آخرت است، گفت: الآن از این فرصت استفاده کنیم. چه فرصتی از ماه ضیافت الله بالاتر است؟ حضرت خدیجه(س) بانویی بود که نامش در تاریخ باقیماند. نه فقط بهدلیل فضایلی که خدا به او داد، پیامبر خدا(ص) همسران متعددی داشتند، همه مثل حضرت خدیجه(س) بودند؟ نه، این بهدلیل ایثار ایشان بود. خدیجه کبری سلاماللهعلیها همه اموالشان را دادند نه بخشی از مالشان را. ابن عباس در تفسیر آیه «وَ وَجَدَک عائِلًا فَأَغْنی»(ضحی، ۸) میگوید: با مال خدیجه کبری سلاماللهعلیها پیامبر(ص) توانست مشکلات مالی مسلمانان را حل کند.