به گزارش رحا مدیا، انجمن علمی فرهنگ و ارتباطات با همکاری ادارات فرهنگی و پژوهش دانشگاه باقرالعلوم (ع) سلسله نشستی با عنوان «دانشگاه در میدان مقاومت» برگزار کرد و در این نشست حجت‌الاسلام دکتر علی‌اصغر اسلامی تنها، عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم علیه‌السلام و دکتر سیدمحمدعلی غمامی، عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم علیه‌السلام به ایراد نظرات خود در این زمینه پرداختند.
آنچه پیش روی شماست صحبت آقای دکتر غمامی در این زمینه است.
ضرورت درک واقعیت موجود در دانشگاه‌ها
ما باید دوباره خودمان را در نسبت با زمان و در نسبت با مسأله انسان فلسطینی تعریف کنیم. الان ما چه تعریفی از خودمان نسبت به مردم فلسطین داریم. آن تعریف باعث می‌شود که زبانمان باز شده و شروع به صحبت کنیم. در وضع موجود ما مسأله این است که ما هیچ تعریفی از خودمان در نسبت با فلسطین نمی‌کنیم. هویت خودمان را در نسبت با فلسطین تعریف نمی‌کنیم. آن چیزی که من می‌دانم این است که فعلاً ما خودمان را با مدرک، با کار و با آموزش تعریف می‌کنیم. این آدمی که الان در دانشگاه است، این‌طور هویت خود را تعریف می‌کند که من الان قرار است که یک مدرکی بگیرم، با آن مدرک معاشم را تعریف کنم و الان صرفاً من یک دانش‌آموز و آموزش بیننده هستم. تا زمانی که ما هویت این دانشجو را با ایده و انسان فلسطینی درست تعریف نکنیم، وضعمان تغییری نخواهد کرد. این وضع موجودی که ما الان گرفتار آن هستیم بحثی از بحث‌های بنده است.
درباره اینکه ما چه باید بکنیم، نسبت به این وضعیت هولناک و ناراحت کننده‌ای که در دانشگاه با آن مواجه هستیم گاهی من در دل خودم این حرف را می‌زنم و شاید هم درست نباشد. می‌گویم که ما باید دلمان نه برای مردم فلسطین، بلکه به حال خودمان بسوزد. انسان فلسطینی، انسان بسیار قدرتمند، عزیز و بسیار زنده است. آن کسی که مرده‌است، تحقیر شده‌است و آن کسی که باید دلمان برای او بسوزد، خود ما هستیم. انسانی که ضعیف، حقیر و مرده‌است ما هستیم. انسان فلسطینی زنده است. آن انسان عزیز و نماینده فلسطین که در کرانه باختری بود، در زمانی که جنگ را شروع نکرده و در جنگ هم ورود نکرده‌اند، ولی اعتراف می‌کنند. می‌گفت: «الغزة هو العزة». تمام جهان دارد اعتراف می‌کند که مردم فلسطین مردم عزیز و قدرتمندی هستند. آنها شکست خورده نیستند. پس اگر بخواهیم در مورد کسی فکر کرده یا نگران باشیم، خود ما هستیم. آنها پیروز هستند و از چنگ استعمار خارج‌شده‌اند.
ضرورت تغییر نگرش جامعه دانشگاهی نسبت به خود و اهدافش
باید بیدار شده و برای خودمان نگران باشیم. باید دانشگاه ایرانی را آزاد کنیم. و قبل از اینکه دانشگاه را آزاد کنیم، باید آدم‌های آن را آزاد کنیم. باید دانشجو و استادان آزاد شوند. قبل از اینکه بخواهیم ساختار را آزاد کنیم، باید آدم‌های آن را از این اشتغال و مشغولیت آزاد کنیم. باید تعلقات اضافه را کنار بزنیم تا به این برسد که این موضوع، مهمترین مسأله روی میز او است. اگر قرار است که محقق چیزی را احقاق کند، بزرگ‌ترین حقی که باید احقاق کند حق خودش و نفس خودش است.
یک سؤال مهم این است که الان باید چه بکنیم؟ دوستان ایده‌های خوبی دادند. گفتند دانشجوی فلسطینی بیاورید، استاد فلسطینی بیاورید. او باید به ما که در بند هستیم درس بدهد. نه مایی که در بند هستیم به او درس بدهیم. این جمله را سید حسن چندین بار گفته‌است که «ما داریم بچه‌های خود را به آنجا می‌فرستیم و شما دارید آنها را سکولار برمی‌گردانید.»
