به گزارش رحا مدیا، نشست باز روایت مؤلفه‌های حوزه علمیه تراز انقلاب از دیدگاه امام‌خمینی با بررسی نکات و ظرافت‌های پیام امام در منشور روحانیت و به مناسبت سالروز صدور این منشور با حضور طاهره حیدری مجد، رئیس بسیج اساتید و نخبگان جامعة الزهرا و حوزه‌های علمیه خواهران برگزار شد.
وی با بیان نکته‌ای از آیت الله جوادی مبنی بر اینکه در بحث خطاب قرآنی که گاهی خداوند خطاب «یا ایها الناس» گاهی با «یا ایها الذین آمنوا» یا «اولوالالباب» و یا «ایها الرسول» دارد، گفت: این بیان امام‌خمینی به نظر می‌رسد با خطاب اولی الالباب است و جا دارد که ببینیم چه اتفاقی در ده سال اول انقلاب افتاد که ایشان چنین وصیتنامه‌ای را تبیین کردند. نکته مهم این است که پیام‌های امام برای یک زمان و برای یک قشر نیست.
حیدری مجد ادامه‌داد: در ابتدای این پیام امام‌خمینی مهمترین قشر حوزه علمیه را مورد خطاب قرار می‌دهد؛ علما و طلابی که در ظهور و پیروزی این انقلاب نقش داشتند، شهدای روحانیت، طلابی که در زندان‌ها یا در 15 خرداد در فیضیه به شهادت رسیدند را یاد و از آن‌ها تقدیر و تشکر می‌کند.
استاد حوزه با اشاره به اینکه حوزه‌های علمیه در هزار ساله گذشته نقشی در سیاست نداشتند و بیشتر در مباحث علمی و دینی بودند گفت: امام‌خمینی به زیبایی این را بیان می‌کند که اگر علما و روحانیت نبودند اسلام و معارف الهی به تحریف کشیده می‌شد. کم کم علمای شیعه ورود پیدا کردند و جریان دین و سیاست دیده شد و سیاست عین دیانت، از زمان آیت الله مدرس مطرح شد، امام راحل هم آن را جدی گرفتند.
وی افزود: در معارف دینی هم اصلاً سیاست و دین و یک‌چیز جدایی‌ناپذیر هستند و در این نیم قرن گذشته وقتی این اتفاق افتاد تمام تلاش مستکبرین در تمام کشورها به‌دنبال به غفلت کشیدن مردم بودند. اما وقتی که به‌دنبال این بودند فقه شیعه به صحنه سیاست نیاید و فقه فردی به فقه حکومتی تبدیل نشود، یکی از نکات مهمی که امام مطرح می‌کند این است که فقه فردی به فقه حکومتی تبدیل شد. از آن زمان، مستکبرین بیشترین دقت را در نفوذ و ضربه زدن به حوزه‌های علمیه و اصل دین داشتند.
نکات محوری پیام امام
حیدری مجد یکی از نکات محوری پیام امام را جایگاه و نقش علمی و اجتماعی روحانیت دانست و گفت: امام نقش علما و حوزه‌های علمیه را در طول تاریخ تشیع برجسته می‌کند و این مهمترین بخش پیام امام است که یادآوری می‌کنند ضرورت و کارکرد نهاد روحانیت چیست؟ امام اشاره به این نکته دارد مهمترین تأثیری که روحانیت و علما داشتند حفظ اساس دین از زمان پیامبر تا به امروز است. نقش روحانیت و حوزه‌های علمیه بود که هیچ تحریفی در اساس دین ایجاد نشد.
نکته بعدی که استاد جامعه‌الزهرا به آن اشاره می‌کند، افشا و طرد روحانیون وابسته و متحجر است و در این باره ادامه‌داد: در عین اینکه علما همیشه نقش به سزایی در حفظ دین و قرآن داشتند، عده‌ای از علمای متحجر بودند که وابسته به حکومت‌ها بودند. روحانی متحجر که دین را نشناخته بود و با وابستگی به دنیا آمده‌بود در این قشر قرار گرفته‌بود. بعد از انقلاب، هنوز هم که نیم قرن می‌گذرد، در شرایطی که دنیای استکبار با تمام‌قد بر علیه اسلام قد علم کرده، این کلام نورانی امام دیده‌می‌شود. آنچه که امام می‌گوید فقط برای دهه اول انقلاب نیست.
