گزارشی از نشست علمی؛

قرآن و دوراهی‌های حکمرانی؛ از امید الهی تا بن‌بست‌های بشری

رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با واکاوی سنت تاریخی مخالفت‌ها با وحی، این رویکرد را در عصر حاضر نیز زنده دانست و گفت همان‌گونه که مشرکان از پیامبر می‌خواستند «قرآنی دیگر» بیاورد، امروز نیز جریان‌هایی در مراکز علمی و فرهنگی از ورود قرآن به عرصه علوم انسانی و حکمرانی برمی‌آشوبند و ترجیح می‌دهند گزینشی و التقاطی با دین برخورد کنند.

به گزارش رحا مدیا، نشست علمی «دوراهی‌های حکمرانی در قرآن» با سخنرانی حجت‌الاسلام والمسلمین نجف لکزایی، معاون پژوهش دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم و رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، در سالن شهید سلیمانی این پژوهشگاه برگزار شد؛ نشستی که در آن، نسبت میان نص قرآنی و چالش‌های حکمرانی معاصر از دریچه آیات متعدد قرآن کریم به بحث گذاشته شد.

استاد لکزایی در این نشست با تکیه بر آیه ۱۰۴ سوره نساء یادآور شد که قرآن، حتی در سخت‌ترین میدان‌ها، مزیت مؤمنان را «امید به نصرت و رحمت الهی» می‌داند؛ عنصری که مشرکان و منکران از آن بی‌بهره‌اند. به باور وی، این امید، پشتوانه‌ای تمدنی است که در حکمرانی نیز معنا پیدا می‌کند؛ چرا که سپاه مؤمنان نه صرفاً به نیروی مادی، بلکه به افق غیبی متکی است. او در ادامه، آیات دیگری همچون ۱۰۶ سوره توبه را تفسیر کرد و به مفهوم «مرجون» پرداخت؛ کسانی که یا همه چیز را به تأخیر می‌اندازند و در برابر جنایات و بحران‌ها بی‌موضع می‌مانند، یا آنکه امید به لطف الهی دارند. لکزایی با نقد الگوی اول، آن را بازتولید تاریخی تفکر بنی‌امیه دانست و نمونه امروزینش را در سکوت بسیاری از مدعیان اسلام در برابر فجایع غزه برشمرد.

این استاد حوزه و دانشگاه در بخش دیگری از سخنان خود با تحلیل آیات سوره یونس و اسراء، به دوگانه «رجاء و عمل» پرداخت و تأکید کرد که امید به خدا اگر با عمل صالح همراه نباشد، بی‌ثمر خواهد بود. او در این باره هشدار داد که گاهی منابر و گفتارهای دینی، بیش از حد بر رحمت خدا تأکید می‌کنند و از عدالت و عذاب غفلت دارند؛ در حالی که قرآن تصریح دارد، امید راستین زمانی معنا دارد که با توحید عبادی و عمل صالح همراه باشد.

لکزایی با واکاوی سنت تاریخی مخالفت‌ها با وحی، این رویکرد را در عصر حاضر نیز زنده دانست و گفت همان‌گونه که مشرکان از پیامبر می‌خواستند «قرآنی دیگر» بیاورد، امروز نیز جریان‌هایی در مراکز علمی و فرهنگی از ورود قرآن به عرصه علوم انسانی و حکمرانی برمی‌آشوبند و ترجیح می‌دهند گزینشی و التقاطی با دین برخورد کنند. او افزود: حکمرانی قرآنی زمانی تحقق می‌یابد که در برابر آیات الهی سکوت کنیم، گوش دهیم و تبعیت نماییم؛ نه آنکه در برابر نص قرآنی بهانه‌تراشی کرده و رأی شخصی را مقدم بشماریم.

وی با استناد به آیات دیگری از فرقان، عنکبوت و احزاب، بر این نکته تأکید کرد که «اسوه‌بودن پیامبر(ص)» معیاری جدی برای سنجش حکمرانی است. به گفته او، بسیاری از کشورهای مدعی مسلمانی حتی حاضر نیستند پیامبر را الگوی عملی خود قرار دهند و در برابر ظالمان و مستکبران تنها به ادعا بسنده می‌کنند. این در حالی است که قرآن تجارت حقیقی و پرسود را در تلاوت کتاب خدا، اقامه نماز و انفاق می‌داند و تنها چنین کنشی است که به سامان فردی و اجتماعی منجر می‌شود.

لکزایی در پایان تصریح کرد: اگر امروز با بحران‌های اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی مواجه‌ایم، باید بی‌پرده از خود بپرسیم که تا چه اندازه به قرآن عمل کرده‌ایم و چه میزان در حکمرانی، اخوت ایمانی و انسجام اجتماعی را پاس داشته‌ایم. او یادآور شد که حکمرانی قرآنی بیش و پیش از هر چیز بر امید به رحمت الهی استوار است، اما این امید تنها در پرتو عمل، تقوا، عدالت و اطاعت از رهبران الهی به ثمر خواهد نشست.

guest
0 دیدگاه
بازخورد (Feedback) های اینلاین
مشاهده همه دیدگاه ها