ابداع کلمه در حوزه مقاومت وظیفه دانشگاهیان است
پیشنهادهای خوبی می‌شود در این حوزه مطرح کرد. اما آن نکته‌ای که به ذهن بنده می‌رسد این است که وظیفه دانشگاه به‌خصوص در علوم انسانی این است که به سراغ معنا در قالب الفاظ و کلمات می‌رود. وظیفه او این است که کلمه ابداع کند. ابداع کلمات به میدان کمک می‌کند و به انسان انگیزه می‌دهد. شما برای اینکه به کسی انگیزه بدهید که در میدان مبارزه کند باید کار کنید؟ یکی از مهمترین راه این است که از قوه ناطقه‌ی خودتان استفاده‌کنید. از آن قوه‌ی ناطقه‌ای که هویت انسان براساس آن تعریف می‌شود. بهترین شیوه این است که کلمه‌ای را در اختیار او قرار بدهید که با آن کلمه فکر کرده و انگیزه پیدا کند. اگر نظامی است بهتر بجنگد و اگر شهروند است مقاومت کند. با چه مفهومی؟ این ابداع کلمات در سطح دانشگاهی است و مردم براساس خودشان می‌فهمند.
ویژگی‌های کلماتی که در حوزه مقاومت باید ابداع شوند
من یک پایان نامه‌ای برای دانشجویان ارتباطات در کانال گذاشتم. ایشان یکی از دانشجویان رشته ارتباطات هستند. در مورد مقاومت فرهنگی کار کرده. جنگ 33 روزه حزب‌الله با اسرائیل را مورد مطالعه قرار داده. براساس آن گفته‌ای که حضرت آقا فرمودند: «جنگ 33 روزه مانند جنگ احزاب است». ایشان تحلیل کرده و در نهایت به یک گزاره خیلی مهم در مقاومت فرهنگی رسیده. به این رسیده که ما باید در مقاومت فرهنگی سخن بگوییم. ما سنگ نمی‌اندازیم و موشک نمی‌فرستیم. ما گفتار را می‌فرستیم، ولی این گفتار یک خصوصیت مهم دارد و آن این است که این گفتار قبل از اینکه باید ابداع شود، باید سدید باشد. یعنی سد کننده باشد. یعنی آنقدر این گفتار قدرتمند باشد که غیر از اینکه به نیروی مقاومت انگیزه می‌دهد، سدی در برابر دشمن هم باشد. یعنی بازدارنده باشد.
کلمه‌ای که اینجا قرار است ابداع بشود باید چند تا ویژگی داشته‌باشد. یک اینکه باید صادق باشد و بیانگر حقیقت باشد. دو اینکه انسان فلسطینی را تعریف کرده و انسان اسرائیلی را تهدید کرده و مورد تهدید قرار دهد. وقتی شنید دست او بلرزد. باید قول سدّکننده باشد.
من چند مثال گذاشتم که یکی از تحلیل‌گران یونسکو وقتی می‌خواهد تحلیل کند، کلمه ابداع می‌کند. می‌خواهد پدیده جنایت در فسلطین را تحلیل کند. مثلاً ما می‌گوییم ژنو ساید ولی ایشان این کلمه را نمی‌گویند. می‌گویند school.ci یعنی جنایت علیه آموزش. کلمه می‌سازد. من حتی نمی‌توانم یک کلمه بسازم. school.ci یعنی مدرسه‌کشی. اسرائیل دارد مدرسه‌کشی می‌کند. ما این‌طرف هیچ مفهومی را نمی‌سازیم و توانایی آن را نداریم. اگر می‌خواهیم این قول مقاومتی باشد باید یک‌کاری را هم انجام بدهیم. باید بازدارنده و سدید هم باشد. این یک کار مضاعفی است که باید اتفاق بیفتد.
باید بگردیم و ببینیم که چه قولی سدکننده و چه گفتاری بازدارنده است. گفتارهای بازدارنده در دانشگاه باید کشف و بیان بشود. دانشجویان باید بگردند و ببینند که چه گفتارهایی بازدارنده دشمن است. من دعوت می‌کنم که دوستان حداقل چکیده این تحقیق را یکبار مطالعه کنند.
شباهت اوضاع امروز فلسطین به جنگ احزاب
جایگاه ویژه حجاب و جنگ فرهنگی در جنگ احزاب
در قرآن فقط یک سوره داریم که در مورد جنگ است و اسم آن اسم یک جنگ است. اسم باقی سوره‌ها، جنگ نیست. سوره احزاب است بعضی‌ها می‌گویند که سی و سومین سوره قرآن است. مثل جنگ 33 روزه. ما یکبار این سوره را با دانشجوها موشکافی کردیم. چقدر آرکتایپ اتفاقات الان ما است. قشنگ دارد اتفاقاتی که همین الان رخ می‌دهد را توضیح می‌دهد. اسم سوره احزاب است ولی در مورد زنان پیامبر صحبت می‌کند. سوره احزاب چه ربطی به زنان پیامبر دارد؟ آیه حجاب در این سوره است. جالب است که می‌گوید در زمانی که مسلمانان دارند در لایه نظامی با دشمن می‌جنگند یک لایه دیگری هم دارد که لایه روان‌شناختی است. در آن لایه روان‌شناختی، مسأله جنسیت یک مسأله مهم است، مسأله حجاب یک مسأله مهم است. یعنی همین درگیری که ما الان سر قضیه حجاب دارد. سوره این‌گونه است که یک صف‌بندی را توضیح می‌دهد؛ بین مؤمنان با کفار، یهودیان و منافقان.