آسیب‌ها و آفت‌هایی که حوزه را تهدید می‌کند
حیدری مجد با اشاره به آسیب‌ها و چالش‌هایی که از نظر امام، حوزه‌ها و روحانیت اصیل و متعهد باید به آن حساس باشند، به تبیین این آسیب‌ها پرداخت.
غرق شدن حوزه‌های علمیه در احکام فردی، عبادی و غفلت از احکام اجتماعی و اقتصادی؛ تز عدم دخالت روحانیت در سیاست؛ تلقی منفی درباره زیرکی کاردانی و سیاسی بودن روحانیون؛ تقدس نمایی و فضیلت شمردن ظواهر و مظاهر گوشه نشینی و انزوای اجتماعی که اگر عالمی کاری به مسائل اجتماعی و سیاسی نداشته‌باشد کار مقدسی است از جمله آسیب‌هایی بود که رئیس بسیج اساتید جامعه‌الزهرا به آن اشاره کرد.
وی در ادامه فاصله گرفتن از دانش‌های غیر رایج در حوزه‌ها از قبیل فلسفه، عرفان و یادگیری زبان خارجه و حتی کفر شمردن بعضی شاخه‌های علوم را آسیب دیگری برشمرد که امام راحل آن را ذکر کرده است.
استاد حوزه با اشاره به سرایت تفکر اهل جمود به طلاب جوان و حوزه‌ها به‌عنوان یکی دیگر از آسیب‌ها گفت: با توجه به اینکه امام حوزه‌ها را آمیخته به هر دو تفکر ناب دینی و تفکر متحجرانه می‌داند این دو تفکر در طول تاریخ حوزه‌های علمیه بوده و در دوران بعد از انقلاب بهتر دیده‌می‌شود.
حیدری مجد اختلاف بین روحانیون اصیل و متعهد را از دیگر آسیب‌ها دانست و گفت: امام چقدر به این امر توجه ویژه دارد. البته اختلاف همیشه بد نیست ولی در عین حال، نباید صف روحانیون اصیل و انقلابی را دچار اختلاف کرد و امام به‌شدت از این مسئله، امت را پرهیز می‌دهد.
نفوذ بیگانگان در جایگاه حوزه‌ها؛ فراموش کردن و غفلت از اهداف عالی و بلند مدت و محصور شدن امکانات موجود به‌خاطر محدودیت‌ها و شرایطی که تحقق آن آرمان‌ها در ظرف زمان موجود غیر ممکن است غیر ممکن است از دیگر آسیب‌هایی بود که استاد حوزه به آن اشاره کرد.
وی با اشاره به توجه به نتیجه و عدول از تکلیف، به‌عنوان آفتی دیگر ادامه‌داد: از نکاتی بود که امام زیاد بر آن تأکید می‌کرد و در زمان جنگ می‌فرمود این بود که همه ما ما مأمور به ادای وظیفه و تکلیف هستیم و نتیجه را خدا رقم می‌زند و اگر وظیفه خودمان را انجام دهیم خداوند هدف نهایی را محقق خواهد کرد.
استاد حوزه بانوان، عدم باور و اعتماد به مسئولان و مردم و نیز تلقی جدا شدن مردم از روحانیون متعهد و اصیل را آسیب دیگر دانست و گفت: الان هم دشمن هم به‌دنبال فاصله انداختن بین مردم و مسئولین است. راه پیمایی 22 بهمن حامی از این است که مردم این حقیقت را با تمام مشکلات باور کرده‌اند و در طول این 46 سال این حقیقت مانده و خواهد بود که بزرگان دینی می‌فرمایند به‌طور حتم این انقلاب به پیروزی نهایی و ظهور امام زمان علیه‌السلام خواهد رسید.
وی ادامه‌داد: یکی از آسیب‌هایی که امام می‌فرماید، فراموش کردن خیانت‌ها و انحرافات فکری کسانی هست که به ظاهر، عقلای قوم تلقی می‌شوند. ایشان می‌فرماید اگر یک نفوذی دیدید که با حضور خودش قصد دارد جریان انحراف را راه بیندازد، این را کم نبینید و کوچک نشمارید.
