رحا مدیا | ابراهیم شریفی
زیستن در عصر رسانه برای انسان مؤمن، چالش‌ها، ویژگی‌ها و سبک زندگی خاصی را به دنبال دارد به‌نحوی‌که او را از دیگران متمایز می‌کند. یک فرد مؤمن در فضایی که پر از محتوای غیراخلاقی و انحرافی است، مرزهای ایمانی خود را حفظ می‌کند و از رسانه‌ها برای تبلیغ خوبی‌ها و نشر معارف الهی استفاده می‌کند.
آیت‌الله بهجت یکی از شخصیت‌هایی است که باوجود زیستن در عصر رسانه، مغلوب رسانه‌ها نبود؛ بلکه سبک زندگی خود را بر رسانه‌ها غلبه داده بود و عمدتاً فرمایشاتشان در صدر اخبار بود و شهرت زیادی در جهان اسلام پیدا کرده بودند؛ سبک زندگی ایشان بر محور ساده‌زیستی و دوری از تجمل‌گرایی بوده و باوجود جایگاه علمی و مرجعیت دینی، همواره زندگی‌ای بسیار ساده، بی‌آلایش و دور از هرگونه تشریفات مادی داشتند. این رویکرد نه‌تنها بخشی از شخصیت فردی ایشان بود، بلکه به مثابه الگویی عملی برای نقد فرهنگ تجمل گرایی و مصرف زدگی در جامعه محسوب می شد. نمونه های بارز این سبک زندگی عبارتند از:
مسکن ساده: ایشان در خانه‌ای کوچک و محقر در قم زندگی می‌کردند که فاقد هرگونه تجملات رایج بود. حتی زمانی که برخی از مقلدان پیشنهاد ساخت خانه بزرگ‌تری را دادند، با قاطعیت رد کردند.
پوشش متواضعانه: لباس‌های ایشان همواره ساده و فاقد هرگونه زیورآلات یا پارچه‌های گران‌قیمت بود.
رفتار فروتنانه: در برخورد با مردم، به‌ویژه نیازمندان، فروتنی ویژه ای داشتند و هیچ گاه خود را برتر از دیگران نمی دیدند.
این ساده‌زیستی، ریشه در نگاه عمیق ایشان به مفهوم زهد اسلامی داشت؛ زهدی که نه به معنای ریاضت کِشی، بلکه به معنای آزادگی از اسارت مادیات و توجه به معنویات بود. در مقابل، تجمل گرایی و خودنمایی که ویژگی بارز انسان عصر مدرنیته و رسانه است، انسان را به سمت حرص و طمع سوق می دهد و رضایت درونی را از بین می برد و این آسیب ها به خود شخص ختم نشده بلکه نمایش ثروت و تجملات، حس محرومیت در طبقات ضعیف را تشدید می کند و به شکاف های اجتماعی دامن می زند
ساده زیستی آیت الله بهجت صرفاً یک انتخاب شخصی نبود، بلکه هم الگویی برای مردم بودند و این الگوسازی برای عموم مردم رخ می داد که ثروت و مقام اجتماعی، ملاک ارزش انسان ها نیست. از سویی دیگر به نوعی تقویت همدلی با محرومان می شد و در نهایت به نوعی دیگر پرچم مبارزه با فرهنگ مصرف گرایی را برافراشته بودند. چون در دنیای امروز که رسانه ها و شبکه های اجتماعی به تبلیغ سبک زندگی مصرف محور و نمایش تجملات می پردازند، برنامه های تلویزیونی، اینفلوئنسرها و تبلیغات، دائماً در حال نمایش ثروت، لوازم لوکس و سبک زندگی اشرافی هستند؛ با شخصیتی مواجه هستیم که با سیره خود به خصوص با ساده زیستی و دوری از تجمل گرایی، نه تنها درسِ زیستن در حداقل های مادی را می دهد؛ بلکه دعوتی به بازتعریفِ «ارزشهای انسانی» در برابر «ارزشهای مادی» است. در عصر رسانه که تجملات به‌عنوان نماد موفقیت، تبلیغ میشود، بازگشت به چنین الگوهایی می تواند جامعه را از دام مصرف گرایی نجات دهد و به سمت توازن اخلاقی سوق دهد. ایشان ثابت کردند که سادگی، مانعِ بزرگی و تاثیرگذاری نیست، بلکه شرطِ حفظِ اصالت و عزت انسانی است. ایشان در عین حضور در جامعه، همواره به ذکر و عبادت پایبند بودند. این موضوع نشان می‌دهد که حتی در دنیای پرسرعت و مادی امروز، می‌توان معنویت را حفظ کرد. با وجود مرجعیت، بسیار فروتن و بااخلاق بودند و با مردم به‌ویژه جوانان با محبت رفتار می‌کردند. این رفتار در عصر رسانه که گاه خشونت و بی‌اخلاقی رواج دارد، الگوی ارزشمندی محسوب می شود و همین امر موجب شده بود آموزه‌ها و سیره ایشان از طریق شاگردان و کتاب‌ها به‌صورت گسترده منتشر شود
عرفان در عصر مدرنیته، باوجود چالش‌های دنیای جدید، در وجود عرفایی مانند مرحوم آیت‌الله بهجت (ره) (به شیوه‌ای عمیق و اصیل) تجلی‌یافته است. ایشان با حفظ اصول عرفان ناب اسلامی، نشان دادند که معنویت نه‌تنها در تقابل با مدرنیته نیست، بلکه عرفاً می‌توانند در دل آن، راه نجات بشر از بحران‌های معنوی باشد. مدرنیته با انبوهی از سرگرمی‌ها و اطلاعات، انسان را از درون تهی می‌کند، اما عرفای حقیقی مانند آیت‌الله بهجت، خلوت عرفانی خود را حفظ کردند. ایشان با پرهیز از شهرت‌طلبی و رسانه‌زدگی، نشان دادند که عرفان واقعی در سکوت و دوری از جنجال‌ها رشد می‌کند.
لذا در عصر مدرنیته که عصر طغیانگری انسانِ اومانیستی است ما با عارفی مواجه هستیم که در عین این که پایبندی به فقه و شریعت داشتند، حضور فعال در جامعه نیز داشتند و همین، ویژگی خاصی به ایشان داده بود.
