رحا مدیا | فاطمه شکیبرخ
با توجه به مواجهه مسلمانان با یهود در عصر فعلی لازم است که سیرهی رفتاری رسول خدا(ص) در برابر عملکرد یهود بازخوانی شود؛ از جمله مهمترین موارد رویارویی مسلمانان با یهودیان در اثنای غزوه بنی نضیر بود که پیامبر(ص) بهسوی یهودیان بنی نضیر، برای اخذ سهم این قبیله در دیه مقتولین از قبیله بنی عامر، عازم قلعه آنان شد. یهودیان ضمن آگاهی از حضور حضرت، طرح قتل ایشان را برنامهریزی کردند و با پذیرش ظاهری درخواست رسولالله(ص)، حضرت را به مهمانی خویش دعوت نمودند که ایشان بهلحاظ رعایت مسائل امنیتی نپذیرفت و ترجیح داد که با تکیه بر دیوار قلعه بنی نضیر برای اجابت درخواست منتظر بماند.
یهودیان که فرصت پیش آمده را بهترین فرصت برای حذف جسمانی محمد(ص) میدانستند؛ تصمیم گرفتند که با غلطاندن سنگی بر سر ایشان از بام قلعه، حضرت را به شهادت برسانند؛ اما در این هنگام با نزول جبرئیل، پیامبر از نقشه شوم آنها مطلع شد و بهسوی مدینه بازگشت.
در نهایت، این اقدام نسنجیده یهود، سبب اعطای مهلت ده روزه، برای خروج بنی نضیر از مدینه، توسط پیامبر(ص) شد که البته با اطلاع یافتن حضرت از تصمیم یهویان، مبنی بر عدم ترک مدینه، ایشان بههمراه سپاهیان اسلام، بهسمت قلعههای بنینضیر حرکت و آنان را بهمدت پانزده شب محاصره کردند.
در ایام محاصرهی قلعه بنی نضیر در یکی شبها، امیرمؤمنان علی(علیهالسّلام) در کمینی دستهای از شجاعان و قدرتمندان بنینضیر را که قصد شبیخون به سپاه اسلام داشتند، از بین برد. سپس به دستور رسول خدا(ص) سرهای آنان به درون قلعههای بنینضیر پرتاب شد و در نتیجهی این اقدام، رعب شدیدی در دل یهودیان ایجاد کرد.
از نکات قابل اهمیت این مواجهه، اقلیت بودن یهود بهرغم تملک ثروت و دارایی بود که در واقع قدرت بزرگی برای آنان بهشمار میرفت. افزون بر آن، یهودیان بهواسطه وامهای مدتداری که مردم مدینه دادهبودند و از آنان طلب داشتند، این امر را مانع مهمی برای بیرون رفتن از مدینه میدانستند. با این وجود، به فرمان رسول خدا(ص)، تعدادی از نخلهایشان توسط مسلمانان قطع شد که با ناراحتی و اعتراض شدید بنینضیر، مواجه گشت.
بنابراین، راهبرد ترور که یکی از استراتژیهای مهم یهود بهمنظور حذف ارکان مکاتب فکری و اعتقادی در تاریخ اسلام بوده، در برابر راهبرد مقاومت اسلام، قابل کنترل خواهد شد؛ چنانچه این غزوه که با مدیریت رسول خدا(ص)، در نهایت با راهبرد مقاومت به پیروزی منتهی و یهود بهدنبال آن از مدینه اخراج شد، با چندین اقدام همزمان میسر گشت؛ محاصره محدودهی استقرار آنان، برای قطع ارتباط بنی نضیر با دیگر هم پیمانان و یهودیان، ایجاد رعب و وحشت با تاکتیکهای جنگی توسط سپاه اسلام، اقدام به قطع شریان اقتصادی یهودی و ناامید ساختن آنان از ادامه حیات اقتصادی در مدینه در شمار این موارد است.
نکته دیگر آنکه، در این رویارویی بهعلت سابقه اقدام به ترور و خیانتی که از قبیلهی بنی نضیر دیده شد، رسول خدا(ص)، به کمتر از اخراج کامل آنان از مدینه رضایت نداد؛ بنابراین، افزون بر موارد بیانشده، اخراج متخاصم در منطقهای که سابقهی استقرار طولانی در آن داشتند، از دیگر راهبردهای مقاومت فهم میشود.