حیدری مجد با تصریح بر اعتماد به گروه‌های سیاسی و لیبرال‌ها است که دغدغه احکام و ارزش‌های الهی ندارند، به‌عنوان چالشی دیگر گفت: انگیزه قدرت‌طلبی، اندیشه آنان را تشکیل می‌دهد. این یکی از نکات مهمی است که کسانی در این لباس مقدس روحانیت می‌آیند و به‌دنبال اهداف منحرف خودشان و دولت مردان آلوده‌ای خارج از جامعه اسلامی هستند.
نکته دیگر که وی بر شمرد، تأثیرپذیری از القائات روحانیون و مقدس‌مأب‌ها با بزرگ‌نمایی برخی اشکالات یا تکرار برخی شایعات اصل نظام را زیر سؤال می‌برند، بود که آب به آسیاب دشمن می‌ریزند.
او افزود: ترحم بیجا و بی‌مورد نسبت به دشمنان اسلام و مخالفان و متخلفان نظام آسیب دیگری است که امام به آن اشاره کرده است.
استاد حوزه با اشاره به تخلف از فقه سنتی به‌عنوان یکی آسیب‌های ذکر شده توسط امام راحل، گفت: فقه سنتی و اجتهاد جواهری از دیدگاه امام و توجه به شیوه علمای سلف سرمایه گرانقدری است که نباید تحت‌تأثیر بعضی نقدها و القائات کم‌رنگ شود. امام می‌فرماید دیدگاه من همان فقه جواهری است، همان اجتهاد روشمند و پویا است که در کتاب جواهر الکلام آمده و باید الگوی روش فقهی حوزها قرار بگیرد.
وی با اشاره به بی‌توجهی به پرسش‌ها و عدم پاسخ به معضلات ادامه‌داد: یکی از نکاتی که امام اشاره دارند شبهاتی است که در هر عصری وجود دارد. ما نباید غافل از شبهاتی که به اصل دین و انقلاب می‌شود بشویم؛ چرا که هر زمانی شبهه را علمای اسلام پاسخ بدهند، نسل جوان روشن می‌شوند.
حیدری مجد با تصریح بر مطلق انگاشتن اصول و قوانین دیپلماسی و عدول از آرمان‌ها به‌عنوان آفتی دیگر خاطرنشان کرد: امام، به‌خاطر جنجالی که برای صدور حکم اعدام سلمان رشدی ایجاد شد و جمهوری اسلامی متهم به نقض اصول دیپلماسی شد، گفت ما باید بدون توجه به غرب حیله‌گر، فارغ از دیپلماسی حاکم بر جهان، در صدد تحقق فقه عملی اسلام برآییم.
وی در این باره افزود: یک جریان باطلی بود که استکبار نویسنده‌ای را انتخاب کرد و با جسارت تمام به تمام مقدسات ما توهین کرد. اگر امام نمی‌ایستاد و حکم به اعدام نمی‌داد، قدم‌های بعدی می‌آمد. این حکم اعدام، ختم بر چنین جریانی کرد و این یکی از هوشیاری‌های امام بود که حکایت از اتصال حقیقی ایشان به خدا و امام و ارتباط با امام زمان داشت.
استاد جامعه الزهرا با اشاره به غفلت از نیازها و تحولات آینده به‌عنوان آسیبی دیگر گفت: طبق دیدگاه امام حوزه‌ها باید نبض تفکر و نیاز آینده جامعه را همیشه در دست خود داشته‌باشند. این پیام امام ما را به نکته‌ای رهنمون می‌کند و آن زمان شناسی عالم است. اگر روحانیت ما زمان شناس باشند از آسیب‌ها در امان خواهند بود؛ بلکه پاسخ‌گوی آفت‌ها خواهد بود.
وی درباره پذیرفتن مسئولیت اجتماعی از سوی روحانیون گفت: امام می‌فرماید روحانیون باید کارهای قضائی و اجرایی را برای خود امری مقدس و ارزش الهی بدانند. اگر امروز به نظام خدمت نکنیم و استقبال مردم را نادیده بگیریم هرگز شرایطی بهتر از این را نخواهیم داشت. امام می‌خواهد بگوید که در طول تاریخ 1400 ساله هیچ‌وقت چنین فرصتی نبوده است. امروز به برکت خون شهدا و زحمات علما این فرصت برای حوزویان آقا و خانم پیش آمده و اگر آن را غنیمت ندانیم و در جاهایی که باید حضور پیدا کنیم، حضور نداشته باشیم پاسخ‌گویی برای نسل آینده مشکل خواهد بود.
گزارشگر: بابک شکور زاده