ما الان هر سه را داریم. ایالات متحده، اسرائیل و منافقان داخلی. یعنی بعضی از کشورهای عربی. در آنجا نقشه را کشیده و گفته نقشه جنگ این است. حضرت آقا هم به سید حسن در جنگ 33 روزه گفتند: «نقشه جنگ خود را از سوره احزاب بردارید.» سید حسن در جنگ 33 روزه وقتی اسرائیل حمله می‌کند یک توضیح به حضرت آقا دارد که می‌گویند: «اگر بخواهیم اتفاقات اخیر را تشریح کنیم، مثل حادثه کربلا است و ما در حادثه عاشورا هستیم.» حضرت آقا می‌گویند: «نه، شما در وضعیت عاشورا نیستید و در وضعیت جنگ احزاب هستید.» حضرت آقا کل‌انگاره جنگ را عوض می‌کند. در جنگ احزاب تمام کفار، یهود و منافقان جمع شده و مسلمانان را در جنگ خندق محاصره می‌کنند. همه جمع می‌شوند و حمله می‌کنند. می‌گویند شما در آن وضعیت هستید. یعنی شبیه جنگ احزاب هستید. در جنگ احزاب مسلمانان نه‌تنها پیروز می‌شوند، بلکه به قدرت منطقه تبدیل می‌شوند.
الان هم به ذهن بنده می‌رسد که ما در جنگی که 7 اکتبر شروع‌شده، در موقعیت جنگ احزاب هستیم. باید کسی بنشیند و یکبار سوره احزاب را خوانش ناظر به میدان امروزی کرده و توضیح بدهد. در آیات آخر این سوره ذکر می‌کند که: «یَأَیُّهَا ٱلَّذِینَ ءَامَنُواْ ٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَ قُولوُا قو لا سُدیدا.» قول سد کننده.
تفاوت رویکرد رسانه‌های عربی نسبت به مسأله غزه
یک پایان‌نامه دیگر هم‌بود که من برای دوستان فرستادم. بازنمایی الجزیره را با العالم و بی‌بی‌سی مقایسه کرده بود. تکلیف بی‌بی‌سی که مشخص است. ولی تفاوت بازنمایی الجزیره با العالم جالب بود. الجزیره مظلومیت مردم فلسطین را بازنمایی می‌کرد، ولی العالم سعی می‌کرد حماسی بودن اتفاقات را در غزه بازنمایی کند. می‌شود گفت که الان الجزیره پربازدیدترین شبکه ماهواره‌ای است که دارد از جریان مقاومت دفاع می‌کند؛ ولی به سراغ مظلومیت می‌رود نه بازدارندگی. الجزیره بازدارنده نیست. البته وضعیت العالم هم تقریباً به همین شکل است و خیلی بازدارنده نیست. اما من می‌خواهم عرض کنم که ما الان زبان بازدارنده نداریم، قول بازدارنده نداریم. صادق است و بیانگر مظلومیت مردم غزه است، ولی سد کننده نیست. این سد کنندگی با ابداع مفهومی باید جمع شود تا نقش دانشگاه در حوزه و میدان مقاومت شکل بگیرد. کلمات ما نباید فقط مؤثر باشد، باید بازدارنده باشد. مثلاً شما وقتی می‌خواهید در حوزه نظامی بازدارنده باشید فقط سپر دفاعی نمی‌سازید، بلکه موشک هم می‌سازید. وقتی شما موشک بزنید، او دیگر جرئت نمی‌کند منطقه مسکونی شما را بزند. می‌گوید من جوری بزنم که وقتی خوردم خیلی آسیب نبینم. حواس او هست که اگر بزند، می‌خورد. اینجا هم همین است. کلمات باید جوری چیده شوند که خصوصیت بازدارنده را داشته‌باشند. وظیفه ما این است که معنا و سخن بازدارنده در مقابل اسرائیل در فضای دانشگاهی تولید کنیم.
پیشنهاد می‌کنم که حتماً یک جلسه‌ای مشخص شود که استادها بیایند. استادهای خیلی خوبی داریم. مثل آقای دکتر «سوزن‌چی»، آقای دکتر «بابایی». به آنها بگوییم که سوره احزاب را ناظر به میدان برای ما تفسیر کنند و حتی برعکس.
